Tài liệu ảnh hưởng của nhận thức csr đến niềm tin và cam kết gắn bó của nhân viên ngân hàng bidv chi nhánh quảng trị

nh tê ́H uê ́ ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Ki NGUYỄN QUANG HUY ho ̣c ẢNH HƯỞNG CỦA NHẬN THỨC TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI (CSR) ĐẾN NIỀM TIN VÀ CAM KẾT GẮN BÓ CỦA NHÂN ại VIÊN NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Tr ươ ̀ng Đ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH QUẢNG TRỊ HUẾ, 2017 1 tê ́H uê ́ ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ nh NGUYỄN QUANG HUY ho ̣c Ki ẢNH HƯỞNG CỦA NHẬN THỨC TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI (CSR) ĐẾN NIỀM TIN VÀ CAM KẾT GẮN BÓ CỦA NHÂN VIÊN NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH QUẢNG TRỊ QUẢN TRỊ KINH DOANH 60 34 01 02 Đ ại Chuyên ngành: Mã số: ươ ̀ng LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ Tr NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG TRỌNG HÙNG HUẾ, 2017 2 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. uê ́ Học viên thực hiện luận văn Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c Ki nh tê ́H Nguyễn Quang Huy i LỜI CÁM ƠN Luận văn thạc sĩ kinh tế chuyên ngành Quản trị kinh doanh với đề tài “Ảnh hưởng của nhận thức trách nhiệm xã hội (CSR) đến niềm tin và cam kết gắn bó của nhân viên Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Quảng Trị” là kết quả của quá trình cố gắng không ngừng của bản thân và được sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các thầy, bạn bè đồng nghiệp và người thân. Qua trang viết này tác giả xin gửi lời cảm ơn tới những người đã giúp đỡ tôi trong thời gian học tập, nghiên uê ́ cứu khoa học vừa qua. Tôi xin tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với thầy giáo TS.Hoàng Trọng tê ́H Hùng đã trực tiếp tận tình hướng dẫn cũng như cung cấp tài liệu thông tin khoa học cần thiết cho luận văn này. Xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo trường Đại học Kinh tế Huế đã tạo điều kiện nh cho tôi hoàn thành tốt công việc nghiên cứu khoa học của mình. Để hoàn thiện đề tài tốt nghiệp, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi cũng xin trân Ki trọng cảm ơn Ban Giám đốc, Phòng Nhân sự, anh chị nhân viên tại Ngân hàng BIDV – ̣c chi nhánh Quảng Trị đã tạo điều kiện tốt cho tôi trong suốt thời gian nghiên cứu. ho Xin được cám ơn tất cả mọi người đã giúp đỡ tôi trong quá trình tôi thực hiện Quảng Trị, ngày 24 tháng 4 năm 2016 Tác giả luận văn ̀ng Đ ại khóa luận này. Tr ươ Nguyễn Quang Huy ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN Đây là nghiên cứu về ảnh hưởng của nhận thức trách nhiệm xã hội (CSR) đến niềm tin và cam kết gắn bó của nhân viên Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Quảng Trị. Từ đó giúp nhà quản lý thiết kế chính sách và các chương tình CSR hiệu quả làm cho hình ảnh ngân hàng tốt đẹp hơn, tạo niềm tin và sự gắn kết của nhân viên với tổ chức. Thang đo được xây dựng từ cơ sở lý thuyết và những nghiên cứu đáng tin cậy uê ́ trên thế giới để đo lường sự ảnh hưởng của việc nhận thức về trách nhiệm kinh tế, trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm đạo đức, trách nhiệm từ thiện của ngân hàng đến tê ́H niềm tin và cam kết gắn bó của nhân viên. Nghiên cứu được thực hiện qua 2 bước. Bước 1 nghiên cứu định tính dựa vào phương pháp phỏng vấn trực tiếp 5 nhân viên ngân hàng có kiến thức về CSR đang nh làm tại ngân hàng BIDV Quảng Trị để điều chỉnh lại từ ngữ trong bảng hỏi cho dễ hiểu và bổ sung thêm các phát biểu liên quan đế khái niệm nghiên cứu. Bước 2 nghiên Ki cứu định lượng thông qua việc phát bảng câu hỏi đến 125 nhân viên của ngân hàng. ̣c Kết quả thu về 125 phiếu trả lời, trong đó có 5 phiếu không hợp lệ do trả lời cùng 1 ho mức độ cho tất cả các bảng hỏi. Cuối cùng có tất cả 120 phiếu khảo sát hợp lệ được sử dụng làm dữ liệu nghiên cứu chính thức. ại Sau đó nghiên cứu tiến hành phân tích định lượng thông qua các bước thống kê Đ mô tả đối tượng khảo sát, kiểm định Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố EFA, phân tích hồi qui, dò tìm các vi phạm và kiểm định sự khác biệt. Ở bước kiểm định ̀ng Cronbach’s Alpha và phân tích EFA, mô hình ban đầu với 41 biến được điều chỉnh và ươ loại bỏ 5 biến do không đạt yêu cầu. Sau đó, tác giả tiến hành phân tích hồi qui. Kết quả sau khi kiểm định cho thấy Tr có 4 yếu tố (1) nhận thức trách nhiệm kinh tế, (2) nhận thức trách nhiệm pháp lý, (3) nhận thức trách nhiệm đạo đức, (4) nhận thức trách nhiệm từ thiện đều có tác động tích cực đến niềm tin của nhân viên. Trong đó, nhận thức trách nhiệm kinh tế có tác động lớn nhất đến niềm tin vào tổ chức của nhân viên. Ngoài ra nghiên cứu cũng cho thấy, niềm tin vào tổ chức của nhân viên có ảnh hưởng đến sự cam kết gắn bó về tình cảm và duy trì của nhân viên đối với ngân hàng. iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT : Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp TMCP : Thương mại cổ phần BIDV : Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam VN : Việt Nam EFA : Phân tích nhân tố khám phá Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c Ki nh tê ́H uê ́ CSR iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................i LỜI CÁM ƠN................................................................................................................. ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN ............................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT................................................................................iv MỤC LỤC .......................................................................................................................v DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU............................................................................... viii uê ́ PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................................1 tê ́H 2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................3 4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................3 nh 5. Kết cấu của đề tài.........................................................................................................4 Ki PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...........................................................................5 CHƯƠNG 1:CƠ SỞ LÝ THUYẾT, THỰC TIỄN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ......5 ho ̣c 1.1.Cơ sở lý thuyết và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu..................................................5 1.1.1.Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) ........................................................5 ại 1.1.2.Tình hình về việc thực hiện trách nhiệm xã hội doanh nghiệp tại Việt Nam..............10 1.1.3.Lợi ích của việc thực hiện CSR đối với doanh nghiệp..............................................13 Đ 1.1.4.Niềm tin vào tổ chức ............................................................................................15 ̀ng 1.1.5.Cam kết với tổ chức..............................................................................................18 1.2.Mối quan hệ giữa CSR, niềm tin và cam kết gắn bó với tổ chức............................19 ươ 1.3.Giả thuyết nghiên cứu và đề xuất mô hình nghiên cứu...........................................20 Tr 1.3.1.Giả thuyết nghiên cứu...........................................................................................21 1.3.2.Đề xuất mô hình nghiên cứu ................................................................................23 1.4.Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................23 1.4.1.Thiết kế nghiên cứu ..............................................................................................23 1.4.2.Phương pháp chọn mẫu và xử lý số liệu ..............................................................25 CHƯƠNG 2:KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA NHẬN THỨC TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI ĐẾN NIỀM TIN VÀ CAM KẾT GẮN BÓ CỦA NHÂN VIÊN NGÂN HÀNG BIDV QUẢNG TRỊ .............................................................................30 v 2.1.Tổng quan về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam và Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Quảng Trị .......................................................30 2.1.1.Giới thiệu chung về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ..............30 2.1.2.Khái quát quá trình hình thành và phát triển Chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Quảng Trị .................................................................................................33 2.2.Các hoạt động của Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam gắn với trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp .....................................................................................42 uê ́ 2.2.1.Thực hiện trách nhiệm kinh tế..............................................................................42 2.2.2.Thực hiện trách nhiệm pháp lý .............................................................................43 tê ́H 2.2.3.Thực hiện trách nhiệm đạo đức ............................................................................43 2.2.4.Thực hiện trách nhiệm từ thiện.............................................................................44 2.3.Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhận thức trách nhiệm xã hội đến niềm tin và nh cam kết gắn bó của nhân viên ngân hàng BIDV Quảng Trị..........................................48 Ki 2.3.1.Thống kê mẫu nghiên cứu ....................................................................................48 2.3.2.Kiểm định độ tin cậy và phù hợp của thang đo ....................................................56 ̣c 2.3.3.Phân tích nhân tố EFA đối với các thang đo ........................................................62 ho 2.3.4.Phân tích hồi quy nhận thức trách nhiệm xã hội đến niềm tin tổ chức ................67 2.3.5.Phân tích hồi qui niềm tin tổ chức đến cam kết tình cảm nhân viên....................72 ại 2.3.6.Phân tích hồi qui niềm tin tổ chức đến cam kết duy trì........................................74 Đ 2.4.Thảo luận kết quả nghiên cứu .................................................................................75 ̀ng 2.4.1.Thảo luận kết quả tác động của các thành phần CSR đến niềm tin tổ chức................76 2.4.2.Thảo luận kết quả tác động của niềm tin đến cam kết gắn bó....................................78 ươ 2.5.Tóm tắt kết quả nghiên cứu .....................................................................................79 CHƯƠNG 3:GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHƯƠNG TRÌNH CSR TẠO Tr NIỀM TIN VÀ SỰ GẮN KẾT CỦA NHÂN VIÊN ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG BIDV QUẢNG TRỊ .................................................................................................................81 3.1.Về việc thực hiện trách nhiệm kinh tế.....................................................................81 3.2.Việc thực hiện trách nhiệm pháp lý.........................................................................82 3.3.Việc thực hiện trách nhiệm đạo đức........................................................................85 3.4.Về việc thực hiện trách nhiệm từ thiện....................................................................86 PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................88 1. Kết luận......................................................................................................................88 vi 2. Kiến nghị ...................................................................................................................88 TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................90 PHỤ LỤC ......................................................................................................................92 QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG NHẬN XÉT CỦA PHẢN BIỆN 1 + 2 BIÊN BẢN HỘI ĐỒNG BẢN GIẢI TRÌNH Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c Ki nh tê ́H uê ́ XÁC NHẬN HOÀN THIỆN vii DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU Số hiệu bảng uê ́ tê ́H nh Ki ̣c ho ại Đ ươ Tr Trang Tóm tắt định nghĩa về CSR qua các thời kỳ ............................................6 Tóm tắt các nghiên cứu về CSR và cam kết của tổ chức.......................20 Các biến quan sát nhận thức trách nhiệm kinh tế ..................................26 Các biến quan sát nhận thức trách nhiệm pháp lý .................................27 Các biến quan sát nhận thức trách nhiệm đạo đức.................................27 Các biến quan sát nhận thức trách nhiệm từ thiện .................................28 Các biến quan sát nhận thức trách nhiệm từ thiện .................................28 Các biến quan sát cam kết tình cảm.......................................................29 Các biến quan sát cam kết duy trì ..........................................................29 Tổng thu nhập, chi phí, lợi nhuận tại BIDV Quảng Trị.........................39 Tình hình hoạt động kinh doanh của BIDV Quảng Trị giai đoạn 2014-2016....40 Tình hình huy động vốn tại BIDV Quảng Trị giai đoạn 2014 – 2016...41 Một số dự án được BIDV tài trợ tín vốn trên địa bàn Tỉnh Quảng Trị..48 Thống kê tỷ lệ giới tính..........................................................................49 Thống kê tỷ lệ độ tuổi ............................................................................49 Thống kê tỷ lệ trình độ học vấn .............................................................50 Thống kê tỷ lệ thâm niên công tác .........................................................51 Thống kê tỷ lệ vị trí việc làm .................................................................51 Bảng thống kê mô tả các biến quan sát..................................................52 Hệ số Cronbach’s Alpha của các thang đo nhận thức CSR (N=120) ....58 Hệ số Cronbach’s Alpha của niềm tin tổ chức CSR (N=120) ...............59 Hệ số Cronbach’s Alpha của cam kết tổ chức CSR (N=120)................61 Kết quả phân tích EFA đối với thang đo nhận thức CSR ......................63 Kết quả phân tích EFA đối với thang đo niềm tin .................................65 Kết quả phân tích EFA đối với thang đo cam kết gắn bó ......................66 Ma trận tương quan Pearson (CSR đến niềm tin tổ chức) .....................67 Kết quả của mô hình hồi quy (CSR đến niềm tin tổ chức) ....................68 Biểu đồ P – P plot của hôi quy phần dư chuẩn hóa ...............................69 Biểu đồ tần số của phần dư chuẩn .........................................................70 Kết luận về giả thuyết nghiên cứu .........................................................72 Ma trận tương quan Pearson (niềm tin đến cam kết tình cảm)..............72 Kết quả của mô hình hồi quy (niềm tin đến cam kết tình cảm).............73 Ma trận tương quan Pearson (niềm tin đến cam kết duy trì) .................74 Kết quả của mô hình hồi quy (niềm tin đến cam kết duy trì) ................74 Bảng thống kê mô tả các thang đo .........................................................76 Kết luận về các giả thuyết đã nghiên cứu .............................................79 ̀ng Bảng 1.1 Bảng 1.2 Bảng 1.3 Bảng 1.4 Bảng 1.5 Bảng 1.6 Bảng 1.7 Bảng 1.8 Bảng 1.9 Biểu đồ 2.1 Bảng 2.1 Biểu đồ 2.2 Bảng 2.2 Biểu đồ 2.3 Biểu đồ 2.4 Biểu đồ 2.5 Biểu đồ 2.6 Biểu đồ 2.7 Bảng 2.3 Bảng 2.4 Bảng 2.5 Bảng 2.6 Bảng 2.7 Bảng 2.8 Bảng 2.9 Bảng 2.10 Bảng 2.11 Biểu đồ 2.8 Biểu đồ 2.9 Bảng 2.12 Bảng 2.13 Bảng 2.14 Bảng 2.15 Bảng 2.16 Bảng 2.17 Bảng 2.18 Tên bảng viii DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ Tên hình, sơ đồ Số hiệu hình uê ́ Mô hình kim tự tháp về CSR ...................................................................7 Mô hình nghiên cứu đề xuất ..................................................................23 Quy trình nghiên cứu .............................................................................24 Cơ cấu tổ chức BIDV.............................................................................32 Cơ cấu tổ chức tại Hội sở chính BIDV ..................................................33 Tổ chức bổ máy hoạt động của BIDV Quảng Trị..................................36 Tóm tắt kết quả nghiên cứu ...................................................................75 Tr ươ ̀ng Đ ại ho ̣c Ki nh tê ́H Hình 1.1 Hình 1.2 Hình 1.3 Sơ đồ 2.1 Sơ đồ 2.2 Sơ đồ 2.3 Hình 2.1 Trang ix PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Chúng ta đang sống trong một thời đại mới, thời đại công nghệ thông tin ngày càng phát triển; xu hướng toàn cầu hóa, quốc tế hóa trở thành một tất yếu khách quan; mối quan hệ giữa các nền kinh tế ngày càng trở nên mật thiết và gắn bó; hoạt động giao lưu thương mại giữa các quốc gia ngày càng phát triển mạnh mẽ, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng gay gắt…thì các doanh nghiệp cần phải uê ́ tìm cách để tạo ra được những lợi thế cạnh tranh bền vững. Nếu trước đây các chiến lược mà các công ty thường sử dụng như đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm, nâng tê ́H cao chất lượng hàng hóa… để có thể giành lợi thế cạnh tranh, thì ngày nay để củng cố thương hiệu và uy tín trên thương trường thì việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp, đạo đức kinh doanh là một giải pháp đang được áp dụng và bước đầu đem lại nh hiệu quả tích cực. Một xu hướng mới đã và đang lớn mạnh trên thế giới, trở thành một yêu cầu “mềm” đối với các doanh nghiệp trong quá trình hội nhập chính là doanh Ki nghiệp cần thực hiện tốt trách nhiệm xã hội (Corporate social responsibility - CSR). ̣c Qua quá trình phát triển về khái niệm và tính ứng dụng, CSR ở các nước phát ho triển trên thế giới đã không còn xa lạ. Tuy nhiên ở Việt Nam, CSR chỉ phổ biến ở các năm gần đây và hầu như chỉ có các doanh nghiệp lớn quan tâm và bắt đầu triển khai. Ở hầu hết ại các doanh nghiệp này, CSR được xem như là một trong những triết lý kinh doanh cơ bản Đ và luôn đi cùng với chiến lược phát triển, góp phần quan trọng vào sự thành công vững chắc, giúp doanh nghiệp thực hiện được tầm nhìn, sứ mệnh của mình. Bên cạnh đó, doanh ̀ng nghiệp muốn đi đến sự thành công và phát triển bền vững cũng không thể không đặt sự ươ cam kết gắn bó của nhân viên vào chiến lược kinh doanh của họ. Như vậy, các doanh nghiệp khi muốn thành công và phát triển bền vững cần CSR để Tr nổi bật hơn các đối thủ cạnh tranh và xây dựng một hình ảnh cho công chúng cũng như danh tiếng của họ. Các nhân viên thường có khuynh hướng gắn bó hơn với doanh nghiệp nếu họ cảm thấy tự hào về doanh nghiệp đó. Sự cam kết của nhân viên không chỉ là sự hài lòng hay hãnh diện vì được làm việc cho công ty, mà còn là sự cam kết mà nhân viên đó dành cho công ty và các mục tiêu chung của công ty. Sự cam kết nghĩa là các nhân viên thực sự quan tâm về công việc của họ và sự tồn vong của công ty. Họ không làm việc chỉ để nhận lương hay chỉ để thăng tiến mà còn làm việc vì các mục tiêu chung của công ty. Khi đặt hai vấn đề này chung với nhau trong một mối tương quan thì CSR có thể ảnh hưởng đến sự cam kết gắn bó của nhân viên ở một mức độ nào đó. 1 BIDV là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong việc thực hiện tốt trách nhiệm xã hội. Nhận thức rõ việc hiểu, làm tốt và ngày càng tốt hơn trách nhiệm xã hội đối với cộng đồng xã hội cũng đã là một trong những thước đo cơ bản để thương hiệu các doanh nghiệp, CSR ngày càng được các BIDV chú trọng thực hiện và coi đó là yêu cầu tất yếu, khách quan trong quá trình hội nhập. Nhờ vậy, thương hiệu, uy tín của BIDV được nâng cao một cách bền vững; mở rộng thị trường và tạo lập ưu thế so với các đối thủ cạnh tranh; được tham gia các chương trình đầu tư phát triển doanh nghiệp uê ́ vì trách nhiệm xã hội; cải thiện đời sống của nhân viên, người lao động và góp phần không nhỏ cho sự phát triển chung của cộng đồng, xã hội. Với những kết quả đạt tê ́H được, vào năm 2016, lần thứ 4 liên tiếp BIDV vinh dự được trao trao giải thưởng “Doanh nghiệp thực hiện tốt trách nhiệm xã hội và phát triển cộng đồng” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức. nh Mặc dù nhận thức về vai trò của CSR tại Việt Nam trong thời gian gần đây tương đối được các doanh nghiệp quan tâm và tìm hiểu nhưng số lượng các nghiên cứu sâu Ki về CSR vẫn chưa được thực hiện nhiều. Đặc biệt là các nghiên cứu về mối quan hệ, sự tác động của CSR đến niềm tin, cam kết, động lực làm việc của nhân viên trong lĩnh ho ̣c vực ngân hàng. Do đó, tôi quyết định chọn đề tài “Ảnh hưởng của nhận thức CSR đến niềm tin và cam kết gắn bó của nhân viên Ngân hàng BIDV chi nhánh Quảng ại Trị” làm đề tài luận văn thạc sỹ. Đ Nghiên cứu này sẽ giúp các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực ngân hàng nói chung và ngân hàng BIDV chi nhánh Quảng Trị nói riêng xác định rõ tác động của ̀ng nhận thức CSR đến niềm tin và cam kết gắn bó của nhân viên với tổ chức. Từ kết quả nghiên cứu này có thể đề xuất các giải pháp nhằm hỗ trợ ngân hàng thúc đẩy, nâng cao ươ sự cam kết của nhân viên. Đây chính là “chìa khóa” quan trọng để giúp ngân hàng có thể đạt được các mục tiêu quan trọng như: tăng năng suất, hiệu quả công việc, tăng Tr trưởng doanh thu, duy trì và gia tăng lợi nhuận… Nghiên cứu này cũng sẽ đóng góp thêm vào sự hiểu biết về CSR, các yếu tố tác động lên CSR và lợi ích của chúng trong hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. 2. Mục tiêu nghiên cứu  Mục tiêu chung Nghiên cứu, đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đến niềm tin và cam kết gắn bó của nhân viên Ngân hàng BIDV chi nhánh Quảng Trị. 2  Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đếm CSR. - Xem xét và nghiên cứu các yếu tố thuộc trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) tác động đến niềm tin và sự cam kết gắn bó của nhân viên với ngân hàng. - Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố nhận thức CSR đến niềm tin tổ chức và cam kết gắn bó của nhân viên. - Đề xuất một số giải pháp giúp các nhà quản lý Ngân hàng BIDV chi nhánh uê ́ Quảng Trị thiết kế chính sách và các chương trình CSR hiệu quả làm cho hình ảnh của ngân hàng tốt đẹp hơn, tạo niềm tin và sự gắn kết của nhân viên với tổ chức. tê ́H 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, các yếu tố thuộc trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, niềm tin và sự cam kết của nhân viên tại nh ngân hàng BIDV chi nhánh Quảng Trị Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ giới hạn nghiên cứu tác động của việc nhận thức Ki CSR đến niềm tin tổ chức và cam kết gắn bó với tổ chức của nhân viên tại ngân hàng ho 4. Phương pháp nghiên cứu ̣c BIDV chi nhánh Quảng Trị. - Phương pháp thu thập và phân tích, xử lý dữ liệu thứ cấp ại  Dữ liệu thứ cấp: từ các tài liệu được xuất bản, công bố; các văn bản hướng dẫn Đ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, của BIDV. Các báo cáo hoạt động của BIDV, BIDV Quảng Trị trong giai đoạn 2014 – 2016 và một số văn bản quy định liên quan. ̀ng  Phương pháp phân tích, xử lý: dữ liệu thứ cấp được xử lý, phân tích theo các phương pháp mô tả, thống kê và phương pháp so sánh trong giai đoạn 3 năm từ 2014 - 2016 ươ - Phương pháp thu thập và phân tích, xử lý dữ liệu sơ cấp Dữ liệu sơ cấp được thực hiện thông qua 2 giai đoạn: nghiên cứu định tính và Tr nghiên cứu định lượng: Giai đoạn nghiên cứu định tính Trong phạm vi nghiên cứu này, kỹ thuật nghiên cứu định tính được thực hiện là phỏng vấn trực tiếp với 5 nhân viên ngân hàng có kiến thức về thực hiện CSR. Trong giai đoạn nghiên cứu định tính, Các phần tử của mẫu được chọn theo phương pháp phán đoán dựa trên sự thích hợp của các phần tử với mục tiêu nghiên cứu của đề tài và mời họ tham gia vào mẫu để đánh giá sơ bộ thang đo, điều chỉnh thang đo, thiết lập bảng câu hỏi sử dụng cho nghiên cứu chính thức. Các phần tử của mẫu được chọn ở 3 đây là các nhà quản lý và chuyên viên có kiến thức và kinh nghiệm thực hiện CSR tại ngân hàng BIDV chi nhánh Quảng Trị. Giai đoạn nghiên cứu định lượng Tiến hành thu thập dữ liệu thông qua phỏng vấn toàn bộ 125 nhân viên tại ngân hàng BIDV chi nhánh Quang Trị bằng bảng câu hỏi. Sau đó việc phân tích dữ liệu sẽ được thực hiện bằng phần mềm SPSS 20.0. Thang đo sẽ được sử dụng trong các cuộc khảo sát sau khi đã được điều chỉnh uê ́ cho phù hợp với đề tài và bối cảnh nghiên cứu. Sau khi mã hóa và điều chỉnh dữ liệu, tác giả sẽ thực hiện các bước phân tích sau: tê ́H  Kiểm định độ tin cậy của các thang đo kiểm định thông qua công cụ Cronbach’s Alpha. Qua đó, các biến không phù hợp sẽ bị loại nếu hệ số tương quan tổng nhỏ hơn 0.3 và thang đo được chấp nhận khi hệ số Cronbach’s Alpha lớn hơn 0.6. nh  Phân tích nhân tố khám phá EFA, để định lại một tập hợp nhóm quan sát trong Hệ số KMO có giá trị từ 0.5 trở lên. Ki mô hình nghiên cứu. Các biến quan sát có Factor Loading nhỏ hơn 0.5 sẽ bị loại bỏ.  Sau khi phân tích nhân tố, những nhân tố nào tồn tại sẽ được đưa vào phân tích ho ̣c tương quan để kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến.  Tiến hành phân tích hồi qui tuyến tính để biết được cường độ tác động của các biến ại độc lập lên biến phụ thuộc. Từ đó, kiểm tra được độ thích hợp của mô hình, xây dựng mô Đ hình hồi qui bội, kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. 5. Kết cấu của đề tài ̀ng Ngoài phần Đặt vấn đề, Kết luận và kiến nghị, nội dung chính của đề tài được kết cấu trong 3 chương: ươ Chương 1: Cơ sở lý thuyết, thực tiễn và mô hình nghiên cứu Chương 2: Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của nhận thức trách nhiệm xã hội đến Tr niềm tin và cam kết gắn bó của nhân viên chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Quảng Trị Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả chương trình CSR tạo niềm tin và sự gắn kết của nhân viên đối với chi nhánh Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Quảng Trị 4 PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT, THỰC TIỄN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU 1.1. Cơ sở lý thuyết và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) Nghiên cứu được thực hiện dựa trên cơ sở lý thuyết về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) của các tác giả ở một số nước trên thế giới. Trên cơ sở định nghĩa nhau, tác giả xây dựng khung lý thuyết của đề tài như sau: uê ́ về CSR, thành phần của CSR, CSR và các bên liên quan của các nhà nghiên cứu khác tê ́H 1.1.1.1. Định nghĩa về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) Ngày nay, “trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp” ngày càng trở nên cần thiết hơn cả trong hoạt động của các doanh nghiệp. Việc định nghĩa CSR cũng khá đa dạng nh và phức tạp. Mỗi tổ chức, chính phủ nhìn nhận CSR dưới những góc độ và quan điểm riêng, phụ thuộc vào điều kiện, đặc điểm và trình độ phát triển của mình. Trách nhiệm Ki xã hội doanh nghiệp (CSR) khuyến khích các tổ chức xem xét lợi ích của xã hội bằng cách chịu trách nhiệm về những ảnh hưởng gây ra bởi các hoạt động của tổ chức đến ho ̣c khách hàng, nhân viên, cổ đông, cộng đồng, và môi trường trong tất cả các khía cạnh. Các tổ chức phải tự nguyện thực hiện các biện pháp để cải thiện chất lượng cuộc sống ại cho người lao động và gia đình họ cũng như cho cộng đồng địa phương và xã hội. Do Đ đó tác giả đã tóm tắt một vài định nghĩa nổi bật qua các thời kỳ ở Bảng 1.1. Như vậy, có thể nói cho dù định nghĩa CSR theo cách nào đi chăng nữa thì về cơ ̀ng bản, nội hàm khái niệm CSR đều có những điểm chung là việc đảm bảo lợi ích riêng ươ của từng doanh nghiệp trong khuôn khổ pháp luật hiện hành luôn phải song hành với lợi ích phát triển chung của toàn xã hội. Nội hàm của CSR bao gồm nhiều khía cạnh Tr liên quan đến ứng xử của doanh nghiệp đối với các chủ thể và đối tượng có liên quan trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp từ người sản xuất, tiếp thị, tiêu dùng đến các nhà cung ứng nguyên vật liệu, từ đội ngũ cán bộ, nhân viên cho đến các cổ đông của doanh nghiệp, trong đó có cả trách nhiệm bảo vệ tài nguyên môi trường mà thực chất cũng là trách nhiệm chung với lợi ích cộng đồng xã hội, bao gồm cả hoạt động nhân đạo, từ thiện, hoạt động đóng góp cho sự phát triển chung của đất nước. Qua nhiều định nghĩa trên ta có thể tóm tắt lại nội hàm khái niệm CSR bao gồm: 1) Bảo vệ môi trường; 2) Đóng góp cho cộng đồng xã hội; 5 3) Trách nhiệm với nhà cung cấp; 4) Đảm bảo lợi ích và an toàn cho người tiêu dùng; 5) Quan hệ tốt với người lao động; 6) Đảm bảo lợi ích với cổ đông và người lao động. Bảng 1.1: Tóm tắt định nghĩa về CSR qua các thời kỳ Các vấn đề liên quan uê ́ tê ́H Bowen (1953) nh Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp bao gồm sự mong đợi của Carroll xã hội về kinh tế, pháp luật, đạo đức và lòng từ thiện đối với các (1979) tổ chức tại một thời điểm nhất định Maignan và cộng sự (1999). CSR bao gồm nhiều khái niệm khác như đạo đức kinh doanh, doanh nghiệp làm từ thiện, công dân doanh nghiệp, tính bền vững và trách nhiệm môi trường. Đó là một khái niệm động và luôn được thử thách trong từng bối cảnh kinh tế, chính trị, xã hội đặc thù. Matten và Moon (2005) Đ ại ho ̣c Ki Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp là một cơ chế, trong đó các doanh nghiệp gánh vác các trách nhiệm kinh tế, pháp luật, đạo đức và các trách nhiệm khác mà các bên liên quan đã áp đặt lên các hoạt động của doanh nghiệp. ươ Kinh tế Pháp luật Đạo đức Từ thiện Kinh tế Pháp luật Đạo đức Từ thiện Môi trường Tự nguyện Các bên liên quan Xã hội Môi trường Kinh tế CSR đề cập đến nghĩa vụ của doanh nghiệp để theo đuổi những chính sách, để thực hiện những quyết định, hoặc thực hiện những hoạt động để đạt được các mục tiêu đặt ra và những giá trị xã hội của chúng tôi ̀ng Kinh tế Xã hội Nguồn trích dẫn Định nghĩa Nguồn: Carroll (1999), Dahlsrud (2008), Le Thi Thanh Xuan và Teal (2011) Tr Trên cơ sở phân tích định nghĩa về CSR qua các thời kỳ, bài nghiên cứu này sử dụng định nghĩa của Carroll (1979) vì thực hiện đầy đủ các đặc điểm chung của nội hàm khái niệm CSR và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu. Theo đó Carroll (1979) cho rằng trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) “là tất cả các vấn đề kinh tế, pháp lý, đạo đức và nghĩa vụ tự nguyện mà xã hội trông đợi ở doanh nghiệp trong mỗi thời điểm nhất định” tức là theo họ, doanh nghiệp là một chủ thể của nền kinh tế thị trường, khai thác các nguồn lực tự nhiên để làm giàu cho doanh nghiệp và trong quá trình đó, họ gây ra những ảnh hưởng không tốt đối với môi trường tự nhiên và con người; do đó, ngoài việc đóng thuế, doanh nghiệp còn phải có trách nhiệm xã hội đối với môi 6 trường, cộng đồng và người lao động. Công ty thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường thì sẽ giúp tránh tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay, sản phẩm công ty sẽ thân thiện với môi trường. Công ty đóng góp cho các hoạt động từ thiện hay các hoạt động khác vì cộng đồng thì mang lại hạnh phúc cho những người kém may mắn và lợi ích chung của cộng đồng. 1.1.1.2. Các thành phần của trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) Trách nhiệm xã hội đã trở nên phổ biến và có rất nhiều quan điểm khác nhau về uê ́ nội dung và phạm vi cũng như những nhân tố thúc đẩy các doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội. Trong số đó, mô hình “kim tự tháp” của Carroll (1979) có tính luận là mô hình kim tự tháp của Carroll (1979). tê ́H toàn diện và được sử dụng rộng rãi nhất. Do đó, nghiên cứu này dựa trên phương pháp Theo mô hình kim tự tháp Carroll (1979), CSR bao gồm bốn yếu tố: Ki nh Trách nhiệm từ thiện/nhân đạo Là một công dân doanh nghiệp tốt Có đóng góp nguồn lực cho cộng đồng, cải thiện chất lượng cuộc sống ại ho ̣c Trách nhiệm đạo đức Thực hiện đúng những gì được coi là công bằng, đúng đắn, hợp lý Đ Trách nhiệm pháp luật/pháp lý Cần phải hoạt động theo đúng pháp luật Tr ươ ̀ng Trách nhiệm kinh tế Cần phải có lợi nhuận Đây là nền tảng của mọi trách nhiệm khác Hình 1.1: Mô hình kim tự tháp về CSR Nguồn: Carroll (1979)  Trách nhiệm kinh tế (economic responsibility): tối đa hóa lợi nhuận, cạnh tranh, hiệu quả và tăng trưởng là điều kiện tiên quyết bởi doanh nghiệp được thành lập trước hết từ động cơ tìm kiếm lợi nhuận của doanh nhân. Hơn thế, doanh nghiệp là các tế bào kinh tế căn bản của xã hội. Vì vậy, chức năng kinh doanh luôn phải được đặt lên hàng đầu. Các trách nhiệm còn lại đều phải dựa trên ý thức trách nhiệm kinh tế của doanh nghiệp (Carroll, 1979). 7  Trách nhiệm pháp luật/pháp lý (legal responsibility): Trong quá trình hoạt động doanh nghiệp có nghĩa vụ tuân theo các luật lệ, luật pháp của địa phương, của đất nước và cả luật quốc tế. Đó chính là sự cam kết của doanh nghiệp với xã hội. Các doanh nghiệp theo đuổi mục tiêu kinh tế trong khuôn khổ pháp luật một cách công bằng và đáp ứng được các chuẩn mực và giá trị cơ bản mà xã hội mong đợi. Trách nhiệm kinh tế và pháp lý là hai bộ phận cơ bản, không thể thiếu của trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (Carroll, 1979). uê ́  Trách nhiệm đạo đức (ethical responsibility): Là những quy tắc, giá trị được xã hội chấp nhận nhưng chưa được đưa vào văn bản luật. Doanh nghiệp tuân thủ pháp tê ́H luật chỉ được coi là sự đáp ứng những đòi hỏi, chuẩn mực tối thiểu mà xã hội đặt ra. Doanh nghiệp còn cần phải thực hiện cả các cam kết ngoài luật (ví dụ như tránh gây thiệt hại, tổn thương cho xã hội; tôn trọng quyền con người; chỉ làm những điều đúng nh và công bằng...). Trách nhiệm đạo đức là tự nguyện, nhưng lại chính là trung tâm của Ki trách nhiệm xã hội. Ví dụ: ngày nghỉ thứ 7, tiền làm thêm giờ, điều kiện lao động, quan hệ với cộng đồng, thông tin cho người tiêu dùng, uy tín với đối tác… đều là các ̣c vấn đề mở và mức độ cam kết như thế nào phụ thuộc vào trách nhiệm đạo đức của ho doanh nghiệp. Trách nhiệm đạo đức bao gồm những hoạt động mở rộng ra ngoài những hạn chế của trách nhiệm pháp lý (Carroll, 1979). ại  Trách nhiệm nhân đạo/từ thiện (philanthropic responsibility): là những hành vi Đ của doanh nghiệp vượt ra ngoài sự trông đợi của xã hội, như quyên góp ủng hộ người ̀ng khó khăn, tài trợ học bổng, đóng góp cho các dự án cộng đồng…Điểm khác biệt giữa trách nhiệm từ thiện và đạo đức là doanh nghiệp hoàn toàn tự nguyện. Doanh nghiệp ươ phải đáp ứng được các kỳ vọng từ xã hội như là những công dân tốt. Ví dụ về trách nhiệm nhân đạo như doanh nghiệp đóng góp về nguồn lực tài chính, công sức cho các Tr hoạt động nghệ thuật, giáo dục và các hoạt động cộng đồng. Nếu doanh nghiệp không thực hiện trách nhiệm xã hội đến mức độ này vẫn được coi là đáp ứng đủ các chuẩn mực mà xã hội trông đợi (Carroll, 1979). Mô hình trên có tính toàn diện và khả thi cao, là quan điểm được nhiều nghiên cứu cả thực tiễn và học thuật chấp nhận. Các vấn đề liên quan được đề cập trong định nghĩa CSR được tách ra và ngày càng phát triển. Dựa trên cái nhìn tổng quan về sự phát triển trong việc xác định trách nhiệm xã hội, có thể kết luận rằng định nghĩa CSR của Carroll là được chấp nhận rộng rãi nhất và được sử dụng trong nghiên cứu thực 8 nghiệm. Carroll (1979) ghi nhận và tích hợp các khía cạnh hiện tại vào một định nghĩa để mà giải thích hoàn toàn những gì về CSR . “Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp bao gồm kinh tế, pháp lý, đạo đức và kỳ vọng mà xã hội mong chờ các tổ chức tại một thời điểm nhất định” (Carroll, 1979). Một cách tiếp cận để phân loại giải thích định nghĩa CSR của Carroll được đưa ra bởi Banerjee (2007) bao gồm một số chủ đề chính: Đầu tiên, nghĩa vụ trong ngắn hạn được xác định để phản ánh những gì một công ty cần xây dựng các chính sách và hành uê ́ động của mình. Thứ hai, CSR thường vượt quá yêu cầu pháp lý bắt buộc, chẳng hạn như quan tâm đến nhân viên của mình. Thứ ba, hoạt động tình nguyện được đề cập tê ́H như trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Và cuối cùng, mối quan tâm của “xã hội” và “lợi ích xã hội” thuật ngữ “các bên liên quan” và thu hẹp trách nhiệm mà một công ty phải đáp ứng. Banerjee (2007) khẳng định rằng định nghĩa của Carroll (1979) phản nh ánh bản chất và loại trách nhiệm của doanh nghiệp. Ki Một cách giải thích khác về CSR cũng khẳng định tính toàn diện về định nghĩa của Carroll: Đầu tiên, CSR có thể được giải thích với hai chức năng cụ thể là: nghĩa vụ ̣c kinh tế - xã hội và xã hội con người. Thứ hai, trách nhiệm xã hội được xác định từ ho quan điểm của lý thuyết tính hợp pháp và lý thuyết các bên liên quan, trong đó nó trực tiếp ảnh hưởng đến quyết định kinh doanh. Cuối cùng, cách để xác định trách nhiệm ại xã hội được dựa trên quan điểm của vấn đề quản lý xã hội và quản lý các bên liên quan Đ (Gao, 2009; trích bởi Le Thi Thanh Xuan và Teal, 2011). Định nghĩa Carroll thuộc về ̀ng quan điểm đầu tiên, nhưng nó cũng có thể bao gồm những những quan điểm khác. Việc xem xét các tài liệu cho thấy, định nghĩa CSR của Carroll là toàn diện hơn ươ những người khác vì nó có thể tích hợp tất cả các khía cạnh hiện tại và có thể được giải thích bởi tất cả các phương pháp tiếp cận xác định trách nhiệm xã hội . Tr 1.1.1.3. Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) và các bên liên quan Các bên liên quan/hữu quan (stakeholder) của một doanh nghiệp theo mô hình lý thuyết của CSR là các cá nhân và tổ chức có quyền lợi, trách nhiệm, có ảnh hưởng và chịu ảnh hưởng bởi các hoạt động của doanh nghiệp. Các bên liên quan là khách hàng, nhân viên, nhà cung cấp, ban giám đốc, chủ sở hữu, cổ đông, cơ quan nhà nước, đoàn thể, các nhóm chính trị, các phương tiện truyền thông, và những người khác. Nhân viên là một trong các nhóm của các bên liên quan quan trọng nhất mà lợi ích của họ phải được đề cập đến. Vì họ có hành vi ảnh hưởng đến hoạt động của tổ 9