Tài liệu ảnh hưởng của sự bổ sung phụ phẩm khoai lang kết hợp với bánh dầu dừa trogn khẩu phần nuôi thỏ thịt

TR NG I H C C N TH KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG TR N MINH THÀNH NH H NG C A S B SUNG PH PH M KHOAI LANG K T H P V I BÁNH D U D A TRONG KH U PH N NUÔI TH TH T Lu n v n t t nghi p Ngành: CH N NUÔI THÚ Y n Th , 2011 TR NG I H C C N TH KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG Lu n v n t t nghi p Ngành: CH N NUÔI THÚ Y Tên tài: NH H NG C A S B SUNG PH PH M KHOAI LANG K T H P V I BÁNH D U D A TRONG KH U PH N NUÔI TH TH T Giáo viên h ng d n: PGS.TS Nguy n Th Kim ông Sinh viên th c hi n: Tr n Minh Thành MSSV: 3077109 p: CN-TY K33 n Th , 2011 TR NG I H C C N TH KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG Lu n v n t t nghi p Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y NH H NG C A S B SUNG PH PH M KHOAI LANG K T H P V I BÁNH D U D A TRONG KH U PH N NUÔI TH TH T n th , ngày…...tháng……n m 2011 GIÁO VIÊN H n th , ngày......tháng......n m 2011 NG D N PGS.TS NGUY N TH KIM DUY T B MÔN ÔNG NGUY N V N THU C n Th , ngày…tháng…n m 2011 DUY T C A KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG I CAM OAN Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u k t qu trình bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng c công b trong b t c ch ng trình lu n v n nào tr c ây. Ng i th c hi n TR N MINH THÀNH IC MT u tiên tôi xin g i l i cám n i u ki n cho tôi h c t p. n gia ình tôi. Cha, m ã sinh thành, d Tôi c ng xin chân thành cám n cô Nguy n Th Kim ông ã t n tình h viên, giúp và t o m i u ki n tôi hoàn thành lu n v n này. ng d c và t o ng d n, ng Tôi c ng xin g i l i cám n n các quý th y cô trong B môn Ch n Nuôi, c bi t cô Nguy n Th H ng Nhân ã t n tình d y d và giúp tôi trong th i gian h c t p t i tr ng. Tôi xin chân thành cám n th c s Tr ng Thanh Trung và k s nhi t tình giúp tôi trong su t th i gian làm thí nghi m. ng Hùng C ng Cu i cùng tôi xin g i l i cám n t t c các b n h c cùng l p, các anh ch em trong tr i th và phòng thí nghi m ã nhi t tình giúp tôi hoàn thành lu n v n này. t l n n a tôi xin chân thành cám n t t c ã CL C Ch ng 1 Ch ng 2 C 2.1 S L TV N S ...............................................................................1 LÝ LU N ........................................................................2 C V CON TH ............................................................................... 2 2.2 TÌNH HÌNH S N XU T VÀ Ý NGH A KINH T C A CH N NUÔI TH ....................................................................................................................... 2 2.2.1 S n xu t và tiêu th th trên th gi i............................................................... 3 2.2.2 Tình hình s n xu t th trong n c................................................................... 3 2.2.3 Ý ngh a kinh t c a ch n nuôi th ................................................................... 3 2.3 GI NG............................................................................................................. 4 2.3.1 Th California ................................................................................................ 4 2.3.2 Th Newzealand White................................................................................... 4 2.3.3 Th Chinchilla................................................................................................ 4 2.3.4 Các gi ng th 2.4 C 2.4.1 B x c nuôi Vi t Nam.............................................................. 4 M SINH H C C A TH ............................................................... 6 ng........................................................................................................ 6 2.4.2 C quan hô h p............................................................................................... 6 2.2.3 C quan tiêu hóa............................................................................................. 7 2.5 VÀI NÉT V TIÊU HÓA TH ...................................................................... 8 2.5.1 S tiêu hóa protein.......................................................................................... 8 2.5.2 X và s bi n d ng manh tràng ............................................................... 9 2.5.3 S tiêu hoá tinh b t........................................................................................10 2.6 NHU C U DINH D 2.6.1 Nhu c u n ng l NG ............................................................................11 ng.......................................................................................11 2.6.2 X và nhu c u x ..........................................................................................12 2.6.3 Nhu c u Protein .............................................................................................14 2.6.4 Nhu c u n c u ng c a th ............................................................................14 2.7 TH C N C A TH ....................................................................................15 2.7.1 Ph ph m khoai lang (Sweet potato peels) .....................................................15 i 2.7.2 Bánh d u d a (Copra meal) ...........................................................................16 2.7.3 C lông tây (Branchiaria mutica) ...................................................................16 2.7.4 Bìm bìm (Operculia turpethum) .....................................................................17 2.7.5 Bã u nành (Soya waste)..............................................................................17 Ch ng 3 PH 3.1 A 3.1.1 NG TI N VÀ PH NG PHÁP THÍ GHI M .............19 M VÀ TH I GIAN NGHIÊN C U................................................19 a m....................................................................................................... 19 3.1.2 Th i gian .......................................................................................................19 3.2 PH 3.2.1 NG PHÁP NGHIÊN C U ................................................................. 19 ng v t thí nghi m ......................................................................................19 3.2.2 Th c n thí nghi m........................................................................................19 3.2.3 Máy móc, thi t b ...........................................................................................19 3.3 PH NG PHÁP TI N HÀNH THÍ NGHI M............................................19 3.3.1 B trí thí nghi m............................................................................................19 3.3.2 Ph ng pháp ti n hành ..................................................................................21 3.4 CÁC CH TIÊU THEO DÕI..........................................................................21 3.5 PH Ch NG PHÁP X LÝ S LI U...............................................................22 ng 4 K T QU TH O LU N .........................................................23 4.1 K T QU PHÂN TÍCH THÀNH PH N HÓA H C C A TH C LI U D NG TRONG THÍ NGHI M.....................................................................23 4.2 K T QU L NG TH C N VÀ D NG CH T N VÀO C A TH NUÔI D NG .....................................................................................................24 4.3 K T QU T NG TR NG, H S CHUY N HÓA TH C N VÀ HI U QU KINH T .................................................................................................... 26 4.4 K T QU PHÂN TÍCH THÀNH PH N HÓA H C C A TH C LI U TH C N S D NG TRONG THÍ NGHI M TIÊU HÓA D NG CH T ... ...............................................................................................................................28 4.5 K T QU L NG TH C N VÀ D NG CH T TIÊU TH TRONG THÍ NGHI M TIÊU HÓA ..................................................................................28 4.6 K T QU T L TIÊU HÓA D NG CH T VÀ NIT TÍCH L Y C A TH TRONG THÍ NGHI M..............................................................................29 ii Ch ng 5 K T LU N VÀ NGH .......................................................31 5.1 K T LU N .....................................................................................................31 5.2 NGH .........................................................................................................31 iii CÁC CH VI T T T Ash: tro BDD:bánh d u d a CF: x thô CP: m thô CPD: t l tiêu hóa m thô DCAV: d ng ch t n vào DCTR: d ng ch t th i ra DM: v t ch t khô DMD: t l tiêu hóa v t ch t khô ME: t ng n ng l ng trao i FCR: h s chuy n hóa th c n N: nit NDF: x trung tính NDFD: t l tiêu hóa x trung tính OM: v t ch t h u c OMD: t l tiêu hóa v t ch t h u c PPKL: ph ph m khoai lang TL: tr ng l ng TLTH: t l tiêu hóa TLTHDC: t l tiêu hóa d ng ch t TN: thí nghi m EDTA: ethylenediaminetetraacetic iv DANH SÁCH B NG ng 1 S nh h ng c a môi tr ng lên thân nhi t c a th ................................... 7 ng 2 Thành ph n hóa h c c a hai lo i phân th .................................................. 8 ng 3 Nhu c u c b n c a th ..............................................................................12 ng 4 Nhu c u duy trì c a th ...............................................................................12 ng 5 Nhu c u dinh d ng c a th theo th tr ng ...............................................14 ng 6 Thành ph n dinh d ng ph ph m khoai lang (%) .....................................16 ng 7 Thành ph n dinh d ng bánh d u d a (%) .................................................16 ng 8 Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d ng c a c lông tây (%)...................17 ng 9 Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d ng c a bìm bìm (%) .......................17 ng 10 Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d ng c a bã u nành ......................17 ng 11 Thành ph n th c li u th c n trong thí nghi m.........................................20 ng 12 Thành ph n hóa h c c a th c n s d ng trong thí nghi m nuôi d ng (%DM) ...................................................................................................................23 ng 13 L ng th c n và d ng ch t tiêu th c a th trong thí nghi m nuôi d ng (g/con/ngày) ...........................................................................................................24 ng 14 T ng tr ng, h s chuy n hóa th c n và hi u qu kinh t th thí nghi m.... ...............................................................................................................................26 ng 15 Thành ph n hóa h c c a th c n s d ng trong thí nghi m tiêu hóa d ng ch t (%DM)............................................................................................................28 ng 16 L ng th c n và d ng ch t n vào c a th trong thí nghi m tiêu hóa (g/con/ngày) ...........................................................................................................28 ng 17 T l tiêu hóa d ng ch t và nit tích l y c a th trong thí nghi m..........29 v DANH SÁCH HÌNH Hình 1 Th Angora.................................................................................................. 6 Hình 2 Th California ............................................................................................. 6 Hình 3 Th Chinchilla ............................................................................................. 6 Hình 4 Th Newzealand White................................................................................ 6 Hình 5 Bìm bìm......................................................................................................18 Hình 6 C lông tây .................................................................................................18 Hình 7 Ph ph m khoai lang...................................................................................18 Hình 8 Bánh d u d a..............................................................................................18 Hình 9 Bã u nành ................................................................................................18 Hình 10 B trí thí nghi m nuôi d ng ....................................................................20 Hình 11 B trí thí nghi m tiêu hóa..........................................................................20 vi DANH SÁCH BI U Bi u 1L ng d ng ch t n vào c a th trong thí nghi m (g/con/ngày) ...........24 Bi u 2L Bi u 3 M i liên h gi a t ng tr ng (g/con/ngày) và l ng ME (MJ/kgDM) n vào ...... 27 Bi u 4 Nit ng ch t (g/kg W0.75).................. 30 ng CP n vào và t ng tr ng c a th thí nghi m (g/con/ngày) ...................... 26 n vào và Nit tích l y trong tiêu hóa d vii TÓM L C Ngh ch n nuôi th n c ta hi n nay ã và ang phát tri n, tuy nhiên các nghiên u v nh h ng c a s b sung ph ph m khoai lang c ng nh bánh d u d a ch c th c hi n trên trâu bò, heo và gia c m, ch a có nghiên c u trên th . Xu t phát t th c t ó nên chúng tôi th c hi n tài nh h ng c a s b sung ph ph m khoai lang k t h p bánh d u d a trên kh u ph n nuôi th th . Thí nghi m m hai giai n nuôi d ng và tiêu hóa d ng ch t c b trí theo th th c hoàn toàn ng u nhiên v i 5 nghi m th c và 3 l n l p l i. Thí nghi m c b trí hoàn toàn ng u nhiên v i 5 nghi m th c và 3 l n l p l i. i n v thí nghi m g m 3 th . Thí nghi m g m 2 giai n: Giai n thí nghi m nuôi d ng ti n hành trong 4 tháng. Giai n thí nghi m tiêu hóa ti n hành trong 6 ngày. t qu thu c nh sau: Thí nghi m nuôi d ng: l ng CP n vào thay i t 8,13g/con n 12,1g/con qua các kh u ph n. L ng CP n vào th p nh t kh u ph n KL50-BDD10 (8.13%), cao nh t kh u ph n KL10-BDD30 (14,1%) (P<0,01). N ng l ng trao i ME ng khi t ng m c khoai lang và gi m bánh d u d a (P<0,01). T ng t , l ng DM n vào có xu h ng t ng d n (P<0,01). T ng tr ng (g/con/ngày) cao nh t kh u ph n KL10-BDD30 (21,7g/con/ngày), th p nh t kh u ph n KL50-BDD10 (18,3g/con/ngày) (P<0,05). HSCHTA thay i t 3,34 n 4,27, th p nh t kh u ph n LRM60 và cao nh t kh u ph n LRM0. Thí nghi m tiêu hóa: TLTH DM, OM có xu h ng t ng d n khi t ng l ng bánh u d a và gi m l ng khoai lang, cao nh t kh u ph n KL10-BDD50 (P<0,01). Giá tr TLTH CP c ng có khuynh h ng t ng t ng t nh TLTH DM, OM và cao nh t kh u ph n KL10-BDD50 (84,0%) (P<0,01). TLTH NDF, ADF t giá tr cao nh t là 67,5% và 63,5% nghi m th c có l ng bánh d u d a cao nh t. ng nit n vào và nit tích l y t ng d n khi t ng l ng bánh d u d a và gi m ng khoai lang (P<0,01). Qua k t qu thí nghi m, chúng tôi nh n th y kh u ph n KL10-BDD50 cho t ng tr ng, TLTH d ng ch t và hi u qu kinh t cao nh t. Vì v y, trong th c t , t hi u qu cao khi nuôi th t ng tr ng nên s d ng kh u ph n bánh d u d a và ph ph m khoai lang vào kh u ph n nuôi th th t. viii Ch ng 1 TV N Theo B Nông nghi p và phát tri n Nông thôn, ch n nuôi n c ta ang ph i i u i nh ng khó kh n v : d ch b nh, môi tr ng ch n nuôi ngày càng ô nhi m, giá nguyên li u th c n ch n nuôi ngày càng t ng, h th ng t ch c và n ng l c qu n lý ch n nuôi còn nhi u b t c p. Ng i ch n nuôi d n chuy n sang xu h ng nuôi nh ng gia súc ít nhi m b nh, ngu n th c n cung c p cho chúng phong phú, có th n d ng c các ph ph m nông nghi p, công nghi p. Trong ó, ch n nuôi th là mô hình ch n nuôi ti m n ng phát tri n. Vì th cho th t có ch t l ng t t (giàu m, ít cholesterol), v n u t nuôi l i th p ( inh V n Bình và Nguy n Quang c, 1999). ng B ng Sông C u Long v i u ki n t nhiên thu n l i nên ngu n th c n cung c p cho th r t d i dào nh : c lông tây, c m m, c s ,… các lo i dây lá t nhiên nh : u hoang, bìm bìm… cho n các lo i rau lang, rau mu ng…Trong nh ng n m tr l i ây, vi c ch bi n và xu t kh u các m t hàng nông s n hoa, c , qu sang th tr ng Nh t B n và các n c Châu Âu ang c y m nh vùng ng B ng Sông C u Long nh : khóm, chu i,…và c bi t là khoai lang. ng hành v i vi c xu t kh u thì vi c th i ra các ph ph m khoai lang các nhà máy ch bi n v i s l ng l n m i ngày, ph i khô là m t bi n pháp t n tr lâu dài làm th c n cho gia súc. Bên c nh ó, vi c ly trích d u d a ã t o ra ngu n ph ph m bánh d u d i dào. Bánh d u d a là lo i th c li u ch a nhi u m và d u cao r t thích h p cho vi c b sung vào kh u ph n n c a gia súc. t n d ng c hai ngu n ph ph m trên t hi u qu kinh t và nâng cao n ng su t trong ch n nuôi. ng th i, tìm ra kh u ph n b sung n ng l ng cho th b ng cách ph i h p t l thích h p gi a ph ph m khoai lang và bánh d u d a. Chúng tôi ti n hành th c hi n tài “ nh h ng c a s b sung ph ph m khoai lang k t p bánh d u d a trong kh u ph n nuôi th th t ”. i m c tiêu: - Xác nh m c t i u c a ph ph m khoai lang k t h p v i bánh d u d a trong kh u ph n nuôi th . - Xác nh t l tiêu hóa d nghi m. ng ch t (DM, OM, CP, NDF) c a các kh u ph n thí - Khuy n cáo áp d ng k t qu tri n ngh nuôi th trong vùng. t c n các h ch n nuôi th 1 góp ph n phát Ch 2.1 S L ng 2 C S LÝ LU N C V CON TH Theo phân lo i ng v t th thu c l p ng v t có vú (Mammalia), g m nh m (Rodentia), Leporidae. Th r ng có nhi u lo i khác nhau, hi n nay ch có loài Oryctolagus Cuniculus c thu n hoá thành th nhà. Có nhi u gi ng th khác nhau ã c phát tri n t th k XVIII, th c s d ng cho s n xu t th t, lông, ng t thí nghi m và c coi nh là m t lo i thú c ng. Th c phân lo i d a theo kích th c, tr ng l ng và b lông. Theo tr ng l ng th , gi ng th nh con có tr ng l ng lúc tr ng thành t 2-3kg, gi ng th t m trung có tr ng l ng t 4-6kg và gi ng th l n con có tr ng l ng t 6-9 kg. Hai gi ng th ph bi n s n xu t th t là th New Zealand and th California vì chúng c k t h p b i 2 y u t là lông tr ng và t ng tr ng t t, hai gi ng ph bi n s n xu t lông là th Rex và th Chinchilla c a M . Nhóm th Vi t Nam c du nh p t Pháp vào kho ng t 70-80 n m tr c ây (Nguy n V n Thu, 2004). Chúng ã c lai t o gi a nhi u gi ng khác nhau, nên ã có nhi u hình d ng v ngo i hình th vóc, ph n l n có màu lông tr ng, màu vàng tr ng m c, ánh b c, khoang tr ng en, tr ng vàng, tr ng xám. Tính a d ng v gi ng c ng c th hi n qua màu m t c a chúng. Khi cho ph i hai con th cùng màu lông, màu m t chúng s cho ra àn con v i nhi u màu lông và màu m t khác i b m c a chúng. u này bi u hi n s phân ly và tính pha t p v gi ng c a th (Nguy n Ng c Nam, 2002). Nhìn chung nh ng gi ng th ang nuôi Vi t Nam u to v a ph i, tai th ng h i ch V, thân hình ch c ch n nh ng c không v m v , ng h i cong hay tròn, b ng to, nuôi con khéo, trong l ng 2,5 – 3,5 kg. Kh n ng sinh s n t t, m t n m 5 – 6 l a, m t l a 6 con, có kh n ng ch ng ch u t t v i u ki n khí h u và nuôi d ng n c ta. Tuy có nhi u u m nh ng do b pha p nhi u, th nuôi ng i dân không c ch n l c, nên gi ng ang b thoái hóa n. 2.2 TÌNH HÌNH S N XU T VÀ Ý NGH A KINH T TH C A CH N NUÔI 2.2.1 S n xu t và tiêu th th trên th gi i Trên th gi i hi n nay có nh ng n c ngh ch n nuôi th r t phát tri n, b ng công ngh hi n i h nuôi th h ng th t ho c kiêm d ng th t. Th c nuôi theo m t th ng khép kín. Công tác gi ng c ng c làm r t t t. Hi n nay có g n 90 gi ng th c nuôi trên th gi i. Châu Âu ng u th gi i v s n xu t th t th , trong ó Italia là n c có ngành ch n nuôi th th t phát tri n nh t, n i mà s n xu t th t th tr thành truy n th ng t 2 u nh ng n m 1970. N m 1975, vi c ch n nuôi th ã c công nghi p hóa và n n m 1990 ngành ch n nuôi th công nghi p ã phát tri n b n v ng kh p t c Italia. Do ó, s n l ng th t th n c này ã t ng v t t 120.000 t n (1975) lên 300.000 (1990). Ch n nuôi th Châu Á phát tri n không m nh, t p trung ch y u các n c nh Indonesia, Trung Qu c, Thái Lan, Vi t Nam,...Trong ó, ngh ch n nuôi th Trung Qu c khá ph bi n, ch y u ph c v cho nhu c u tiêu th t i a ph ng. Hai n c xu t kh u th t th l n nh t trên th gi i là Trung Qu c và Hungary. Th t th t Trung Qu c c xu t kh u sang Pháp và m t s n c Châu Âu khác ch u d i d ng th t ông l nh, m t ph n khác c xu t kh u tr c ti p sang các c ang phát tri n. Ph n l n th t th s n xu t ra Hungary c xu t kh u ra c ngoài, th tr ng trong n c ch tiêu th kho ng d i 5% t ng s n l ng th t th s n xu t hàng n m t i n c này. (Nguy n Chu Ch ng, 2003). 2.2.2 Tình hình s n xu t th trong n Vi t Nam, ch n nuôi th u là ch n nuôi nh l . c ã có t lâu i nh ng ch a c quan tâm nhi u, ch n m 1995 n nay, ch n nuôi th Vi t Nam ang phát tri n m nh theo c ch th tr ng do nhu c u tiêu th th t th trong n c liên t c t ng. Hi n nay, c tính n c có trên 350.000 con th , mi n B c có g n 200.000 con. Giá bán th th t ng t 12.000 /kg th h i lên 23.000 /kg n m 2003. ng th i vi c nh p 3 gi ng th m i có n ng su t cao t Hungary v nuôi nhân thu n t i Trung tâm nghiên c u dê th S n Tây em l i hi u qu t t, áp ng nhu c u con gi ng th ngo i cao s n cho s n xu t, nên ã thúc y ngành ch n nuôi th phát tri n m nh trong nh ng m qua trong ph m vi c n c. 2.2.3 Ý ngh a kinh t c a ch n nuôi th Th là m t lo i gia súc không n tranh l ng th c v i ng i và gia súc khác, th có kh n ng s d ng c nhi u th c n thô xanh trong kh u ph n, t n d ng c các ngu n th c n t thiên nhiên c ng nh ph ph m nông nghi p. Ch n nuôi th có v n u t ban u th p, có th t n d ng các v t li u s n có làm chu ng tr i cho th . Chi phí mua con gi ng ban u ít so v i các gia súc khác. Th m n , vòng i s n xu t c a th ng n (nuôi 3-3,5 tháng là gi t th t, 5-6 tháng t u sinh s n) nên thu h i v n nhanh, phù h p v i kh n ng c a nhi u gia ình. 3 Th t th cân i và giàu ch t dinh d ng h n các lo i th t các gia súc khác, hàm ng cholesterol r t th p nên th t th là lo i th c ph m u d ng c b nh tim ch, c bi t không có b nh truy n nhi m nào c a th lây sang ng i. Th là m t gia súc r t m n c m v i u ki n ngo i c nh nên nó c dùng làm ng v t thí nghi m, ng v t ki m nghi m thu c và ch vaccin trong y h c và thú y ( inh V n Bình và Ngô Ti n D ng, 2004). 2.3 GI NG t s gi ng th c nuôi ph bi n trên th gi i và Vi t Nam 2.3.1 Th California ây là gi ng th mang l i hi u qu kinh t cao cho ng i nuôi th ng ph m theo ng công nghi p. Ngu n g c t California (M ), c t o thành do lai gi a th Chinchilla, th Nga và th Newzealand, nh p vào Vi t Nam t Hungari n m 1978 và n m 2000. Chúng có b lông tr ng tuy t nh ng hai tai, m i, uôi và b n bàn chân có màu tro ho c en, vào mùa ông l p lông en s m h n và nh t d n vào màu hè. Tr ng l ng tr ng thành 4-4,5kg; con c 3,6-4,5kg, con cái 3,8-4,7kg, i n m kho ng 5 l a, m i l a kho ng 5-6 con (Nguy n Ng c Nam, 2002). 2.3.2 Th Newzealand White Có ngu n g c t Newzealand, c nuôi ph bi n Châu Âu, Châu M , c nh p vào Vi t Nam t Hungari n m 1978 và n m 2000, thu c gi ng th t m trung m n , sinh tr ng nhanh, thành th c s m, nhi u th t, lông dày, tr ng tuy n, m t h ng, tr ng l ng tr ng thành t 5-5,5 kg/con. Tu i ng d c l n u 4-4,5 tháng, tu i ph i gi ng l n u 5-6 tháng, tr ng l ng ph i gi ng l n u 3-3,2 kg/con, 5-6 a/n m, 6-7 con/l a, tr ng l ng con s sinh 50-60 gam/con, t l th t x t 5255% (Chu Th Th m et al., 2006). Gi ng th này thích ng t t v i u ki n ch n nuôi gia ình Vi t Nam. Ngoài vi c nuôi thu n ch ng ng i ta còn s d ng chúng lai kinh t v i th n i t o ra gi ng m i có tính thích nghi và n ng su t cao h n. 2.3.3 Th Chinchilla n u c công b Pháp n m 1913 b i Dybowki. c t o ra t th r ng và hai gi ng th Blue Beverens và Hymalyans. Chinchilla c xem là gi ng th cho len, nuôi nhi u m t s n c Châu Âu. Gi ng th này có hai dòng, m t có tr ng ng 4,5-5 kg (Chinchilla giganta) và dòng kia t 2-2,5 kg lúc tr ng thành (Nguy n Ng c Nam, 2002). Trung bình m i l a t 6-8 con, kh n ng thích nghi i u ki n ch n nuôi khác nhau. Th có lông màu xanh, lông uôi tr ng pha l n xanh en, b ng màu tr ng xám. 4 2.3.4 Các gi ng th c nuôi Vi t Nam - Gi ng th tr ng Tây Lan Vi t Nam ( Newzealand white th Vi t Nam) c nh p t Hungari n m 1978, n nay sau 10 n m nuôi d ng và ch n l c àn ã thích nghi t t v i u ki n nuôi d ng và khí h u Vi t Nam. Th màu lông tr ng tuy n, m t , tr ng l ng tr ng thành 4 – 4,5kg; m t n m 5 – 6 l a, i l a 5 – 6 con, tr ng l ng s sinh 55 -60g, th con cai s a 550 – 600g, tr ng ng th lúc 3 tháng n ng 1,8 – 2kg, t l th t x 54 -56%. ây là gi ng th kiêm ng cho th t và lông da. Hi n nay gi ng th này ngoài vi c nuôi thu n ch ng còn dùng lai kinh t v i th n i và t o gi ng m i có hi u qu t t trong s n xu t (Nguy n Chu Ch ng, 2003). - Gi ng th en Vi t Nam Gi ng th này có xu t x t Trung tâm gi ng th S n Tây – Hà N i. c mc a chúng là có màu lông en tuy n, m t en, u nh , mõm nh , c không v m v nh ng thân hình ch c ch n, th t ngon. Tr ng l ng tr ng thành 3 – 3,5kg, th m n , m t n m 7 l a, m t l a 6 – 7 con. c m n i b t c a th này là s c ch ng v i b nh t t t t h n th xám, thích nghi t t v i u ki n nuôi d ng th p và khí u n c ta. - Gi ng th xám Vi t Nam Gi ng th này có xu t x t Trung tâm gi ng th th t S n Tây – Hà N i, ct o ra b ng ph ng pháp lai phân tích và ch n l c qua nhi u th h . c mc a chúng là có màu lông xám tro ho c xám ghi, riêng ph n d i ng c, b ng và uôi màu tr ng nh , m t en, u to v a ph i, l ng h i cong, tr ng l ng tr ng thành 3 – 3,5kg. Th kh e, m t n m 6 – 7 l a, m t l a 6 – 7 con. Th có kh n ng ch u ng v i u ki n nuôi d ng th p và thích nghi t t v i u ki n khí h u c ta. Hai gi ng th này phù h p v i vi c ch n nuôi gia ình và dùng lai kinh t v i th ngo i nâng cao c n ng su t l y th t và lông da (Chu Th Th m et al., 2006). 5 Hình 1 Th Angora Hình 2 Th California Hình 3 Th Chinchilla 2.4 C 2.4.1 B x Hình 4 Th Newzealand White M SINH H C C A TH ng Thông th ng ng i ta phân bi t x ng chính (mình) và x ng ph (t chi) c a th . Khác h n v i các thú n th t (chó, mèo) th có m t x ng l n. C u trúc t chi thích h p cho vi c ch y nh y. u chi tr c c a th ng n, thì chi sau dài vì chi sau óng vai trò ch ch t trong quá trình y c th v phía tr c và nh y lên. Chi u dài áng k c a các khúc chi sau (x ng ùi, x ng ùi và x ng c chân) góp ph n vào vi c t ng c ng s co giãn c a chân. T ng t , h th ng c m nh m c a chi sau (mông, c b p ùi) giúp th ch y tr n m t cách d dàng b ng cách nh y h n là ch y. 2.4.2 C quan hô h p Ph i th c c u t o t nhi u thu , cùng v i tim, chi m h u h t khoang ng c. Ph i c g n vào c hoành, c này chèn lên s n cu i, phân cách l ng ng c và b ng, khi ho t ng cho phép hít vào, th ra. Không có c hoành, s không có quá trình hô h p. Th r t nh y c m v i ngo i c nh, thân nhi t c a th thay i theo nhi t môi tr ng, do th ít tuy n m hôi, c th th i nhi t ch y u qua ng hô h p. Khi 6 nhi t không khí t ng cao (350C) kéo dài thì th th nhanh và nông th i nhi t, do ó d b c m nóng. n c ta nhi t thích h p nh t v i th kho ng 200 28,5 C (Hoàng Th Xuân Mai, 2005). ng 1 S Nhi t nh h môi tr ng c a môi tr ng ( 0C ) 5 10 15 20 25 30 35 ng lên thân nhi t c a th Thân nhi t ( 0C ) Nhi t 39,3 39,2 39,1 39,0 39,1 39,1 40,5 9,60 14,1 18,7 23,2 30,2 37,2 39,4 tai ( 0C ) (Ngu n: Hoàng Th Xuân Mai (2005)) Th th r t nh , không ti ng ng, ch th y thành b ng dao bình th ng t n s hô h p kho ng 60-90 l n/phút. ng theo nh p th , 2.4.3 C quan tiêu hóa Th g m th c n nh r ng c a (r ng này t ng tr ng liên t c), r i y sâu vào khoang mi ng và nghi n b ng r ng hàm v i s h tr c a các c hàm d i r t kh e. mi ng th c n luôn ng p trong n c b t. ó là giai n u c a s tiêu hóa. Tr c khi n khoang b ng n i ch a các c quan tiêu hóa, th c qu n i qua l ng ng c d c theo l ng v phía khí qu n. Nh t t c các lo i thú n c , manh tràng c a th c bi t phát tri n. Quá trình tiêu hóa kéo dài 4-5 gi . Th c n c nu t vào th c qu n, v t qua tâm n d dày, n i có môi tr ng r t axit: pH = 2,2. T i ây th c n c nhào tr n và phân hu thành các phân t nh h n. Sau ó nh s co th t c a các c d dày, th c n ã ng hóa c chuy n n ru t non. Tá tràng là n i n i v i tuy n t y và túi m t, n i có nhi u men tiêu hóa phân hu các phân t . ng tràng (ru t chay) và h i tràng: t i ây các phân t dinh d ng c c th h p thu. Ph n còn l i c a th c n i qua manh tràng, n i ây có các c ch phân h y khác nhau tùy thu c th i m trong ngày: ban ngày t o phân “bình th ng”, khô, ban êm t o phân dinh du ng manh tràng, m. 7