Tài liệu 614

B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 PhÇn I §Æt vÊn ®Ò 1.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Ngµy nay, xu híng chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ quèc tÕ hãa víi héi nhËp hãa. NÒn kinh tÕ cÇn ®îc quèc tÕ hãa bao nhiªu th× sù c¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia, gi÷a c¸c doanh nghiÖp l¹i cµng diÔn ra m¹nh mÏ, khèc liÖt bÊy nhiªu. Mét doanh nghiÖp muèn ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong quy luËt c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ sù héi nhËp quèc tÕ th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã ph¶i mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ, cã lîi nhuËn vµ tÝch lòy, ®ång thêi ph¶i ph¸t huy ®îc mäi lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh. Cã thÓ thÊy søc c¹nh tranh cña mçi doanh nghiÖp kh«ng chØ ë chÊt lîng s¶n phÈm hay c¸c biÖn ph¸p khuyÕch tr¬ng s¶n phÈm mµ cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo gi¸ c¶ cña s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo gi¸ vµ lîng cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®Ó lµm sao cho cã mét sù kÕt hîp tèi u gi÷a c¸c yÕu tè ®ã nh»m t¹o ra s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp mong muèn. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn n¾m b¾t ®îc gi¸ c¶ thÞ trêng vµ ph¶i xem s¶n phÈm doanh nghiÖp cung cÊp ra thÞ trêng ë møc chi phÝ ra sao ®Ó cã lîi nhuËn cao nhÊt. §Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tæng hßa c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ®èi víi mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh, ®Æc biÖt lµ ph¶i tæ chøc tèt viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm xuèng díi møc thÊp nhÊt nh»m môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn. Mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng gióp c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ mang l¹i hiÖu qu¶ nhÊt ®ã lµ h¹ch to¸n kinh tÕ nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. ChÝnh v× vËy, viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt lín. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kh©u trung t©m cña c«ng t¸c kÕ to¸n, nã më ra híng ®i hÕt søc ®óng ®¾n cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Do vËy viÖc viÖc tiÕt kiÖn chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o ®Çu ra cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc x· héi chÊp nhËn vµ lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. Môc ®Ých cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ t¹o ra s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng toµn bé c¸c mÆt häat ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ c¸c vÊn ®Ò ®ã nªn møc tÝnh gi¸ thµnh ph¶i ®ßi hái tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt bá ra theo ®óng chÕ ®é vµ ph¸p luËt cña Nhµ níc qui ®Þnh. 1 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 Víi sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ë níc ta trong thêi gian qua, Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA ®· trë thµnh mét trong nh÷ng nhµ m¸y chuyªn s¶n xuÊt kinh doanh c¸c thiÕt bÞ ®iÖn cña ViÖt Nam, ®ang cã uy tÝn lín trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ®Ó Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA cã ®îc sù thµnh c«ng ®ã lµ do c¸c nhµ qu¶n lý ®· cã sù kÕt hîp gi÷ c¸c bé phËn ®Ó n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh. NhËn thøc râ vai trß cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®îc sù ®ång ý cña khoa KÕ to¸n vµ Qu¶n trÞ kinh doanh vµ Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA t«i ®· ®i s©u vµo nghiªn cøu, t×m hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi ®Ò tµi: “H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA“ ®Ó lµm b¸o c¸o thùc tËp tèt nghiÖp. 1.2. Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tµi: 1.2.1. Môc tiªu chung: Môc tiªu chung cña ®Ò tµi lµ t×m hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA tõ ®ã ®a ra mét sè ý kliÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i nhµ m¸y. 1.2.2. Môc tiªu cô thÓ: - HÖ thèng hãa c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - T×m hiÓu ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA. - §Ò xuÊt mét sè ý kiÕn hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA. 1.3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi. 1.3.1. §èi tîng nghiªn cøu - C¸c lo¹i chi phÝ trong Nhµ m¸y. - C¸c lo¹i s¶n phÈm cña Nhµ m¸y. - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ. - Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i Nhµ m¸y. 1.3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu ®Ò tµi - Ph¹m vi vÒ néi dung: T×m hiÓu t×nh h×nh c¬ b¶n cña nhµ m¸y. C¸c lo¹i s¶n phÈm cña nhµ m¸y. H¹ch to¸n chi phÝ cña nhµ m¸y. 2 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña nhµ m¸y. - Ph¹m vi vÒ thêi gian: T×m hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA trong n¨m 2008. - Ph¹m vi vÒ kh«ng gian: §Ò tµi nghiªn cøu t¹i Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA côm C«ng nghiÖp §ång Nguyªn – Tõ S¬n – B¾c Ninh. PhÇn II C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 2.1. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 2.1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña chi phÝ - Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ( th¸ng, quÝ, n¨m). ChÝnh v× thÕ ®Ó tiÕn hµnh häat ®éng s¶n xuÊt, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n: + T liÖu lao ®éng nh nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nh÷ng TSC§ kh¸c. + §èi tîng lao ®éng nh nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu. + Lao ®éng cña con ngêi nh tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp,. . . Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c¸c yÕu tè nµy bÞ tiªu hao theo nh÷ng d¹ng kh¸c nhau t¹o thµnh chi phÝ s¶n xuÊt. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ sù chuyÓn dÞch vèn, chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh thêng xuyªn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ tån t¹i cña doanh nghiÖp nhng ®Ó phôc vô qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh th× chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tÝnh to¸n, tæng hîp theo kú phï hîp víi b¸o c¸o. Nh vËy, chØ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú h¹ch to¸n 3 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi phÝ ®· chi trong kú. §Ó hiÓu râ néi dung cña chi phÝ s¶n xuÊt chóng ta cÇn ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt víi chi tiªu: Chi tiªu chØ lµ viÖc chuÈn bÞ yÕu tè cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµo s¶n xuÊt vµ ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trªn c¬ së chi tiªu, nã kh¸c chi tiªu c¶ vÒ thêi gian vµ sè lîng. Cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng cha ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt ch¼ng h¹n nh chi mua vËt t nhËp kho nhng cha ®em vµo sö dông, nhng ngîc l¹i cã nh÷ng kho¶n thùc tÕ cha chi nhng l¹i ®îc tÝnh vµo chi phÝ (chi phÝ trÝch tríc). HiÓu ®îc sù kh¸c biÖt nµy sÏ gióp chóng ta cã thÓ tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.1.2. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt TÊt c¶ chi phÝ cña doanh nghiÖp ®Òu ®îc vèn ho¸ thµnh nh÷ng tµi s¶n ë giai ®o¹n ®Çu; trong giai ®o¹n s¶n xuÊt, tµi s¶n chuyÓn vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong ®ã mét phÇn lµ gi¸ vèn hµng b¸n, mét phÇn ë hµng tån kho; trong giai ®o¹n tiªu thô, tµi s¶n chuyÓn thµnh chi phÝ b¸n hµng, trong ho¹t ®éng qu¶n lý, tµi s¶n chuyÓn ho¸ thµnh chi phÝ qu¶n lý tµi chÝnh vµ chØ ®îc bï ®¾p b»ng thu nhËp. Sù ph¸t sinh vµ chuyÓn ho¸ cña chi phÝ ngµy cµng nhanh chãng, phøc t¹p vµ lu«n g¾n liÒn víi nh÷ng chi phÝ thùc tÕ, h¹n chÕ bít nh÷ng chi phÝ c¬ héi ®Ó t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ trong m«i trêng kinh doanh cã nhiÒu biÕn ®éng. 2.1.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp gåm nhiÒu lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau, t¸c dông cña chóng ®Õn qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm lµ kh¸c nhau. Tïy theo viÖc xem xÐt chi phÝ ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau vµ môch ®Ých qu¶n lý chi phÝ mµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp. 2.1.3.1. Ph©n lo¹i CPSX theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé CPSX cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau: - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu: gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ dïng cho s¶n xuÊt. - Chi phÝ nh©n c«ng: gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ toµn bé sè trÝch khÊu hao cña nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ sè tiÒn tr¶ cho c¸c dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nh ®iÖn, níc... 4 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ toµn bé c¸c chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi 4 yÕu tè chi phÝ trªn. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc nµy cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó lËp b¶n thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ cho kú sau. 2.1.3.2. Ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, CPSX ®îc chia thµnh: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ toµn bé c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt liÖu kh¸c... ®îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp, c¸c kho¶n b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trÝch theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ngo¹i trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp nh: chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho s¶n xuÊt... Ph©n lo¹i CPSX theo c¸ch nµy gióp qu¶n lý ®Þnh møc chi phÝ, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. 2.1.3.3. Theo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt chia thµnh 3 lo¹i: - Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ lîng t¬ng ®¬ng quan tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Tuy nhiªn, nÕu tÝnh biÕn phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× ®©y lµ kho¶n chi phÝ æn ®Þnh, kh«ng thay ®æi. - Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ): lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng biÕn ®æi khi møc ®é ho¹t ®éng thay ®æi, nhng khi tÝnh cho mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng th× chi phÝ nµy l¹i thay ®æi - Chi phÝ hçn hîp: lµ c¸c chi phÝ mµ b¶n th©n nã gåm c¸c yÕu tè cña ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ. ë møc ®é ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh chi phÝ hçn hîp thÓ hiÖn c¸c ®Æc ®iÓm cña ®Þnh phÝ, nÕu qu¸ møc ®ã nã thÓ hiÖn ®Æc tÝnh cña biÕn phÝ. Thuéc lo¹i chi phÝ hçn hîp cã chi phÝ tiÒn ®iÖn tho¹i, fax, ®iÖn, níc... C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn cña c¸c nhµ qu¶n trÞ ®îc chÝnh x¸c h¬n vµ dùa trªn c¬ së nµy c¸c nhµ qu¶n trÞ cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp, ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý ®Ó h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. 2.1.3.4 Theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. 5 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy CPSX ®îc chia thµnh: - Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng CPSX cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. Víi nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n cã thÓ c¨n cø sè liÖu tõ chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng CPSX cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc. §èi víi nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tËp hîp l¹i cuèi kú tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo nh÷ng tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh. Ph©n lo¹i CPSX theo c¸ch nµy gióp x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng ®îc ®óng ®¾n vµ hîp lý. 2.2. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.2.1. Kh¸i niÖm Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lu«n lu«n tån t¹i hai mÆt ®èi lËp nhau nhng cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau, ®ã lµ: c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt thu ®îc (s¶n phÈm), c«ng viÖc hoµn chØnh. Nh vËy, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh ®îc chi phÝ ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt ®îc s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh (gi¸ thµnh s¶n phÈm). Kh¸i niÖm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa tÝnh trªn mét ®¬n, mét khèi lîng hay mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ®· hoµn thµnh. VÒ thùc chÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra bÊt kÓ kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong kú. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng vµ tr×nh ®é ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kÕt qu¶ sö dông lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hai chøc n¨ng chñ yÕu lµ chøc n¨ng thíc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. Toµn bé c¸c CPSX mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sÏ ®îc bï ®¾p bëi sè tiÒn thu vÒ tiªu thô s¶n phÈm. §ång thêi, c¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm doanh nghiÖp míi cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ b¸n s¶n phÈm hîp lý ®¶m b¶o doanh nghiÖp cã thÓ trang tr¶i chi phÝ ®Çu vµo vµ cã l·i. 2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ®¸p øng yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng hãa, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. 2.2.2.1. Theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh 6 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 Gi¸ thµnh ®îc chia thµnh 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch, s¶n lîng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp tÝnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ thíc ®o ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp tõ ®ã cã c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· ¸p dông. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ lo¹i gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. T¸c dông: C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh ®îc c¸c nguyªn nh©n vît (hôt) ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n. Tõ ®ã ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp. 2.2.2.2. Theo ph¹m vi chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia thµnh: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: lµ gi¸ thµnh chØ bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt l¹i ®îc chia thµnh: + Gi¸ thµnh toµn bé: lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊtt nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé cã vai trß quan träng trong c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh chÊt chiÕn lîc dµi h¹n nh quyÕt ®Þnh ngõng s¶n xuÊt hay tiÕp tôc s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã. + Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ: lµ gi¸ thµnh chØ bao gåm c¸c biÕn phÝ s¶n xuÊt kÓ c¶ biÕn phÝ trùc tiÕp vµ biÕn phÝ gi¸n tiÕp. Nh vËy, nÕu x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo biÕn phÝ th× c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cè ®Þnh ®îc ghi vµo b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh nh c¸c chi phÝ thêi kú trong niªn ®é mµ kh«ng tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt. + Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã ph©n bæ hîp lý chi phÝ cè ®Þnh: lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé biÕn phÝ s¶n xuÊt (trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp) vµ phÇn ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh ®îc ph©n bæ trªn c¬ së c«ng suÊt ho¹t ®éng thùc tÕ so víi c«ng suÊt ho¹t ®éng 7 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 chuÈn theo c«ng suÊt thiÕt kÕ vµ ®Þnh møc (c«ng suÊt ho¹t ®éng b×nh thêng). Nh vËy nÕu x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cã ph©n bæ hîp lý chi phÝ cè ®Þnh th× phÇn ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ®îc ph©n bæ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm gäi lµ ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung ho¹t ®éng díi c«ng suÊt vµ ®îc coi lµ chi phÝ thêi kú (ghi vµo b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh). - Gi¸ thµnh tiªu thô s¶n phÈm (gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô): lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt toµn bé céng c¸c chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy chØ x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm ®· tiªu thô vµ ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô cña doanh nghiÖp. T¸c dông: C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt qu¶ kinh doanh cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh. 2.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai yÕu tè cã quan hÖ hÕt søc mËt thiÕt víi nhau trong qu¸ tr×nh t¹o nªn s¶n phÈm. Gi÷a chóng cã nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau: - Gièng nhau: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu bao gåm c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm . - Kh¸c nhau: Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm toµn bé chi phÝ bá ra trong thêi kú s¶n xuÊt kinh doanh, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra khèi lîng s¶n phÈm, dÞch vô hßan thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú bao gåm c¶ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tr¶ tríc trong kú nhng cha ph©n bæ cho kú nµy vµ nh÷ng chi phÝ ph¶i tr¶ kú tríc nhng kú nµy thùc tÕ míi ph¸t sinh nhng kh«ng bao gåm chi phÝ tr¶ tríc cña kú tríc ph©n bæ cho kú nµy nhng cha thùc tÕ ph¸t sinh. Ngîc l¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i chØ liªn quan ®Õn chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú vµ chi phÝ tr¶ tríc ®îc ph©n bæ trong kú. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn s¶n phÈm ®ang cßn dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng. Cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ s¶n phÈm háng nhng l¹i liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú tríc chuyÓn sang. V× vËy, mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thÓ hiÖn kh¸i qu¸t qua c«ng thøc sau: 8 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 Tæng gi¸ Gi¸ trÞ s¶n Tæng chi phÝ Gi¸ trÞ s¶n thµnh = phÈm dë dang + s¶n xuÊt ph¸t - phÈm dë dang s¶n phÈm ®Çu kú sinh trong kú cuèi kú Khi chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. VËy gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt víi nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¨n cø, lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, sù tiÕt kiÖm hoÆc l·ng phÝ cña doanh nghiÖp vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp hoÆc cao hay nãi c¸ch kh¸c viÖc qu¶n lý gi¸ thµnh ph¶i g¾n liÒn víi qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. 2.4. Vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.4.1. Vai trß cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ quan träng lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n trÞ quan t©m v× chóng g¾n liÒn víi kÕt qu¶ kinh doanh cña doan nghiÖp. - KÕ to¸n cã nhiÖm vô theo dâi, kiÓm tra vµ h¹ch to¸n ®Çy ®ñ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ cung cÊp sè liÖu cho c¸c bé phËn kh¸c cã liªn quan trong doanh nghiÖp. ViÖc qu¶n lý tèt chi phÝ s¶n xuÊt gióp cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ®îc chÝnh x¸c tõ ®ã ®a ra gi¸ b¸n cña s¶n phÈm phï hîp víi thÞ trêng vµ ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng. - Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, trung thùc, hîp lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghi· rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chi phÝ ph¸t sinh, ph¶n ¸nh ®îc kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i, ph¸p kinh tÕ, kü thuËt. - ViÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c gi¸ thµnh dùa trªn kÕt qu¶ chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa quan täng vµ lµ yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt do bé phËn kÕ to¸n cung cÊp, nh÷ng ngêi qu¶n lý biÕt ®îc chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ cña tõng lo¹i häat ®éng, s¶n phÈm còng nh kÕt qu¶ cña toµn bé häat ®éng chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, t×nh h×nh sö dông tµi s¶n vËt t ... ®Ó cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp. 9 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 2.4.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm §Ó tæ chøc tèt kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: + X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc thï cña doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý. + Tæ chøc vµ vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph¬ng ph¸p kÕ to¸n b¸n hµng tån kho mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. + Tæ chøc kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc x¸c ®Þnh, theo c¸c yÕu tè chi phÝ vµ kho¶n môc gi¸ thµnh. + LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè (trªn thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh). §Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp. + Tæ chøc kiÓm kª ®¸nh gi¸ khèi lîng s¶n phÈm dë dang mét c¸ch khoa häc hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú mét c¸ch ®Çy ®ñ chÝnh x¸c gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ò ra quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh cho phï hîp. 2.5. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 2.5.1. §èi tîng cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt §èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi (giíi h¹n) ®Ó c¸c chi phÝ ph¸t sinh. Ph¹m vi (giíi h¹n) ®ã cã thÓ lµ tõng ph©n cëng, tõng ®éi s¶n xuÊt, tõng s¶n phÈm, tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc toµn doanh nghiÖp. C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: + §Æc ®iÓm, c¬ chÕ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. + Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm, dÞch vô. + Tr×nh ®é qu¶n lý vµ yªu cÇu qu¶n lý. + N¬i ph¸t sinh chi phÝ: Ph©n xëng, tæ, ®éi, nhãm s¶n xuÊt vµ toµn doanh nghiÖp. Giai ®o¹n c«ng nghiÖp hoÆc toµn bé d©y truyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt. + N¬i chÞu chi phÝ: Tõng s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh; nhãm s¶n phÈm; chi tiÕt, côm chi tiÕt. 2.5.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc mét hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®ùc sö dông ®Ó tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt. Tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng qui n¹p chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kÕ to¸n sÏ ¸p dông ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho phï hîp. 10 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 Cã hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: - Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: Lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh thêng xuyªn liªn tôc, cã hÖ thèng t×nh h×nh xuÊt – nhËp – tån kho vËt t, s¶n phÈm, hµng hãa trªn sæ kÕ to¸n. - Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Lµ ph¬ng ph¸p mµ c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn hµng tån kho kh«ng ®îc ghi trªn sæ liªn tôc, bëi vËy cuèi kú c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª tÊt c¶ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm trong kho vµ t¹i c¸c ph©n xëng cïng víi bé phËn s¶n xuÊt dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n phÈm hoµn thµnh, cña hµng b¸n. Hai ph¬ng ph¸p nµy kh«ng kh¸c nhau ë viÖc më tµi kho¶n (TK) kÕ to¸n, viÖc ghi chÐp vµ tÝnh to¸n sè liÖu trªn sè liÖu TK, sè liÖu kÕ to¸n liªn quan ®Õn c¸c chi phÝ ph¸t sinh cã tÝnh thêng xuyªn, liªn tôc hay kh«ng. 2.5.3. H¹ch to¸n CPSX theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn 2.5.3.1. H¹ch to¸n Chi phÝ NVL trùc tiÕp - Kh¸i niÖm: Chi phÝ NVL trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. - C¸ch thøc ph©n bæ: + Chi phÝ NVL trùc tiÕp ®îc ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ trùc tiÕp khi chóng ®îc theo dâi riªng cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, NVL trùc tiÕp liªn quan ®Õn ®èi tîng nµo th× tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ thµnh cña ®èi tîng ®ã. + ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp khi NVL xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng biÖt. Khi ®è NVL trùc tiÕp ®îc ph©n lo¹i t¬ng øng s¶n phÈm theo tiªu thøc: Theo sè lîng s¶n phÈm, theo träng lîng hoÆc kÝch thíc, theo ®Þnh møc tiªu hao . . . + C«ng thøc ph©n bæ: Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ cho tõng ®èi tîng = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng x Tû lÖ (hÖ sè) ph©n bæ Trong ®ã: Tû lÖ Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ (hay hÖ sè) = x 100 ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi tîng - C¨n cø ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ NVL lµ c¸c phiÕu xuÊt kho, nhËp kho, c¸c b¶ng tæng hîp nhËp – xuÊt – tån kho NVL, c¸c sæ s¸ch liªn quan. 11 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 - TK sö dông: theo chÕ ®é kÕ to¸n quy ®Þnh, ®Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621- Chi phÝ NVL trùc tiÕp. TK nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. - KÕt cÊu c¬ b¶n cña TK 621: Bªn Nî: TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông cho s¶n xuÊt Bªn Cã: - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt nhËp kho - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi - KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Khi tÝnh to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, cÇn ph©n bæ phÇn nguyªn vËt liÖu cha sö dông hÕt, phÇn gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã). Tr×nh tù kÕ to¸n ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: TK152, 153 TK621 TK152 TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ NVL xuÊt kho trùc tiÕp xuÊt dïng cho SX NVL dïng cßn thõa nhËp l¹i kho TK111, 112, 331 TK 133 ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ (nÕu cã) Mua NVL sö dông ngay cho s¶n xuÊt TK 154 (SX phô) Tù s¶n xuÊt xong ®a vµo sö dông TK 154 KÕt chuyÓn gi¸ trÞ NVL thùc tÕ sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh S¬ ®å 1. S¬ ®å h¹ch to¸n TK 621 2.5.3.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Kh¸i niÖm: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kháan tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trîc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gån tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo sè tiÒn lîng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. - C¸ch thøc ph©n bæ: + §èi víi tiÒn l¬ng s¶n phÈm vµ tiÒn l¬ng thêi gian cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng CPSX th× kÕ to¸n sö dông ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp ®Ó tËp hîp cho tõng ®èi tîng. 12 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 + §èi víi tiÒn l¬ng thêi gian vµ l¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng CPSX th× kÕ to¸n sö dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp cho tõng ®èi tîng. Tiªu thøc ph©n bæ ®îc quy ®Þnh sè giê hoÆc ngµy c«ng tiªu chuÈn . . . Møc ph©n bæ ®îc x¸c ®Þnh qua c«ng thøc sau: Møc ph©n bæ chi phÝ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng Tæng sè tiÒn l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp cña tõng ®èi tîng = Tæng khèi lîng ph©n bæ theo tiªu thøc sö dông Khèi lîng ph©n bæ theo x tiªu thøc cña ®èi tîng - TK sö dông: KÕ to¸n sö dông TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, TK nµy còng ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. - KÕt cÊu c¬ b¶n cña TK 622: Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kú Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm TK 622 kh«ng cã sè d. Tr×nh tù kÕ to¸n ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: TK 334 TK 622 TK 154 L¬ng chÝnh, phô ph¶i tr¶ cho KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh TK 335 TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt TK 338 TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo l¬ng TK 111, 141 C¸c kho¶n ®îc chi trùc tiÕp b»ng tiÒn S¬ ®å 2. S¬ ®å h¹ch to¸n TK 622 2.5.3.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung - Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô qu¶n lý s¶n xuÊt g¾n víi tõng ph©n xëng s¶n xuÊt. §©y lµ chi phÝ tæ hîp bao gåm c¸c kho¶n: chi phÝ 13 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ vËy liÖu dông cô s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu haoTSC§ dïng trong ph©n xëng, chi phÝ dÞch vô thuª ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. - C¸ch thøc ph©n bæ: + Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ®îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®IÓm ph¸t sinh chi phÝ, cuèi cïng tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. + Trêng hîp s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× ph¶I tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c s¶n phÈm liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ cã thÓ lµ: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ NVL trùc tiÕp, giê m¸y ch¹y, . . . + C«ng thøc ph©n bæ: Møc ph©n bæ chi phÝ chung cho s¶n phÈm A Tæng chi phÝ chung cÇn ph©n bæ = x Tû lÖ ph©n bæ cho s¶n phÈm A Trong ®ã: TiÒn l¬ng (NVL, chi phÝ trùc tiÕp) Tû lÖ ph©n bæ cña s¶n phÈm A = cho s¶n phÈm A Tæng tiÒn l¬ng (tæng NVL chi phÝ, trùc tiÕp) toµn ph©n xëng - Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung. TK nµy còng ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. - KÕt cÊu c¬ b¶n: Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ - Chi phÝ chung ®îc ph©n bæ, kÕt chuyÓn - Chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ®îc ph©n bæ, kÕt chuyÓn. TK 627 kh«ng cã sè d. Tr×nh tù kÕ to¸n ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: TK 334, 338 TK627 TK152, 111 Chi phÝ nh©n c«ng C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 152 Chi phÝ vËt liÖu TK 154 KÕt chuyÓn (ph©n bæ) chi phÝ TK152, 153, 142, 242 s¶n xuÊt chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh Chi phÝ vËt liÖu, dông cô (theo 14 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 ph¬ng thøc: ®a th¼ng, ph©n bæ) TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 632 KÕt chuyÓn CPSX chung cè ®Þnh (kh«ng ph©n bæ) vµo gi¸ vèn TK 111,112, 331 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi b»ng tiÒn kh¸c ë ph©n xëng TK 133 ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ (nÕu cã) S¬ ®å 3. S¬ ®å h¹ch to¸n TK 627 2.5.3.4. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp - Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng cho tõng kho¶n môc cÇn ®îc kÕt chuyÓn ®Ó tËp hîp chi phÝ toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. - TK sö dông ®Ó tæng hîp c¸c chi phÝ trªn lµ TK 154 – chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ngµnh s¶n xuÊt, n¬i ph¸t sinh chi phÝ hay tõng lo¹i s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô, ... cña tÊt c¶ c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh phô. - KÕt cÊu cña TK 154: Bªn Nî: + TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung). Bªn Cã: + C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. + Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hay chi phÝ thùc tÕ cña s¶n xuÊt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. D Nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang cha hoµn thµnh. Tr×nh tù kÕ to¸n ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: TK154 D§K: xxx TK 621 TK152 KÕt chuyÓn chi phÝ PhÕ liÖu thu håi do NVL trùc tiÕp s¶n phÈm háng TK 622 TK 138 KÕt chuyÓn chi phÝ Båi thêng ph¶i thu 15 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 nh©n c«ng trùc tiÕp do s¶n phÈm háng TK 627 TK 155 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho TK632,157 Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµnh thµnh tiªu thô, göi b¸n kh«ng nhËp qua kho DCK: xxx S¬ ®å 4. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp 2.5.4. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i s¶n xuÊt, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh Ýt, kh«ng thêng xuyªn. §Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n sö dông Tk 631 – gi¸ thµnh s¶n xuÊt. TK nµy ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm, lao vô . . . KÕt cÊu cña TK 631: Bªn Nî: + CPSX kinh doanh ®Çu kú ®îc kÕt chuyÓn tõ TK 154 sang. + Tæng hîp CPSX kinh doanh ph¸t sinh. Bªn Cã: + CPSX kinh doanh dë dang cuèi kú kÕt chuyÓn sang TK 154. + Gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô s¶n xuÊt hoµn thµnh. TK 631 kh«ng cã sè d. ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ NVL xuÊt sïng trªn sæ s¸ch TK tæng hîp th× kh«ng c¨n cø vµo c¸c sè liÖu xuÊt kho mµ c¨n cø vµo sè NVL tån kho ®Çu kú, sè NVL nhËp trong kú vµ sè NVL tån cuèi kú. Gi¸ trÞ NVL thùc tÕ xuÊt dïng = Gi¸ trÞ NVL thùc tÕ + tån ®Çu kú 16 Gi¸ trÞ NVL Gi¸ trÞ NVL thùc tÕ thùc tÕ nhËp trong kú tån cuèi kú B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 Tr×nh tù kÕ to¸n ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: TK 154 TK 631 TK 154 CPSX dë dang ®Çu kú chuyÓn sang KÕt chuyÓn CPSX TK 611 TK 621 dë dang cuèi kú TËp hîp chi phÝ KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp NVL trùc tiÕp TK 632 TK 622 KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Gi¸ thµnh s¶n phÈm TK 627 hoµn thµnh trong kú KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung S¬ ®å 5 . H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 2.6. C«ng t¸c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ nh÷ng s¶n phÈm ®ang trong qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn hoÆc cßn ®ang trªn d©y truyÒn s¶n xuÊt cha ®Õn thêi kú hoµn thµnh, cha bµn giao tÝnh vµo khèi lîng bµn giao thanh to¸n. §¸nh gÝa s¶n phÈm lµm dë lµ viÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt trong kú tÝnh cã s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë hîp lý lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc, hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú lµ c«ng viÖc rÊt phøc t¹p, khã cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. KÕ to¸n ph¶i tïy thuéc vµo t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp ®Ó vËn dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú cho phï hîp. 17 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 Mét sè ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë: 2.6.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo chi phÝ NVL trùc tiÕp hoÆc chi phÝ NVL chÝnh trùc tiÕp. Theo ph¬ng ph¸p nµy s¶n phÈm lµm dë cuèi kú chØ tÝnh phÇn chi phÝ NCL trùc tiÕp cßn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh c¶ cho gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ trÞ NVL Gi¸ trÞ NVL Gi¸ trÞ NVL trùc trùc tiÕp ®Çu kú tiÕp n»m trong s¶n = phÈm dë dang + trùc tiÕp trong kú Sè s¶n x Sè s¶n phÈm hoµn thµnh Sè s¶n phÈm + phÈm lµm dë lµm dë - ¦u ®iÓm: Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n, khèi lîng tÝnh to¸n Ýt, x¸c ®Þnh nhanh chãng chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, phôc vô kÞp thêi cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®îc nhanh chãng. - Nhîc ®iÓm: §é chÝnh x¸c kh«ng cao v× kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ chÕ biÕn. Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ ¸p dông thÝch hîp trong tõng trêng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt, khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ýt vµ kh«ng biÕn ®éng nhiÒu so víi ®Çu kú. 2.6.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Theo ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ®îc tÝnh toµn bé c¸c kho¶n môc chi phÝ dùa vµo møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm lµm dë. C¸c bíc thùc hiÖn: + KiÓm kª, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm lµm dë. + Quy ®æi s¶n lµm dë thµnh s¶n phÈm lµm dë t¬ng ®¬ng. + X¸c ®Þnh chi phÝ cho s¶n phÈm lµm dë. - §èi víi c¸c chi phÝ s¶n xuÊt bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu d©y chuyÒn c«ng nghÖ (nh chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp) th× ¸p dông theo c«ng thøc tÝnh gièng nh ë ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo chi phÝ NVL trùc tiÕp. - §èi víi chi phÝ bá dÇn vµo Chi qu¸ phÝtr×nh dë s¶n xuÊt theo Chi phÝ møcthùc ®é tÕ giaph¸t c«ng, chÕ biÕn + nh©n c«ng dang sinh kúlµm dë cuèi Sè s¶n (nh chiChi phÝphÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ®Çu s¶nkú xuÊt chung) th× s¶ntrong phÈm kú trùc tiÕp vµ chi phÝ = x phÈm ®îc ®¸nhs¶n gi¸xuÊt theo møc ®é hoµn thµnh phÈm lµm dë thµnh chung Sè s¶nthùc phÈmtÕ (quy ®æi s¶n Sè s¶n phÈm quys¶n ®æi + phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng). hoµn thµnh quy ®æi S¶n phÈm quy ®æi = S¶n phÈm lµm 18 dë x Møc ®é % hoµn thµnh cña s¶n phÈm lµm dë B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 - ¦u ®iÓm: KÕt qu¶ tÝnh to¸n cã møc ®é chÝnh x¸c hîp lý cao h¬n v× chóng ®îc tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c kho¶n môc chi phÝ . - Nhîc ®iÓm: Khèi lîng tÝnh to¸n lín, mÊt nhiÒu thêi gian, khi kiÓm kª s¶n phÈm dë dang x¸c ®Þnh møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ë tõng bíc c«ng nghÖ th× viÖc x¸c ®Þnh nµy kh¸ phøc . 2.6.3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së x¸c ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt ®îc x©y dùng cho tõng ph©n xëng, tõng giai ®o¹n vµ c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm dë dang kiÓm kª cuèi kú ®Ó tÝnh theo c«ng thøc: Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n §Þnh møc S¶n phÈm lµm dë x = phÈm lµm dë cuèi kú chi phÝ - ¦u ®iÓm: TÝnh to¸n nhanh v× cã lËp b¶ng tÝnh s½n, gióp cho viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú ®îc nhanh h¬n. - Nhîc ®iÓm: Møc ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× chi phÝ ®Þnh møc khã cã thÓ khíp chÝnh x¸c víi chi phÝ thùc tÕ ®îc. Ngoµi ba ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú trªn, ngêi ta cßn ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c nh: ph¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm. . . 2.7. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.7.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô, dÞch vô mµ doanh nghiÖp chÕ t¹o vµ thùc hiÖn cÇn tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ - C¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh: + §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt + §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. + §Æc ®iÓm sö dông cña s¶n phÈm, nöa thµnh phÈm. + C¸c yªu cÇu qu¶n lý, yªu cÇu cung cÊp th«ng tin cho viÖc ra quyÕt ®Þnh trong doanh nghiÖp. 19 B¸o c¸o tèt nghiÖp Hoµng ThÞ Thanh Mai – KE35 + Kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp. Dùa vµo nh÷ng c¨n cø trªn th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ: thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm, chi tiÕt, bé phËn s¶n xuÊt, ®¬n ®Æt hµng hay tõng h¹ng môc c«ng tr×nh. . . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n gi¸ thµnh tæ chøc lËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp cho viÖc qu¶n lý, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ tÝnh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.7.2. Kú tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú mµ bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. - C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh: + §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm + Chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm + Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ ë tõng doanh nghiÖp ... Dùa vµo c¸c c¨n cø trªn kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ: th¸ng, quý, n¨m hay khi kÕt thóc chu kú s¶n phÈm. §èi víi Nhµ m¸y thiÕt bÞ ®iÖn HANAKA, kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ theo tõng th¸ng. ViÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ®îc thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc, hîp lý. §¶m b¶o cung cÊp sè liÖu gi¸ thµnh thùc tÕ mét c¸ch kÞp thêi sÏ t¹o c¬ së cho viÖc tæ chøc ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. 2.7.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng phng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã mang tÝnh thuÇn tóy kü thuËt tÝnh to¸n chi phÝ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn tæ chøc, yªu cÇu qu¶n lý vµ quy tr×nh s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kh¸c nhau. 2.7.3.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n (ph¬ng ph¸p trùc tiÕp). - §iÒu kiÖn ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc s¶n xuÊt víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn, tæ chøc s¶n xuÊt, chu tr×nh s¶n xuÊt ng¾n, xen kÏ, liªn tôc. - §èi tîng kÕ to¸n CPSX: tõng quy tr×nh s¶n xuÊt riªng biÖt. 20