Tài liệu 88 đề cảm thụ văn học lớp 5 có gợi ý

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí CẢM THỤ VĂN HỌC LỚP 5 I. ThÕ nµo lµ c¶m thô v¨n häc? C¶m thô v¨n häc lµ sù c¶m nhËn nh÷ng gi¸ trÞ næi bËt, nh÷ng ®iÒu s©u s¾c, tÕ nhÞ vµ ®Ñp ®Ï cña v¨n häc thÓ hiÖn trong t¸c phÈm (cuèn truyÖn, bµi v¨n, bµi th¬...) hay mét bé phËn cña t¸c phÈm (®o¹n v¨n, ®o¹n th¬... thËm chÝ mét tõ ng÷ cã gi¸ trÞ trong c©u v¨n, c©u th¬) Nh­ vËy, c¶m thô v¨n häc cã nghÜa lµ khi ®äc (nghe) mét c©u chuyÖn, mét bµi th¬... ta kh«ng nh÷ng hiÓu mµ cßn ph¶i xóc c¶m, t­ëng t­îng vµ thËt sù gÇn gòi,“nhËp th©n” víi nh÷ng g× ®· ®äc... §Ó cã ®­îc n¨ng lùc c¶m thô v¨n häc s©u s¾c vµ tinh tÕ, cÇn cã s­ say mª, høng thó khi tiÕp xóc víi th¬ v¨n; chÞu khã tÝch lòy vèn hiÓu biÕt vÒ thùc tÕ cuéc sèng vµ v¨n häc; n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ tiÕng ViÖt phôc vô cho c¶m thô v¨n häc. II. C¸ch viÕt mét ®o¹n bµi c¶m thô v¨n häc: a. §äc kü ®Ò bµi, n¾m ch¾c yªu cÇu cña bµi tËp (ph¶i tr¶ lêi ®­îc ®iÒu g×? CÇn nªu bËt ®­îc ý g×?...) b. §äc vµ t×m hiÓu vÒ c©u th¬ (c©u v¨n) hay ®o¹n trÝch ®­îc nªu trong bµi (Dùa vµo yªu cÇu cô thª cña bµi tËp ®Ó t×m hiÓu, vÝ dô: c¸ch dïng tõ ®Æt c©u; c¸ch dïng h×nh ¶nh, chi tiÕt; c¸ch sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt quen thuéc nh­ so s¸nh, nh©n hãa, ®iÖp ng÷... ®· gióp em c¶m nhËn ®­îc néi dung, ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï, s©u s¾c). c. ViÕt ®o¹n v¨n vÒ c¶m thô v¨n häc (kho¶ng 5 - 7 dßng) h­íng vµo yªu cÇu cña ®Ò bµi. (§o¹n v¨n cã thÓ b¾t ®Çu b»ng mét c©u “më ®o¹n” ®Ó dÉn d¾t ng­êi ®äc hoÆc tr¶ lêi th¼ng vµo c©u hái chÝnh; tiÕp ®ã, cÇn nªu râ c¸c ý theo yªu cÇu cña ®Ò bµi; cuèi cïng, cã htÓ “kÕt ®o¹n” b»ng mét c©u ng¾n gän ®Ó “gãi” l¹i néi dung c¶m thô) N¾m v÷ng yªu cÇu vÒ c¶m thô v¨n häc ë tiểu häc, kiªn tr× tËp luyÖn tõng b­íc (tõ dÔ ®Õn khã), nhÊt ®Þnh häc sinh sÏ viÕt ®­îc nh÷ng ®o¹n v¨n hay vÒ c¶m thô v¨n häc, sÏ cã ®­îc n¨ng lùc c¶m thô v¨n häc tèt ®Ó ph¸t hiÖn biÕt bao ®iÒu ®¸ng quý trong v¨n häc vµ cuéc sèng cña chóng ta. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí (§©y chØ lµ nh÷ng ý chÝnh trong néi dung c¶m thô, yªu cÇu em ph¶i biÕt viÕt nh÷ng ý chÝnh trªn thµnh mét, hai ®o¹n v¨n hoµn chØnh, cã c©u Më, c©u KÕt vµ phÇn Th©n ®o¹n râ rµng vµ hay, chø kh«ng ®­îc chØ chÐp y nguyªn nh÷ng gîi ý ®ã.) C©u 1: Trong bµi Mïa thu míi, nhµ th¬ Tè H÷u viÕt: Yªu biÕt mÊy nh÷ng dßng s«ng b¸t ng¸t Gi÷a ®«i bê dµo d¹t lóa ng« non Yªu biÕt mÊy, nh÷ng con ®­êng ca h¸t Qua c«ng tr­êng míi dùng m¸i nhµ son! Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé c¶m xóc cña t¸c gi¶ tr­íc nh÷ng vÎ ®Ñp g× trªn ®Êt n­íc chóng ta? Gîi ý Qua khæ th¬ t¸c gi¶ ®· béc lé c¶m xóc m¹nh mÏ cña m×nh tr­íc nh÷ng c¶nh ®Ñp cña quª h­¬ng, ®Êt n­íc: VÎ ®Ñp cña nh÷ng “dßng s«ng b¸t ng¸t” ®ang ch¶y gi÷a “®«i bê dµo d¹t lóa non”. Nh÷ng vÎ ®Ñp ®· høa hÑn mét cuéc sèng Êm no cho nh÷ng ng­êi d©n trªn ®Êt n­íc chóng ta. -VÎ ®Ñp cña nh÷ng “ con ®­êng ca h¸t” (vui, phÊn khëi) v× ®­îc ch¹y qua c«ng tr­êng ®ang x©y dùng nh÷ng m¸i nhµ ngãi míi. §ã còng chÝnh lµ vÎ ®Ñp cña h¹nh phóc ®Çy høa hÑn ®èi víi nh©n d©n ta. C©u 2: Trong bµi ViÖt Nam th©n yªu (TV5-tËp 1), nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt: ViÖt Nam ®Êt n­íc ta ¬i! Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n. C¸nh cß bay l¶ dËp dên, M©y mê che ®Ønh Tr­êng S¬n sím chiÒu. Nªu nh÷ng c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý §o¹n th¬ béc lé c¶m xóc d¹t dµo cña t¸c gi¶ tr­íc nh÷ng vÎ ®Ñp b×nh dÞ trªn ®Êt n­íc ViÖt Nam th©n yªu. H×nh ¶nh “biÓn lóa” réng mªnh m«ng gîi cho ta niÌm tù hµo vÒ sù giµu ®Ñp, trï phó cña quª h­¬ng. H×nh ¶nh “c¸nh cß bay l¶ dËp dên” gîi vÎ nªn th¬, xao xuyÕn mäi tÊm lßng. §Êt n­íc cßn mang niÒm tù hµo víi vÎ ®Ñp hïng vÜ cña “®Ønh Tr­êng S¬n” cao vêi vîi sím chiÒu m©y phñ. §o¹n th¬ ®· gióp ta c¶m nhËn ®­îc t×nh c¶m thiÕt tha yªu quý vµ tù hµo vÒ ®Êt n­íc cña t¸c gi¶ NguyÔn §×nh Thi. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 3: Trong cuèn Håi kÝ B¸c Hå, hai nhµ v¨n Hoµi Thanh vµ Thanh TÞnh ®· t¶ phong c¶nh quª h­¬ng B¸c nh­ sau: Tr­íc m¾t chóng t«i, gi÷a hai d·y nói lµ nhµ B¸c víi c¸nh ®ång quª B¸c. Nh×n xuèng c¸nh ®ång cã ®ñ c¸c mµu xanh, xanh pha vµng cña ruéng mÝa, xanh rÊt m­ît mµ cña lóa ®­¬ng thêi con g¸i, xanh ®Ëm cña nh÷ng rÆng tre; ®©y ®ã mét vµi c©y phi lao xanh biÕc vµ nhiÒu mµu xanh kh¸c n÷a. §äc ®o¹n v¨n trªn, em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh? C¸ch dïng tõ ng÷ nh­ vËy ®· gãp phÇn gîi t¶ ®IÒu g× vÒ c¶nh vËt trªn quª B¸c? Gîi ý §o¹n v¨n dïng tõ ng÷ chØ mµu xanh thËt ®a d¹ng vµ phï hîp víi tõng c¶nh vËt: ruéng mÝa xanh pha vµng, lóa chiªm ®­¬ng thêi con g¸i (giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh) cã mµu xanh rÊt m­ît, rÆng tre xanh ®Ëm, phi lao xanh biÕc. C¸ch dïng tõ ng÷ nh­ vËy gãp phÇn gîi t¶ vÎ ®Ñp nªn th¬ vµ trµn trÒ søc sèng cña c¶nh vËt trªn quª h­¬ng B¸c. C©u 4: §äc bµi th¬ sau: Quª em Bªn nµy lµ nói uy nghiªm Bªn kia lµ c¸nh ®ång liÒn ch©n m©y Xãm lµng xanh m¸t bãng c©y S«ng xa tr¾ng c¸nh buåm bay l­ng trêi... (TrÇn §¨ng Khoa) Em h×nh dung ®­îc c¶nh quª h­¬ng cña nhµ th¬ trÇn §¨ng Khoa nh­ thÕ nµo? Gîi ý Bµi th¬ cho ta thÊy quª h­¬ng cña nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa rÊt ®Ñp. Mét bªn cã ngän nói uy nghiªm nh­ ®øng ®ã tõ bao ®êi nay. Mét bªn lµ c¸nh ®ång réng mªnh m«ng, tr¶i xa tÝt t¾p nh­ ®Õn tËn ch©n trêi. ë gi÷a lµ xãm lµng th©n yªu ®­îc che bëi bãng c©y xanh m¸t. Xa xa, h×nh ¶nh dßng s«ng hiÖn tr¾ng nh÷ng c¸nh buåm, tr«ng nh­ ®µn chim s¶i c¸nh bay trªn trêi cao. VÎ ®Ñp cña quª h­¬ng nhµ th¬ lµm cho ta thªm yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc ViÖt Nam. C©u 5: Trong bµi TiÕng ®µn Ba-la-lai-ca trªn s«ng §µ, nhµ th¬ Quang Huy ®· miªu t¶ mét ®ªm tr¨ng võa tÜnh mÞch võa sinh ®éng trªn c«ng tr­êng s«ng §µ nh­ sau: Lóc Êy C¶ c«ng tr­êng say ngñ c¹nh dßng s«ng TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí Nh÷ng th¸p khoan nh« lªn trêi ngÉm nghÜ Nh÷ng xe ñi, xe ben sang vai nhau n»m nghØ ChØ cßn thiÕng ®µn ng©n nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. Khæ th¬ trªn cã h×nh ¶nh nµo ®Ñp nhÊt? H×nh ¶nh Êy cho ta thÊy ý nghÜa g× s©u s¾c? Gîi ý H×nh ¶nh ®Ñp nhÊt ®­îc gîi lªn qua c©u th¬: ChØ cßn tiÕng ®µn ng©n nga Víi mét dßng tr¨ng lÊp lo¸ng s«ng §µ. §ã lµ h×nh ¶nh mang ý nghÜa s©u s¾c: gi÷a con ng­êi víi thiªn nhiªn, gi÷a ¸nh tr¨ng víi dßng s«ng d­êng nh­ cã sù g¾n bã, hoµ quyÖn thËt ®Ñp ®Ï. TiÕng ®µn ng©n nga, lan to¶ trong ®ªm tr¨ng nh­ lay ®éng c¶ mÆt n­íc s«ng §µ, lµm cho dßng s«ng nh­ dßng tr¨ng Êy trë nªn lÊp lo¸ng ¸nh tr¨ng ®Ñp. C©u 6: Trong bµi Bµi ca vÒ tr¸i ®Êt, nhµ th¬ §Þnh H¶i cã viÕt: Tr¸i ®Êt nµy lµ cña chóng m×nh Qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh Bå c©u ¬i, c¸nh chim gï th­¬ng mÕn H¶i ©u ¬i, c¸nh chim vên sang biÓn Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay! Cïng bay nµo, cho tr¸i ®Êt quay! §o¹n th¬ trªn gióp em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng ®iÒu g× vÒ tr¸i ®Êt th©n yªu? Gîi ý C¶m nhËn vÒ tr¸i ®Êt th©n yªu: - Tr¸i ®Êt lµ tµi s¶n v« gi¸ cña tÊt c¶ mäi ng­êi. - Tr¸i ®Êt ®­îc so s¸nh víi h×nh ¶nh qu¶ bãng xanh bay gi÷a trêi xanh cho thÊy vÎ ®Ñp cña sù b×nh yªn, cña niÒm vui trong s¸ng, hån nhiªn. - Tr¸i ®Êt hoµ b×nh lu«n Êm ¸p tiÕng chim gï (h×nh ¶nh chim bå c©u th­êng dïng lµm biÓu t­îng cña hoµ b×nh). - Tr¸i ®Êt ®Ñp vµ nªn th¬ víi h×nh ¶nh c¸nh chim h¶i ©u bay chËp chên trªn sãng biÓn. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 7: Trong bµi H¹t g¹o lµng ta, nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa cã viÕt: H¹t g¹o lµng ta Cã b·o th¸ng b¶y Cã m­a th¸ng ba Giät må h«i sa Nh÷ng tr­a th¸ng s¸u N­íc nh­ ai nÊu ChÕt c¶ c¸ cê Cua ngoi lªn bê MÑ em xuèng cÊy Em hiÓu ®o¹n th¬ trªn nh­ thÕ nµo? H×nh ¶nh ®èi lËp trong ®o¹n th¬ gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g×? Gîi ý H¹t g¹o cña lµng quª ta ®· tr¶i qua biÕt bao nhiªu khã kh¨n thö th¸ch to lín cña thiªn nhiªn: nµo lµ b·o th¸ng b¶y (th­êng lµ b·o to), nµo lµ m­a th¸ng ba (th­êng lµ m­a lín). H¹t g¹o cßn ®­îc lµm ra tõ nh÷ng giät må h«I cña ng­êi mÑ hiÒn trªn c¸nh ®ång n¾ng löa: “Giät må h«i sa/ Nh÷ng tr­a th¸ng s¸u/ N­íc nh­ ai nÊu/ ChÕt c¶ c¸ cê/ Cua ngoi lªn bê/ MÑ em xuèng cÊy...”. H×nh ¶nh ®èi lËp cña hai dßng t¬ cuèi (“Cua ngoi lªn bê/ MÑ em xuèng cÊy”) gîi cho ta nghÜ ®Õn sù vÊt v¶, gian tru©n cña ng­êi mÑ khã cã g× so s¸nh næi. Cµng c¶m nhËn s©u s¾c ®­îc nçi vÊt v¶ cña ng­êi mÑ ®Ó lµm ra h¹t g¹o, ta cµng thªm th­¬ng yªu mÑ biÕt bao nhiªu. C©u 8: T¶ vÎ ®Ñp cña rõng m¬ ë H­¬ng S¬n (Hµ T©y), trong bµi Rõng m¬ cña nhµ th¬ TrÇn Lª V¨n cã ®o¹n: Rõng m¬ «m lÊy nói M©y tr¾ng ®äng thµnh hoa Giã chiÒu ®«ng gên gîn H­¬ng bay gÇn bay xa... H·y ghi l¹i vµi dßng c¶m nhËn cña em khi ®äc ®o¹n th¬ trªn. Gîi ý §o¹n th¬ gióp ta c¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp hÊp dÉn cña rõng m¬ H­¬ng S¬n. Rõng m¬ bao quanh nói, rõng m¬ ®­îc nh©n ho¸ (“«m lÊy nói”) cµng cho ta thÊy sù g¾n bã víi nói mét c¸ch gÇn gòi, th©n thiÕt vµ yªu th­¬ng. Hoa m¬ në tr¾ng nh­ m©y trªn trêi ®äng (kÕt) l¹i. Giã chiÒu ®«ng nhÑ nhµng gên gîn ®­a h­¬ng TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí hoa m¬ lan to¶ kh¾p n¬i. Cã thÓ nãi: ®o¹n th¬ ®· vÏ ra bøc tranhmang vÎ ®Ñp cña ®Êt trêi thiªn nhiªn hoµ quyÖn trong rõng m¬ H­¬ng S¬n. C©u 9: Trong bµi Hoµng h«n trªn s«ng H­¬ng cã ®o¹n t¶ c¶nh nh­ sau: PhÝa bªn s«ng, xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu, th¶ khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc. §©u ®ã, tõ khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng, tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt n­íc, khiÕn mÆt s«ng nghe nh­ réng h¬n… (Theo Hoµng Phñ Ngäc T­êng) Em h·y cho biÕt: §o¹n v¨n trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh vµ ©m thanh nµo cã søc gîi t¶ sinh ®éng? Gîi t¶ ®­îc ®iÒu g×? Gîi ý - H×nh ¶nh cã søc gîi t¶ sinh ®éng: khãi nghi ngót c¶ mét vïng tre tróc (khi xãm Cån HÕn nÊu c¬m chiÒu)- gîi t¶ vÎ Êm ¸p, b×nh yªn cña ng­êi d©n th«n xãm ven s«ng, gióp ng­êi ®äc t­ëng t­îng ra bøc tranh thuû mÆc ®¬n s¬ nh­ng cã c¶ mét kh«ng gian réng r·i (khãi bay lªn bÇu trêi, tre tróc vµ s«ng n­íc trªn mÆt ®Êt). - ¢m thanh cã søc gîi t¶ sinh ®éng: tiÕng lanh canh cña thuyÒn chµi gì nh÷ng mÎ c¸ cuèi cïng truyÒn ®i trªn mÆt n­íc (ë ®©u ®ã sau khóc quanh v¾ng lÆng cña dßng s«ng) d­êng nh­ cã søc ©m vang xa réng trong khung c¶nh tÜnh lÆng, khiÕn t¸c gi¶ cã c¶m gi¸c mÆt s«ng nghe nh­ réng h¬n, gîi cho ng­êi ®äc c¶m nhËn ®­îc vÎ thanh b×nh vµ nªn th¬ cña mét buæi chiÒu trªn s«ng H­¬ng. C©u 10: Trong bµi Trªn hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: ThuyÒn ta l­ít nhÑ trªn Ba BÓ Trªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanh M©y tr¾ng bßng bÒnh tr«i lÆng lÏ M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh Theo em, ®o¹n th¬ trªn ®· béc lé nh÷ng c¶m xóc cña t¸c gi¶ khi ®i thuyÒn trªn hå Ba BÓ nh­ thÕ nµo? Gîi ý Khi con thuyÒn l­ít nhÑ trªn Ba BÓ, nh×n thÊy c¶ m©y trêi, nói xanh in bang trªn mÆt n­íc, t¸c gi¶ c¶m thÊy m×nh ®­îc ®i trªn con thuyÒn ®ang tr«i trªn bÇu trêi vµ ngän nói cao, m¸i chÌo khua n­íc lµm cho bang nói rung rinh, c¶nh vËt thªm k× ¶o, nªn th¬. §ã lµ nh÷ng c¶m xóc tr­íc hå Ba BÓ ®Ñp ®Ï vµ th¬ méng, thÓ hiÖn t×nh c¶m g¾n bã s©u nÆng cña t¸c gi¶ ®èi víi thiªn nhiªn dÊt n­íc t­¬i ®Ñp. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 11: KÕt thóc bµi th¬ TiÕng väng, nhµ th¬ NguyÔn Quang ThiÒu viÕt: §ªm ®ªm t«i võa chip m¾t C¸nh cöa l¹i rung lªn tiÕng ®Ëp c¸nh Nh÷ng qu¶ trøng l¹i l¨n vµo giÊc ngñ TiÕng l¨n nh­ ®¸ lë trªn ngµn. §o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®· ®Ó l¹i Ên t­îng s©u s¾c trong t©m trÝ t¸c gi¶? V× sao nh­ vËy? Gîi ý §o¹n th¬ cho ta thÊy nh÷ng h×nh ¶nh ®· ®Ó l¹i Ên t­îng s©u s¾c trong t©m trÝ t¸c gi¶: tiÕng ®Ëp c¸nh cña con chim sÎ nhá nh­ cÇu mong sù gióp ®ì trong ®ªm c¬n b·o vÒ gÇn s¸ng; nh÷ng qu¶ trøng trong tæ kh«ng cã chim mÑ Êp ñ sÏ m·i m·i kh«ng në thµnh chim non ®­îc. Nh÷ng h×nh ¶nh ®ã lµm nªn tiÕng väng “khñng khiÕp” trong giÊc ngñ vµ trë thµnh nçi b¨n kho¨n, day døt kh«n ngu«i trong t©m hån t¸c gi¶. C©u 12: Trong bµi Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h­¬ng th¬m trong th¶o qu¶ nh­ sau: Giã t©y l­ít th­ít ba qua rõng, quyÕn h­¬ng th¶o qu¶ ®i, r¶i theo triÒn nói, ®­a h­¬ng th¶o qu¶ ngät lung, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. §Êt trêi th¬m. Ng­êi ®i rõng th¶o qu¶ vÒ, h­¬ng th¬m ®¹m ñ Êp trong tõng nÕp ¸o, nÕp kh¨n. H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u nh»m nhÊn m¹nh h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong ®o¹n v¨n trªn. Gîi ý T¸c gi¶ ®· lÆp l¹i liªn tiÕp 3 lÇn tõ “th¬m” (®iÖp tõ), dïng c¸c tõ th¬m nång, th¬m ®Ëm ®Ó nhÊn m¹nh h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn. C©u ®Çu cña ®o¹n v¨n tuy dµi nh­ng ®­îc ng¾t thµnh nhiÒu côm tõ diÔn t¶ c¬n giã mang h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong rõng bay ®i xa réng. Ba c©u ng¾n tiÕp theocµng kh¼ng ®Þnh h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn nh­ lan to¶, thÊm ®­îm vµo tÊt c¶ thiªn nhiªn, ®Êt trêi. H­¬ng th¶o qu¶ chÝn cßn Êp ñ trong tong nÕp ¸o, nÕp kh¨n cña ng­êi ®i tõ rõng vÒ, th¬m m·i víi thêi gian. C©u 13: Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«io, nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh viÕt: Rõng cä ¬i! Rõng cä! L¸ ®Ñp, l¸ ngêi ngêi T«i yªu th­êng vÉn gäi TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí MÆt trêi xanh cña t«i. Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi quª h­¬ng nh­ thÕ nµo? Gîi ý Khæ th¬ béc lé t×nh c¶m thiÕt tha yªu quý cña t¸c gi¶ ®èi víi rõng cä cña quª h­¬ng. T¸c gi¶ trß chuyÖn víi rõng cä nh­ trß chuyÖn víi ng­êi th©n (“Rõng cä ¬i! Rõng cä!”), t¶ nh÷ng chiÕc l¸ cä võa ®Ñp võa ngêi ngêi søc sèng. H×nh ¶nh “MÆt trêi xanh cña t«i” ë c©u th¬ cuèi kh«ng chØ nãi lªn sù liªn t­ëng, so s¸nh chÝnh x¸c cña t¸c gi¶ (l¸ cä xoÌ nh÷ng c¸nh nhá dµI tr«ng xa nh­ “mÆt trêi” d©ng to¶ chiÕu nh÷ng “tia n¾ng xanh”) mµ cßn béc lé râ t×nh c¶m yªu mÕn vµ tù hµo cña t¸c gi¶ vÒ rõng cä cña quª h­¬ng. C©u 14: KÕt bµi Hµnh tr×nh cña bÇy ong, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu cã viÕt: BÇy ong gi÷ hé cho ng­êi Nh÷ng loµi hoa ®· tµn phai th¸ng ngµy. Qua hai dßng th¬ trªn, em hiÓu c«ng viÖc cña bÇy ong cã ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï? Gîi ý Qua hai dßng th¬, ta thÊy c«ng viÖc cña bÇy ong cã ý nghÜa thËt ®Ñp ®Ï: BÇy ong rong ruæi kh¾p n¬i ®Ó t×m hoa, hót nhuþ, mang vÒ lµm thµnh nh÷ng giät mËt th¬m ngon. Nh÷ng giät mËt ong ®­îc lµm nªn bëi sù kÕt tinh tõ h­¬ng th¬m vÞ ngät cña nh÷ng loµi hoa. Do vËy, khi th­ëng thøc mËt ong, dï hoa ®· tµn phai theo thêi gian nh­ng con ng­êi vÉn c¶m thÊy nh÷ng mµu hoa ®­îc “gi÷ l¹i” trong h­¬ng th¬m, vÞ ngät cña mËt ong. Cã thÓ nãi: bÇy ong ®· gi÷ g×n ®­îc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn ®Ó ban tÆng con ng­êi, lµm cho cuéc sèng cña con ng­êi thªm h¹nh phóc. C©u 15: Trong bµ C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn cã viÕt: Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm Bµn tay cña bÐ ®ì ®Çn mÑ cha BÐ häc giái, bÐ nÕt na BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan. §o¹n th¬ trªn gióp em thÊy ®­îc nh÷ng ®iÌu g× ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu? Gîi ý §o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu: ©m thÇm, lÆng lÏ lµm nhiÒu c«ng viÖc ®ì ®Çn cho cha mÑ, häc hµnh giái giang, c­ xö tèt víi mäi TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí ng­êi (tÝnh nÕt tèt).C« bÐ xøng ®¸ng lµ co tÊm trong gia ®×nh, lµ con ngoan cña cha mÑ, lu«n ®em ®Õn niÒm vui, h¹nh phóc cho mäi ng­êi. C©u 16: Ca ngîi cuéc sèng cao ®Ñp cña b¸c Hå, trong bµi th¬ B¸c ¬i !, nhµ th¬ Tè H÷u cã viÕt: B¸c sèng nh­ trêi ®Êt cña ta Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa Tù do cho mçi ®êi n« lÖ S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ. §o¹n th¬ trªn ®· gióp em hiÓu ®­îc nh÷ng nÐt ®Ñp g× trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu ? Gîi ý §o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng nÐt ®Ñp trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu. §ã lµ cuéc sèng gÇn gòi víi tÊt c¶ mäi ng­êi nh­ trêi ®Êt cña ta, cuéc sèng trµn ®Çy t×nh yªu th­¬ng ®Õn tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa. C¶m ®éng nhÊt lµ cuéc sèng cña B¸c lu«n v× h¹nh phóc cña con ng­êi. B¸c hi sinh c¶ ®êi m×nh v× cuéc sèng ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, tù do cho mçi ®êi n« lÖ, v× niÒm vui cho tÊt c¶ mäi ng­êi (“S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ “). C©u 17: §äc hai c©u ca dao : Ai ¬i, ®õng bá ruéng hoang, Bao nhiªu tÊc ®Êt, tÊc vµng Êy nhiªu. Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong l­u. Em hiÓu ®ùoc ®iÒu g× cã ý nghÜa ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng cña con ng­êi? Gîi ý Hai c©u ca dao ®· ghóp ta hiÓu ®­îc ý nghÜa ®Ñp ®Ï cña lao ®éng trong cuéc sèng cña con ng­êi. C©u ca dao thø nhÊt khuyªn ng­êi n«ng d©n h·y ch¨m chØ cµy cÊy, trång trät, ®õng bá ruéng hoang. Bëi v×, mçi tÊc ®Êt cã gi¸ trÞ nh­ tÊc vµng (“Bao nhiªu tÊc ®Êt,tÊc vµng bÊy nhiªu”). C©u ca dao thø hai còng lµ lêi nh¾n göi ng­êi n«ng d©n h·y cÇn cï lao ®éng. Bëi v×, c«ng viÖc ®i cÊy ®i cµy h«m nay tuy vÊt v¶, khã nhäc nh­ng sÏ ®em l¹i cuéc sèng no ®ñ, sung tóc cho ngµy mai (“B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong l­u”). TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 18: Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt : Tí lµ chiÕc xe lu Ng­êi tí to lï lï Con ®­êng nµo míi ®¾p Tí san bµng t¨m t¾p Con ®­êng nµo r¶i nhùa Tí lµ ph¼ng nh­ lôa Trêi nãng nh­ löa thiªu Tí vÉn l¨n ®Òu ®Òu Trêi l¹nh nh­ ­íp ®¸ Tí cµng l¨n véi v·. Theo em, qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu (xe l¨n ®­êng), t¸c gi¶ muèn ca ngîi ai? Ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt g× ®¸ng quý? Gîi ý Qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu, t¸c gi¶ muèn ca ngîi ng­êi c«ng d©n lµm ®­êng cho mäi ng­êi ®i l¹i. Nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña xe lu còng chÝnh lµ nh÷ng phÈm chÊt ®¸nh kÝnh träng cña ng­êi c«ng nh©n lµm ®­êng. Hä ®· lao ®éng víi tinh thÇn nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm cao: san bµng con ®­êng míi ®¾p, lµ ph¼ng con ®­êng r¶i nhùa, mÆc cho “Trêi nãng nh­ löa thiªu” hay “Trêi l¹nh nh­ ­íp ®¸” vÉn lµm viÖc miÖt mµi. ChiÕc xe lu hay chÝnh lµ ng­êi c«ng nh©n ®· lµm nªn nh÷ng con ®­êng, ®em niÒm vui ®Õn cho mäi ng­êi ®i trªn con ®­êng ®ã. C©u 19: trong Th­ göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña n­íc ViÖt Nam ®éc lËp (1945), B¸c Hå ®· viÕt: Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t­¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b­íc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh vai víi cac c­êng quèc n¨m ch©u ®­îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c em. Lêi d¹y cña B¸c Hå kÝnh yªu ®· gióp em hiÓu ®­ëc tr¸ch nhiÖm cña ng­êi häc sinh ®èi víi viªc häc tËp nh­ thÕ nµo? Gîi ý Lêi d¹y cña B¸c Hå ®· gióp em hiÓu ®­îc tr¸ch nhiÖm cña ng­êi häc sinh ®èi víi viÖc häc tËp vµ rÌn luyÖn ®Ó trë thµnh ng­êi “trß giái, con ngoan”. Cã nh­ vËy, khi lín lªn, ta míi cã thÓ gãp phÇn tÝch cùc ®Ó x©y dùng ®Êt n­íc cµng giÇu m¹nh, lµm cho non s«ng ViÖt Nam ®­îc s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u trªn thÕ giíi. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 20: §äc bµi th¬ sau: C¶ nhµ ®i häc §­a con ®Õn líp mçi ngµy Nh­ con, mÑ còng “th­a thÇy”, “chµo c«” ChiÒu qua bè ®ãn, t×nh cê Con nghe bè còng “chµo c«”, “th­a thÇy”... C¶ nhµ ®i häc, vui thay! HÌn chi ®iÓm xÊu buån l©y c¶ nhµ Nhµ m×nh nh­ thÓ ®­îc... ba ®iÓm m­êi. (Cao Xu©n S¬n) Em c¶m nhËn ®­îc niÒm vui ®i häc cña c¶ nhµ qua khæ th¬ thø hai trong bµi th¬ nh­ thÕ nµo? Gîi ý NiÒm vui ®i häc cña c¶ nhµ ®­îc diÔn t¶ qua khæ th¬ thø hai thËt hån nhiªn vµ ®¸ng yªu. Khi c¶ nhµ ®Òu ®I häc, ®Òu lµ häc trß cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o th× ai còng ®­îc chia sÎ niÒm vui, nçi buån trong häc tËp. Khi cã “®iÓm xÊu” th× “buån l©y c¶ nhµ”. Khi ®­îc “®iÓm 10” th× niÒm vui còng ®­îc nh©n lªn. KÕt qu¶ häc tËp tèt ®· thËt sù lµm cho c¶ nhµ sung s­íng vµ h¹nh phóc. C©u 21: H×nh ¶nh ng­êi mÑ chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®­îc nhµ th¬ B»ng ViÖt qua nh÷ng c©u th¬ trong bµi MÑ nh­ sau: Con bÞ th­¬ng, n»m l¹i mét mïa m­a Nhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏ Nhµ yªn ¾ng. TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑ Giã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua....... Con xãt lßng, mÑ h¸i tr¸i b­ëi ®µo Con nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕ Khoai n­íng, ng« bung ngät lßng ®Õn thÕ Mçi ban mai to¶ khãi Êm trong nhµ. H×nh ¶nh ng­êi mÑ chiÕn sÜ ®­îc gîi t¶ qua hai khæ th¬ cña nhµ th¬ B»ng ViÖt thËt c¶m ®éng. MÑ th­¬ng anh chiÕn sÜ th­¬ng binh nh­ th­¬ng ®øa con ruét thÞt, mÑ ch¨m sãc anh “©n cÇn mµ lÆng lÏ”. C¨n nhµ “yªn ¾ng” chØ cã “ tiÕng ch©n ®I rÊt nhÑ” cña mÑ nh­ gi÷ g×n, n©ng nui giÊc ngñ cho “con”. MÑ ®em ®Õn cho “ con” tr¸i b­ëi ®µo, canh t«m nÊu khÕ ®Ó “con” ®ì “ xãt lßng, nh¹t miÖng”. MÑ lµm cho “con” ngät lßng bëi h­¬ng vÞ cña khoai n­íng, ng« bung ®Ëm ®µ t×nh quª TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí h­¬ng, khiÕn cho mçi sím mai trong nhµ vÊn v­¬ng lµn khãi Êm. Cã thÓ nãi: H×nh ¶nh ng­êi chiÕn sÜ trong bµi MÑ cña nhµ th¬ B»ng ViÖt chÝnh lµ h×nh ¶nh ®Ñp ®Ï cña quª h­¬ng th©n yªu. C©u 22: Trong bµi Bé ®éi vÒ lµng, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: C¸c anh vÒ M¸i Êm nhµ vui TiÕng h¸t c©u c­êi Rén rµng xãm nhá. C¸c anh vÒ T­ng bõng tr­íc ngâ, Líp líp ®µn em hín hë ch¹y theo sau. MÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u Vui ®µn con ë rõng s©u míi vÒ. Em h·y cho biÕt: Nh÷ng h×nh ¶nh nµo thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhë khi bé ®éi vÒ? V× sao c¸c anh bé ®éi ®­îc mäi ng­êi mõng rì ®ãn chµo nh­ vËy? Gîi ý - Nh÷ng h×nh ¶nh thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhá khi bé ®éi vÒ: m¸i Êm nhµ vui, tiÕng h¸t c©u c­êi rén rµng xãm nhá, líp líp ®µn em hín hë ch¹y theo sau, mÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u. (NiÒm vui cña mÑ giµ khi ®ãn bé ®éi vÒ thËt khã nãi nªn lêi, chØ dån nÐn bªn ngoµi mµ kh«ng biÓu lé ra bªn ngoµi). - C¸c anh bé ®éi ®­îc mäi ng­êi mõng rì ®ãn chµo nh­ vËy bëi v×: c¸c anh ®i chiÕn ®Êu b¶o vÖ quª h­¬ng, ®Êt n­íc, s½n sµng hi sinh th©n m×nh ®Ó ®em l¹i cuéc sèng Êm no h¹nh phóc cho mäi ng­êi; c¸c anh lµ con em cña nh©n d©n, lu«n gÇn gòi gióp ®ì mäi ng­êi víi t×nh c¶m yªu th­¬ng ®Ñp ®Ï. C©u 23: Trong bµi th¬ Chó ®i tuÇn cña TrÇn Ngäc, h×nh ¶nh ng­êi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong ®ªm khuya thµnh phè ®­îc miªu t¶ nh­ sau: Trong ®ªm khuya v¾ng vÎ, Chó ®i tuÇn ®ªm nay. NÐp m×nh d­íi bãng hµng c©y Giã ®«ng l¹nh buèt ®«i tay chó råi! RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i! Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí §o¹n th¬ nãi vÒ ng­êi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh nh­ thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi cho ta thÊy ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c? Gîi ý §o¹n th¬ nãi vÒ ng­êi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh cã nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch: ®ªm khuya v¾ng vÎ (khi mäi ng­êi ®· yªn giÊc ngñ say), giã mïa ®«ng ngoµi trêi lµm l¹nh buèt ®«i tay. Hai dßng th¬ cuèi cho ta thÊy ý nghÜa thËt ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c: ng­êi chiÕn sÜ rÊt quan t©m vµ yªu th­¬ng c¸c ch¸u thiÕu nhi, s½n sµng chÞu ®ùng khã kh¨n gian khæ cña gi¸ rÐt ®ªm khuya (“RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i!”) ®Ó gi÷ m·i cho c¸c ch¸u giÊc ngñ Êm ¸p, b×nh yªn (“Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m”). §ã còng chÝnh lµ vÎ ®Ñp cña tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi cuéc sèng vµ t×nh yªu th­¬ng s©u nÆng cña c¸c anh chiÕn sÜ ®èi víi con ng­êi. C©u 24: Trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ, nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm viÕt vÒ lêi h¸t ru cÊt lªn tõ tr¸i tim yªu th­¬ng cña ng­êi mÑ nh­ sau: Ngñ ngoan A-kay ¬i, ngñ ngoan A-kay hìi MÑ th­¬ng A-kay, mÑ th­¬ng bé ®éi Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn Mai sau con lín vung chµy lón s©n... Theo em, lêi h¸t ru cña ng­êi mÑ ®· béc lé nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c? Gîi ý - Lêi h¸t ru cña ng­êi mÑ béc lé t×nh c¶m yªu th­¬ng s©u nÆng ®èi víi ®øa con cßn nhá, ®èi víi anh bé ®éi ®ang chiÕn ®Êu b¶o vÖ quª h­¬ng: “MÑ th­¬ng akay, mÑ th­¬ng bé ®éi”. - Lêi h¸t ru cßn béc lé niÒm hi väng lín lao vµ ®Ñp ®Ï cña mÑ: “Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn” ®Ó nu«i anh bé ®éi, ®Ó nu«i con kh«n lín, giái giang (“Mai sau con lín vung chµy lón s©n...”) §ã lµ nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c béc lé qua lêi h¸t ru tõ tr¸i tim yªu th­¬ng cña mÑ. C©u 25: NghÜ vÒ n¬i dßng s«ng ch¶y ra biÓn, trong bµi Cöa s«ng, nhµ th¬ Quang Huy cã viÕt: Dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng Cöa s«ng ch¼ng døt céi nguån L¸ xanh mçi lÇn tr«i xuèng Bçng... nhí mét vïng nói non. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí Em h·y chØ râ nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸ ®­îc t¸c gi¶ sö dông trong khæ th¬ trªn vµ nªu ý nghÜa cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã. Gîi ý -Nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸: Cöa s«ng dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng nh­ng ch¼ng døt ®­îc céi nguån; l¸ xanh tr«i xuèng ®Õn cöa s«ng bçng nhí mét vïng nói non. -ý nghÜa: Qua nh÷ng h×nh ¶nh trªn, t¸c gi¶ muèn ca ngîi t×nh c¶m (tÊm lßng) lu«n g¾n bã, thuû chung, kh«ng quªn céi nguån (n¬i ®· sinh ra) cña mçi con ng­êi. C©u 26: Trong bµi Nhí ViÖt B¾c (TV3 - TËp 1) nçi nhí cña ng­êi c¸n bé vÒ xu«i ®­îc nhµ th¬ Tè H÷u gîi t¶ nh­ sau: Ta vÒ mình cã nhí ta Ta vÒ, ta nhí nh÷ng hoa cïng ng­êi. Rõng xanh hoa chuèi ®á t­¬i §Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t l­ng. Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng Nhí ng­êi ®an nãn chuèt tõng sîi giang... Em h·y cho biÕt: Ng­êi c¸n bé vÒ xu«i nhí nh÷ng g× ë chiÕn khu ViÖt B¾c? Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m g× ë ng­êi c¸n bé? Gîi ý - Ng­êi c¸n bé vÒ xu«i nhí “nh÷ng hoa cïng ng­êi” (c¶nh vµ ng­êi) ë chiÕn khu ViÖt B¾c: + C¶nh: Hoa chuèi rõng ®á t­¬i næi bËt trªn nÒn l¸ xanh (“Rõng xanh hoa chuèi ®á t­¬i”), hoa m¬ në tr¾ng kh¾p c¸nh rõng khi mïa xu©n vÒ (“Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng”). + Ng­êi: Ng­êi ®i rõng trªn n­¬ng (“§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t l­ng”), ng­êi ®an nãn cÇn cï, ch¨m chØ “chuèt tõng sîi giang”. - Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m yªu th­¬ng, g¾n bã s©u nÆng cña ng­êi c¸n bé víi m¶nh ®Êt vµ con ng­êi ViÖt B¾c - “c¸i n«i” cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 27: Trong bµi §Êt n­íc, nhµ th¬ nguyÔn §×nh Thi cã viÕt: N­íc chóng ta, N­íc nh÷ng ng­êi ch­a bao giê khuÊt §ªm ®ªm r× rÇm trong tiÕng ®Êt Nh÷ng buæi ngµy x­a väng nãi vÒ. Em hiÓu nh÷ng c©u th¬ trªn nh­ thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×? Gîi ý - §Êt n­íc ViÖt Nam lµ ®Êt n­íc cña nh÷ng ng­êi dòng c¶m, kiªn c­êng ch­a bao giê chÞu khuÊt phôc tr­íc kÎ thï x©m l­îc. §ªm ®ªm, “r× rÇm trong tiÕng ®Êt” lµ lêi nãi cña cha «ng tõ ngh×n x­a väng vÒ nh¾n nhñ con ch¸u. - Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë ta h·y ghi nhí vµ ph¸t huy truyÒn thèng bÊt khuÊt cña cha «ng tõ “nh÷ng buæi ngµy x­a” (nh÷ng ngµy th¸ng ®Çy vÎ vang vµ ®¸ng tù hµo vÒ lÞch sö dùng n­íc vµ gi÷ n­íc cña d©n téc). C©u 28: §äc hai khæ th¬ sau trong bµi H­¬ng nh·n cña t¸c gi¶ TrÇn Kim Dòng: Ngµy «ng trång nh·n Ch¸u cßn bÐ th¬ V©ng lêi «ng dÆn Ch¸u t­íi ch¸u che. … Nay mïa qu¶ chÝn Th¬m h­¬ng nh·n lång Ch¸u ¨n nh·n ngät Nhí «ng vun trång. Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh ng­êi ch¸u qua hai khæ th¬ trªn? Gîi ý - “Ch¸u cßn bÐ th¬” nh­ng biÕt nghe lêi «ng dÆn, ngoan ngo·n, chÞu khã ch¨m sãc c©y nh·n do tay «ng trång (“V©ng lêi «ng dÆn. Ch¸u t­íi ch¸u che”). - Ch¸u tuy cßn nhá nh­ng ®· cã t×nh c¶m ®Ñp ®Ï, biÕt nUèng n­íc nhí nguån- ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y: ®­îc ¨n nh·n ngät nh­ng lu«n nhí ®Õn c«ng ¬n cña «ng - ng­êi ®· vun trång c©y nh·n. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 29: Trong bµi NghÖ nh©n B¸t trµng, nhµ th¬ Hå Minh Hµ t¶ nÐt vÏ cña c« g¸i lµm ®å gèm nh­ sau: Bót nghiªng lÊt phÊt h¹t m­a Bót chao gîn n­íc T©y Hå l¨n t¨n Hµi hoµ ®­êng nÐt hoa v¨n D¸ng em, d¸ng cña nghÖ nh©n B¸t Trµng. §o¹n th¬ gióp em c¶m nhËn ®­îc nÐt bót tµi hoa cña ng­êi nghÖ nh©n B¸t Trµng nh­ thÕ nµo? Gîi ý NÐt bót trªn tay ng­êi nghÖ nh©n B¸t Trµng thËt tµi hoa: - Khi “bót nghiªng” (phÈy nhanh nhanh tõ trªn xuèng), nh÷ng h¹t m­a bçng hiÖn ra nh­ ®ang bay lÊt phÊt ngoµi trêi. - Khi “bót chao” (®­a qua ®­a l¹i nhÑ nhµng), nh÷ng gîn n­íc (lµn sãng nhÑ) T©y Hå nh­ ®ang chuyÓn ®éng l¨n t¨n tr­íc m¾t ta. Nh÷ng “®­êng nÐt hoa v¨n” rÊt “hµi hoµ” còng ®­îc t¹o nªn tõ c©y bót Êyc©y bót lµm cho vÎ ®Ñp cña cuéc sèng hiÖn ra mét c¸ch sinh ®éng trªn ®å gèm B¸t Trµng. C©u 30: ViÕt vÒ ng­êi mÑ, nhµ th¬ Tr­¬ng Nam H­¬ng cã nh÷ng c©u th¬ sau: Thêi gian ch¹y qua tãc mÑ MÑ ¬i, trong lêi mÑ h¸t Mét mµu tr¾ng ®Õn n«n nao Cã c¶ cuéc ®êi hiÖn ra L­ng mÑ cø cßng dÇn xuèng Lêi ru ch¾p con ®«i c¸nh Cho con ngµy mét thªm cao. Lín råi con sÏ bay xa. (TrÝch trong Lêi mÑ h¸t) Theo em, ®o¹n th¬ trªn ®· béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ g× cña t¸c gi¶? Gîi ý §o¹n th¬ béc lé nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ng­êi mÑ. H×nh ¶nh m¸i tãc mÑ b¹c tr¾ng v× thêi gian lµm cho t¸c gi¶ xóc ®éng ®Õn n«n nao. ý ®èi lËp trong hai c©u th¬ “L­ng mÑ cø cßng dÇn xuèng/ Cho con ngµy mét thªm cao.” Nh­ muèn béc lé suy nghÜ vÒ lßng biÕt ¬n cña t¸c gi¶ ®èi víi mÑ. MÑ ®em ®Õn cho con c¶ cuéc ®êi trong lêi h¸t, mÑ ch¾p cho con “®«i c¸nh” ®Ó råi lín lªn con sÏ bay xa. Nh÷ng c¶m xóc vµ suy nghÜ cña t¸c gi¶ vÒ ng­êi mÑ thËt ®Ñp ®Ï biÕt bao nhiªu. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 31: Trong bµi Thî rÌn, nhµ th¬ Kh¸nh Nguyªn viÕt: Lµm thî rÌn mïa hÌ cã nùc Quai mét trËn, n­íc tu õng ùc Hai vai trÇn bãng nhÉy må h«i Còng cã khi thÊy thë qua tai. Lµm thî rÌn vui nh­ diÔn kÞch R©u b»ng than mäc lªn b»ng thÝch NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh­ nhau Nªn nô c­êi nµo cã t¾t ®©u. §o¹n th¬ trªn gióp em hiÓu vÒ ng­êi thî rÌn vµ c«ng viÖc cña hä ra sao? Gîi ý - C«ng viÖc cña ng­êi thî rÌn thËt nÆng nhäc vµ vÊt v¶, thÓ hiÖn qua c¸c chi tiÕt: lµm viÖc trong mïa hÌ th× “Quai mét trËn, n­íc tu õng ùc” (quai bóa nÆng nhäc), “Hai vai trÇn, bãng nhÉy må h«i”, cã nh÷ng lóc mÖt ®Õn møc “thë qua tai” (ý nãi rÊt mÖt). - MÆc dï c«ng viÖc nÆng nhäc vµ vÊt v¶ nh­ng nh÷ng ng­êi thî rÌn vÉn l¹c quan, yªu ®êi v× hä rÊt yªu c«ng viÖc cña m×nh. Hä vui nh­ “diÔn kÞch” v× thÊy mÆt mòi ai nom còng ngé (“R©u b»ng than, mäc lªn b»ng thÝch”), tÝnh t×nh ai còng hån nhiªn, vui nhén (“NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh­ nhau”). Cho nªn “nô c­êi” lu«n në trªn m«i nh÷ng ng­êi thî rÌn (“Nªn nô c­êi nµo cã t¾t ®©u”), khiÕn hä thªm ®Ñp ®Ï, ®¸ng yªu. C©u 32: Nãi vÒ nh©n vËt chÞ Sø (ng­êi phô n÷ anh hïng trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ), trong t¸c phÈm Hßn ®Êt cña nhµ v¨n Anh §øc cã ®o¹n viÕt: ChÞ Sø yªu biÕt bao nhiªu c¸i chèn nµy, n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn, n¬i qu¶ ngät, tr¸i sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ. ChÝnh t¹i n¬i nµy, mÑ chÞ ®· h¸t ru chÞ ngñ. Vµ ®Õn lóc lµm mÑ, chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy x­a... §äc ®o¹n v¨n trªn, em hiÓu ®­îc v× sao chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h­¬ng? Gîi ý §äc ®o¹n v¨n, ta thÊy chÞ Sø rÊt yªu quý vµ g¾n bã víi quª h­¬ng bëi v×: quª h­¬ng lµ n¬i chÞ sinh ra “n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc chµo ®êi”, ®­îc nu«i d­ìng ®Ó tr­ëng thµnh vµ cã vÎ ®Ñp quý gi¸ “n¬i qu¶ ngät, tr¸i sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ”. Còng chÝnh t¹i m¶nh ®Êt cña que h­¬ng, chÞ ®­îc ngñ ngon vµ lín lªn trong tiÕng ru cña ng­êi mÑ th©n yªu; ®Õn khi lµm mÑ, “chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy x­a”, l¹i nu«i con lín kh«n b»ng c¶ t×nh yªu th­¬ng s©u nÆng cña ng­êi mÑ. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí C©u 33: Trong bµi Sang n¨m con lªn b¶y, nhµ th¬ Vò §×nh Minh cã viÕt: §i qua thêi Êu th¬ Bao ®iÒu bay ®i mÊt ChØ cßn trong ®êi thËt TiÕng ng­êi nãi víi con H¹nh phóc khã kh¨n h¬n Mäi ®iÒu con ®· thÊy Nh­ng lµ con giµnh lÊy Tõ hai bµn tay con. Qua ®o¹n th¬, t¸c gi¶ muèn nãi víi con ®iÒu g× khi con lín lªn vµ tõ gi· tuæi Êu th¬: Gîi ý Qua ®o¹n th¬, ng­êi cha muèn nãi víi con: khi lín lªnvµ tõ gi· thêi th¬ Êu, con sÏ b­íc vµo cuéc ®êi thùc cã nhiÒu thö th¸ch nh­ng còng ®¸ng tù hµo. §Ó cã ®­îc h¹nh phóc, con ph¶i rÊt vÊt v¶, khã kh¨n v× ph¶i giµnh lÊy h¹nh phóc b»ng lao ®éng, b»ng ®«i tay vµ khèi ãc cña chÝnh b¶n th©n m×nh (kh«ng gièng nh­ h¹nh phóc t×m thÊy dÔ dµng trong c¸c truyÖn ®êi x­a, nhê sù gióp ®ì cña ¤ng Bôt, Bµ Tiªn…). Nh­ng h¹nh phóc mµ con t×m ®­îc trong ®êi thùc sÏ thËt sù lµ cña con (do chÝnh bµn tay vµ khèi ãc cña con lµm ra), sÏ ®em ®Õn cho con niÒm tù hµo kiªu h·nh. C©u 34: Trong bµi Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn viÕt vÒ lêi ru cña ng­êi mÑ nh­ sau: Mai kh«n lín con theo cß ®i häc, C¸nh tr¾ng cß bay theo gãt ®«i ch©n. Lín lªn, lín lªn, lín lªn... Con lµm g×? Con lµm thi sÜ. C¸nh cß tr¾ng l¹i bay hoµi kh«ng nghØ, Tr­íc hiªn nhµ Vµ trong h¬i m¸t c©u v¨n. H·y nªu nh÷ng suy nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh con cß trong ®o¹n th¬ trªn. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí Gîi ý - H×nh ¶nh con cß th©n th­¬ng lu«n g¾n bã víi tuæi häc trß ng©y th¬, trong s¸ng cña con (“Mai kh«n lín con theo cß ®i häc / C¸nh tr¾ng cß bay theo gãt ch©n”). - Khi con lín lªn trë thµnh thi sÜ, h×nh ¶nh con cß vÉn lu«n gÇn gòi bªn con (“I”), hiÖn ra ngay tr­íc hiªn nhµ vµ “trong h¬i m¸t c©u v¨n” (ý nãi c©u v¨n cã chÊt th¬ ®Ñp ®Ï, bay bæng nh­ c¸nh cß tr¾ng th©n th­¬ng). C©u 35: §äc nh÷ng khæ th¬ sau trong bµi Ng­ìng cöa cña nhµ th¬ Vò QuÇn Ph­¬ng: N¬i nµy ai còng quen N¬i bè mÑ ngµy ®ªm N¬i nµy ®· ®­a t«i Ngay tõ thêi tÊm bÐ Lóc nµo qua còng véi, Buæi ®Çu tiªn ®Õn líp Khi tay bµ, tay mÑ N¬i b¹n bÌ ch¹y tíi Nay con ®­êng xa t¾p, Cßn d¾t vßng ®i men. Th­êng lóc nµo còng vui. VÉn ®ang chê t«i ®i. H×nh ¶nh ng­ìng cöa cña ng«i nhµ trong mçi khæ th¬ trªn gîi cho em nghÜ ®Õn nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c? Gîi ý H×nh ¶nh ng­ìng cöa qua mçi khæ th¬ gîi nh÷ng ®iÒu ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c: - Khæ th¬ 1: Ng­ìng cöa th©n quen víi em ngay tõ thêi Êu th¬, chËp ch÷ng b­íc ®i trong tay bµ, tay mÑ “d¾t ®i vßng men”. Khæ th¬ 2: Ng­ìng cöa lµ n¬i chøng kiÕn sù vÊt v¶, lo toan cña bè mÑ nu«i con kh«n lín (“N¬i bè mÑ ngµy ®ªm/ Lóc nµo qua còng véi”); lµ n¬i em gÆp gì b¹n bÌ trong niÒm vui gÆp mÆt (“N¬i b¹n bÌ ch¹y tíi/ Th­êng lóc nµo còng vui”). - Khæ th¬ 3: Ng­ìng cöa cßn lµ n¬i ®­a em “Buæi ®Çu ®Õn líp” ®Ó häc ®­îc bao nhiªu ®iÒu hay, gÇn gòi víi bao thÇy c«, b¹n bÌ mÕn th­¬ng. Khi em lín lªn, ng­ìng cöa th©n quen còng lµ n¬i d­a em ®Õn víi “nh÷ng con ®­êng xa t¾p” ®»y ­íc m¬ vµ hi väng ®ãn chê. §Ò 36: Trong bµi Dõa ¬i, nhµ th¬ Lª Anh xu©n cã viÕt: Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vót, L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng, RÔ dõa b¸m s©u vµo lßng ®Êt, Nh­ d©n lµng b¸m chÆt quª h­¬ng. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5 VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí Em h·y cho biÕt: h×nh ¶nh c©y dõa trong ®o¹n th¬ trªn nãi lªn nh÷ng ®IÒu g× ®Ñp ®Ï cña ng­êi d©n miÌn Nam trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ? Gîi ý - C©u Dõa vÉn ®øng hiªn ngang cao vót cã ý ca ngîi phÈm chÊt kiªn c­êng, anh dòng, hiªn ngang, tù hµo trong chiÕn ®Êu. - C©u L¸ vÉn xanh rÊt mùc dÞu dµng ý nãi phÈm chÊt v« cïng trong s¸ng, thuû chung, dÞu dµng, ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng. - C¸c c©u: RÔ dõa b¸m s©u vµo lßng ®Êt/ Nh­ d©n lµng b¸m chÆt quª h­¬ng ýnãi phÈm chÊt kiªn c­êng b¸m trô, g¾n bã chÆt che xvíi m¶nh ®Êt quª h­¬ng miÒn Nam. §Ò 37: T¶ c¶nh ®Ñp ë Sa Pa nhµ v¨n NguyÔn Phan H¸ch ®· viÕt: Tho¾t c¸i, l¸c ®¸c l¸ vµng r¬i trong kho¶nh kh¾c mïa thu. Tho¾t c¸, tr¾ng long lanh mét c¬n m­a tuyÕt trªn nh÷ng cµnh ®µo, lª, mËn. Tho¾t c¸i, giã xu©n h©y hÈy nång nµn víi nh÷ng b«ng hoa lay ¬n mµu ®en nhung hiÕm quý. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ë ®o¹n v¨n trªn? Nªu t¸c dông cña c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u ®ã? Gîi ý - NhËn xÐt: Dïng 3 lµn tõ ng÷ “tho¾t c¸i” (®iÖp ng÷) ë ®Çu c©u; c©u 1 ®¶o bæ ng÷ “l¸c ®¸c” lªn tr­íc; c©u 2 ®¶o vÞ ng÷ “tr¾ng long lanh” lªn tr­íc. - T¸c dông: §iÖp ng÷ “Tho¾t c¸i” gîi t¶ c¶m xóc ®ét ngét ngì ngµng, nhÊn m¹nh sù thay ®æi nhanh chãng cña thêi gian, ®Õn møc g©y bÊt ngê; dïng ®¶o ng÷ ®Ó nhÊn m¹nh, lµm næi bËt vÎ ®Ñp nªn th¬ cña sù biÕn ®æi vÒ c¶nh s¾c thiªn nhiªn ë Sa Pa. §Ò 38: Trong bµi Bãc lÞch, nhµ th¬ Bïi KiÕn Quèc cã viÕt: Ngµy h«m qua ë l¹i Trong vë hång cña con Con häc hµnh ch¨m chØ Lµ ngµy qua vÉn cßn. Nhµ th¬ muèn nãi víi em ®iÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn: Gîi ý Nhµ th¬ muèn nãi: KÕt qu¶ häc tËp ch¨m chØ cña ngµy h«m qua ®­îc thÓ hiÖn râ trªn trang vë hång ®Ñp ®Ï cña tuæi th¬;’ nã sÏ ®­îc l­u gi÷ m·i m·i cïng víi thêi gian. V× vËy cã thÓ nãi ngµy h«m qua sÏ kh«ng bao giê bÞ mÊt ®i. TUYỂN TẬP 88 BỘ ĐỀ CẢM THỤ VĂN HỌC – LỚP 5