Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
Ch-¬ng 1 – CÊu t¹o nguyªn tö - ®Þnh luËt tuÇn hoµn
vµ liªn kÕt ho¸ häc
A. tãm t¾t lÝ thuyÕt
I. cÊu t¹o nguyªn tö
1. Thµnh phÇn, cÊu t¹o nguyªn tö
Nguyªn tö gåm h¹t nh©n vµ vá electron. H¹t nh©n gåm c¸c h¹t proton vµ n¬tron, phÇn
vá gåm c¸c electron. C¸c ®Æc tr-ng cña c¸c h¹t c¬ b¶n trong nguyªn tö ®-îc tãm t¾t trong b¶ng
sau:
Proton
KÝ hiÖu
Khèi l-îng (®vC)
Khèi l-îng (kg)
§iÖn tÝch nguyªn tè
§iÖn tÝch (Cul«ng)
N¬tron
electron
p
1
1,6726.10-27
1+
1,602.10-19
n
1
1,6748.10-27
0
0
e
0,00055
9,1095.10-31
1-1,602.10-19
2. H¹t nh©n nguyªn tö:
Khi b¾n ph¸ mét l¸ vµng máng b»ng tia phãng x¹ cña ra®i, Ruz¬fo ®· ph¸t hiÖn h¹t
nh©n nguyªn tö. H¹t nh©n nguyªn tö cã kÝch th-íc rÊt nhá so víi kÝch th-íc cña toµn bé nguyªn
tö. H¹t nh©n mang ®iÖn tÝch d-¬ng.
§iÖn tÝch h¹t nh©n cã gi¸ trÞ b»ng sè proton trong h¹t nh©n, gäi lµ Z+. Do nguyªn tö
trung hoµ vÒ ®iÖn cho nªn sè electron b»ng sè Z.
VÝ dô: nguyªn tö oxi cã 8 proton trong h¹t nh©n vµ 8 electron ë líp vá.
Sè khèi, kÝ hiÖu A, ®-îc tÝnh theo c«ng thøc A = Z + N, trong ®ã Z lµ tæng sè h¹t
proton, N lµ tæng sè h¹t n¬tron.
Nguyªn tè ho¸ häc bao gåm c¸c nguyªn tö cã cïng ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
§ång vÞ lµ nh÷ng nguyªn tö cã cïng sè proton nh-ng kh¸c nhau vÒ sè n¬tron, do ®ã sè
khèi A cña chóng kh¸c nhau.
II. CÊu t¹o vá electron cña nguyªn tö
1. Líp electron
Trong nguyªn tö, mçi electron cã mét møc n¨ng l-îng nhÊt ®Þnh. C¸c electron cã møc
n¨ng l-îng gÇn b»ng nhau ®-îc xÕp thµnh mét líp electron.
3
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
Thø tù cña líp t¨ng dÇn 1, 2, 3, n th× møc n¨ng l-îng cña electron còng t¨ng dÇn.
Electron ë líp cã trÞ sè n nhá bÞ h¹t nh©n hót m¹nh, khã bøt ra khái nguyªn tö. Electron ë líp cã
trÞ sè n lín th× cã n¨ng l-îng cµng cao, bÞ h¹t nh©n hót yÕu h¬n vµ dÔ t¸ch ra khái nguyªn tö.
Líp electron ®· cã ®ñ sè electron tèi ®a gäi lµ líp electron b·o hoµ.
Tæng sè electron trong mét líp lµ 2n2.
Sè thø tù cña líp electron (n)
1
KÝ hiÖu t-¬ng øng cña líp electron
K
Sè electron tèi ®a ë líp
2
2. Ph©n líp electron
2
L
8
3
M
18
4
N
32
Mçi líp electron l¹i ®-îc chia thµnh c¸c ph©n líp. C¸c electron thuéc cïng mét ph©n
líp cã møc n¨ng l-îng b»ng nhau.
KÝ hiÖu c¸c ph©n líp lµ c¸c ch÷ c¸i th-êng: s, p, d, f.
Sè ph©n líp cña mét líp electron b»ng sè thø tù cña líp. VÝ dô líp K (n =1) chØ cã mét
ph©n líp s. Líp L (n = 2) cã 2 ph©n líp lµ s vµ p. Líp M (n = 3) cã 3 ph©n líp lµ s, p, d…
Sè electron tèi ®a trong mét ph©n líp: s chøa tèi ®a 2 electron, p chøa tèi ®a 6 electron,
d chøa tèi ®a 10 electron, f chøa tèi ®a 14 electron.
Líp electron
Sè electron tèi ®a cña líp Ph©n bè electron trªn c¸c ph©n líp
K (n =1)
2
1s2
L (n = 2)
8
2s22p6
M (n = 3)
18
3s23p63d10
3. CÊu h×nh electron cña nguyªn tö
Lµ c¸ch biÓu diÔn sù ph©n bè electron trªn c¸c líp vµ ph©n líp. Sù ph©n bè cña c¸c electron
trong nguyªn tö tu©n theo c¸c nguyªn lÝ vµ quy t¾c sau:
a. Nguyªn lÝ v÷ng bÒn: ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n, trong nguyªn tö c¸c electron chiÕm lÇn l-ît
c¸c obitan cã møc n¨ng l-îng tõ thÊp lªn cao.
B. Nguyªn lÝ Pauli: Trªn mét obitan chØ cã thÓ cã nhiÒu nhÊt lµ hai electron vµ hai
electron nµy chuyÓn ®éng tù quay kh¸c chiÒu nhau xung quanh trôc riªng cña mçi electron.
C. Quy t¾c Hun: Trong cïng mét ph©n líp, c¸c electron sÏ ph©n bè trªn c¸c obitan sao
cho sè electron ®éc th©n lµ tèi ®a vµ c¸c electron nµy ph¶i cã chiÒu tù quay gièng nhau.
D. Quy t¾c vÒ trËt tù c¸c møc n¨ng l-îng obitan nguyªn tö:
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d
VÝ dô: CÊu h×nh electron cña Fe, Fe2+, Fe3+
Fe: 1s22s22p63s23p63d64s2
4
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
Fe2+: 1s22s22p63s23p63d6
Fe3+: 1s22s22p63s23p63d5
4. §Æc ®iÓm cña líp electron ngoµi cïng
§èi víi nguyªn tö cña tÊt c¶ c¸c nguyªn tè, sè electron líp ngoµi cïng cã nhiÒu nhÊt lµ
8 electron.
C¸c nguyªn tö cã 8 electron líp ngoµi cïng (ns2np6) ®Òu rÊt bÒn v÷ng, chóng hÇu nhkh«ng tham gia vµo c¸c ph¶n øng ho¸ häc. §ã lµ c¸c khÝ hiÕm, v× vËy trong tù nhiªn, ph©n tö
khÝ hiÕm chØ gåm mét nguyªn tö.
C¸c nguyªn tö cã 1-3 electron líp ngoµi cïng ®Òu lµ c¸c kim lo¹i (trõ B). Trong c¸c
ph¶n øng ho¸ häc c¸c kim lo¹i cã xu h-íng chñ yÕu lµ nh-êng electron trë thµnh ion d-¬ng.
C¸c nguyªn tö cã 5 -7 electron líp ngoµi cïng ®Òu lµ c¸c phi kim. Trong c¸c ph¶n øng
ho¸ häc c¸c phi kim cã xu h-íng chñ yÕu lµ nhËn thªm electron trë thµnh ion ©m.
C¸c nguyªn tö cã 4 electron líp ngoµi cïng lµ c¸c phi kim, khi chóng cã sè hiÖu nguyªn
tö nhá nh- C, Si hay c¸c kim lo¹i nh- Sn, Pb khi chóng cã sè hiÖu nguyªn tö lín.
III. b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc
1. Nguyªn t¾c s¾p xÕp:
C¸c nguyªn tè ho¸ häc ®-îc s¾p xÕp theo chiÒu t¨ng dÇn ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö.
C¸c nguyªn tè ho¸ häc cã cïng sè líp electron ®-îc s¾p xÕp thµnh cïng mét hµng.
C¸c nguyªn tè ho¸ häc cã cïng sè electron ho¸ trÞ trong nguyªn tö ®-îc s¾p xÕp thµnh
mét cét.
2. CÊu t¹o cña b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn
B¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc lµ sù thÓ hiÖn néi dung cña ®Þnh luËt tuÇn hoµn.
Trong h¬n 100 n¨m tån t¹i vµ ph¸t triÓn, ®· cã kho¶ng 28 kiÓu b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn kh¸c
nhau. D¹ng ®-îc sö dông trong s¸ch gi¸o khoa ho¸ häc phæ th«ng hiÖn nay lµ b¶ng hÖ thèng
tuÇn hoµn d¹ng dµi. C¸c thµnh phÇn cÊu t¹o nªn b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc
nh- sau:
¤ : Sè thø tù cña « b»ng sè hiÖu nguyªn tö vµ b»ng sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n b»ng tæng sè
electron cña nguyªn tö..
Chu k×: Cã 7 chu kú, sè thø tù cña chu k× b»ng sè líp electron cña nguyªn tö gåm:
+ Chu k× nhá lµ c¸c chu k× 1, 2, 3 chØ gåm c¸c nguyªn tè s vµ c¸c nguyªn tè p. Mçi chu kú
nhá gåm 8 nguyªn tè, trõ chu kú 1 chØ cã hai nguyªn tè.
+ Chu k× lín lµ c¸c chu k× 4, 5, 6 ,7 gåm c¸c nguyªn tè s, p, d vµ f. Chu kú 4 vµ chu kú 5
mçi chu kú cã 18 nguyªn tè. Chu kú 6 cã 32 nguyªn tè. Theo quy luËt, chu kú 7 còng ph¶i cã
5
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
32 nguyªn tè, tuy nhiªn chu kú 7 míi ph¸t hiÖn ®-îc 24 nguyªn tè ho¸ häc. LÝ do lµ c¸c nguyªn
tè cã h¹t nh©n c¯ng nÆng c¯ng kÐm bÒn, chóng cã “®êi sèng” rÊt ng¾n ngñi.
Nhãm: Cã 8 nhãm, sè thø tù cña nhãm b»ng sè electron ho¸ trÞ gåm :
+ Nhãm A: Sè thø tù cña nhãm b»ng sè electron ho¸ trÞ (gåm c¸c nguyªn tè s vµ p). Nhãm
A cßn ®-îc gäi lµ c¸c nguyªn tè thuéc ph©n nhãm chÝnh.
+ Nhãm B: Sè thø tù cña nhãm B b»ng sè electron ho¸ trÞ (gåm c¸c nguyªn tè d vµ f).
Nhãm B cßn ®-îc gäi lµ c¸c nguyªn tè thuéc ph©n nhãm phô.
IV. Nh÷ng tÝnh chÊt biÕn ®æi tuÇn hoµn theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch
h¹t nh©n
- B¸n kÝnh nguyªn tö:
+ Trong chu kú, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, b¸n kÝnh nguyªn tö gi¶m dÇn.
+ Trong nhãm A, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng dÇn.
- §é ©m ®iÖn, tÝnh kim lo¹i - phi kim, tÝnh axit - baz¬ cña oxit vµ hi®roxit biÕn ®ái t-¬ng tù b¸n
kÝnh nguyªn tö.
- N¨ng l-îng ion ho¸:
+ Trong chu kú, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, n¨ng l-îng ion ho¸ cña nguyªn
tö t¨ng dÇn.
+ Trong nhãm A, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, n¨ng l-îng ion ho¸ cña
nguyªn tö gi¶m dÇn.
V. Liªn kÕt ho¸ häc
Xu h-íng cña c¸c nguyªn tö kim lo¹i hay phi kim lµ ®¹t ®Õn cÊu h×nh bÒn v÷ng nh- cña
khÝ hiÕm b»ng c¸ch cho, nhËn electron t¹o ra kiÓu hîp chÊt ion, hay gãp chung electron t¹o ra
hîp chÊt céng ho¸ trÞ (nguyªn tö). Kh«ng cã ranh giíi thËt râ rµng gi÷a c¸c chÊt cã kiÓu liªn kÕt
ion vµ céng ho¸ trÞ. Ng-êi ta th-êng dïng hiÖu sè ®é ©m ®iÖn ( ) ®Ó xÐt mét chÊt cã kiÓu liªn
kÕt ho¸ häc g×. NÐu hiÖu sè ®é ©m ®iÖn 1,77 th× chÊt ®ã cã kiÓu liªn kÕt ion, nÕu hiÖu sè
®é ©m ®iÖn < 1,77 th× chÊt ®ã cã kiÓu liªn kÕt céng ho¸ trÞ (ngo¹i lÖ HF cã 1,77 nh-ng
vÉn thuéc lo¹i liªn kÕt céng ho¸ trÞ ).
Cã thÓ so s¸nh hai kiÓu liªn kÕt ho¸ häc qua b¶ng sau:
Liªn kÕt ion
Liªn kÕt céng ho¸ trÞ
H×nh thµnh gi÷a kim lo¹i ®iÓn H×nh thµnh gi÷a c¸c nguyªn tö gièng nhau hoÆc
h×nh vµ phi kim ®iÓn h×nh.
gÇn gièng nhau.
HiÖu sè ®é ©m ®iÖn 1,77
HiÖu sè ®é ©m ®iÖn < 1,77
Nguyªn tö kim lo¹i nh-êng C¸c nguyªn tö gãp chung electron. C¸c electron
6
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
electron trë thµnh ion d-¬ng.
Nguyªn tö phi kim nhËn electron
trë thµnh ion ©m. C¸c ion kh¸c
dÊu hót nhau b»ng lùc hót tÜnh
®iÖn. VÝ dô: NaCl, MgCl2…
B¶n chÊt: do lùc hót tÜnh ®iÖn
gi÷a c¸c ion mang ®iÖn tÝch tr¸i
dÊu.
dïng chung thuéc h¹t nh©n cña c¶ hai nguyªn tö.
VÝ dô: H2, HCl…
Liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc khi ®«i
electron dïng chung kh«ng bÞ lÖch vÒ nguyªn tö
nµo: N2, H2…
Liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc khi ®«i
electron dïng chun bÞ lÖch vÒ mét nguyªn tö :
HBr, H2O
Liªn kÕt cho - nhËn (phèi trÝ) lµ mét tr-êng hîp riªng cña liªn kÕt céng ho¸ trÞ. Trong ®ã ®«i
electron dïng chung ®-îc h×nh thµnh do mét nguyªn tö ®-a ra. VÝ dô ph©n tö khÝ sunfur¬ SO2 ,
S
O
c«ng thøc cÊu t¹o cña SO2 O
Liªn kÕt cho nhËn ®-îc kÝ hiÖu b»ng mét mòi tªn. Mçi mòi tªn biÓu diÔn mét cÆp electron
dïng chung, trong ®ã phÇn gèc mòi tªn lµ nguyªn tö cho electron, phÇn ngän lµ nguyªn tö nhËn
electron.
7
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
B. ®Ò bµi
1. Electron ®-îc t×m ra vµo n¨m 1897 bëi nhµ b¸c häc ng-êi Anh Tom - x¬n (J.J. Thomson).
§Æc ®iÓm nµo sau ®©y kh«ng ph¶i cña electron?
A. Mçi electron cã khèi l-îng b»ng kho¶ng
1
khèi l-îng cña nguyªn tö nhÑ nhÊt
1840
lµ H.
B. Mçi electron cã ®iÖn tÝch b»ng -1,6 .10-19 C, nghÜa lµ b»ng 1- ®iÖn tÝch nguyªn tè.
C. Dßng electron bÞ lÖch h-íng vÒ phÝa cùc ©m trong ®iÖn tr-êng.
D. C¸c electron chØ tho¸t ra khái nguyªn tö trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt (¸p suÊt khÝ
rÊt thÊp, ®iÖn thÕ rÊt cao gi÷a c¸c cùc cña nguån ®iÖn).
2. C¸c ®ång vÞ ®-îc ph©n biÖt bëi yÕu tè nµo sau ®©y?
A. Sè n¬tron.
B. Sè electron ho¸ trÞ.
C. Sè proton
D. Sè líp electron.
3. KÝ hiÖu nµo trong sè c¸c kÝ hiÖu cña c¸c obitan sau lµ sai?
A. 2s, 4f
B. 1p, 2d
C. 2p, 3d
D. 1s, 2p
4. ë ph©n líp 3d sè electron tèi ®a lµ:
A. 6
B. 18
C. 10
D. 14
5. Ion, cã 18 electron vµ 16 proton, mang sè ®iÖn tÝch nguyªn tè lµ:
A. 18+
B. 2 C. 18-
D. 2+
+
_
6. C¸c ion vµ nguyªn tö: Ne, Na , F cã ®iÓm chung lµ:
A. Sè khèi
B. Sè electron
C. Sè proton
D. Sè notron
7. CÊu h×nh electron cña c¸c ion nµo sau ®©y gièng nh- cña khÝ hiÕm ?
A. Te2-
B. Fe2+
C. Cu+
D. Cr3+
8. Cã bao nhiªu electron trong mét ion
52
3+
24 Cr ?
A. 21
B. 27
C. 24
D. 52
8
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
9. TiÓu ph©n nµo sau ®©y cã sè proton nhiÒu h¬n sè electron?
A. Nguyªn tö Na.
B. Ion clorua Cl-.
C. Nguyªn tö S.
D. Ion kali K+.
10. Nguyªn tö cña nguyªn tè cã ®iÖn tÝch h¹t nh©n 13, sè khèi 27 cã sè electron ho¸ trÞ lµ:
A. 13
B. 5
C. 3
D. 4
11. Nguyªn tö cña nguyªn tè ho¸ häc nµo cã cÊu h×nh electron d-íi ®©y:
CÊu h×nh electron
Tªn nguyªn tè
(1) 1s22s22p1
(2) 1s22s22p5
(3) 1s22s22p63s1
(4) 1s22s22p63s23p2
12. H·y viÕt cÊu h×nh electron cña c¸c ion sau:
Ion
cÊu h×nh electron
Ion
+
(1) Na
………
(4) Ni2+
(2) Cl………
(5) Fe2+
……………...
……………...
……………...
……………...
cÊu h×nh electron
………
………
(3) Ca2+
………
(6) Cu+ ………
13. Nguyªn tö cña nguyªn tè ho¸ häc cã cÊu h×nh electron 1s22s22p63s23p64s1 lµ:
A. Ca
B. K
C. Ba
D. Na
14. Chu kú b¸n r·, thêi gian cÇn thiÕt ®Ó l-îng chÊt ban ®Çu mÊt ®i mét nöa, cña
ngµy. CÇn bao nhiªu ngµy ®Ó mét mÉu thuèc cã tÝnh phãng x¹ chøa
20% ho¹t tÝnh phãng x¹ ban ®Çu cña nã.
A. 33,2 ngµy
C. 61,8 ngµy
15.
32
15
32
15
P lµ 14,3
P gi¶m ®i chØ cßn l¹i
B. 71,5 ngµy
D. 286 ngµy
238
92
U lµ nguyªn tè gèc cña hä phãng x¹ tù nhiªn uran, kÕt thóc cña d·y nµy lµ ®ång vÞ bÒn
cña ch×
206
82
Pb , sè lÇn ph©n r· vµ lµ :
A. 6 ph©n r· vµ 8 lÇn ph©n r·
B. 8 ph©n r· vµ 6 lÇn ph©n r·
C. 8 ph©n r· vµ 8 lÇn ph©n r·
9
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
D. 6 ph©n r· vµ 6 lÇn ph©n r·
16. Sè hä phãng x¹ tù nhiªn lµ :
A. 2
B. 3
C. 4
D. 5.
17. Trong c¸c cÊu h×nh electron sau, cÊu h×nh nµo sai ?
A.1s22s22p2x2py2pz
B.1s22s22p2x2p2y2p2z3s
C.1s22s22p2x 2py
D.1s22s22px2py2pz
18. C¸c electron thuéc c¸c líp K, M, N, L trong nguyªn tö kh¸c nhau vÒ:
A. Kho¶ng c¸ch tõ electron ®Õn h¹t nh©n
B. §é bªn liªn kÕt víi h¹t nh©n
C. N¨ng l-îng cña electron
D. TÊt c¶ A, B, C ®Òu ®óng.
19. Trong nguyªn tö, c¸c electron quyÕt dÞnh tÝnh chÊt ho¸ häc lµ :
A. C¸c electron ho¸ trÞ.
B. C¸c electron líp ngoµi cïng.
C. C¸c electron líp ngoµi cïng ®èi víi c¸c nguyªn tè s,p vµ c¶ líp s¸t ngoµi cïng víi
c¸c nguyªn tè hä d, f.
D. TÊt c¶ A, B, C ®Òu sai.
20. Khoanh trßn vµo ch÷ § nÕu ph¸t biÓu ®óng, ch÷ S nÕu ph¸t biÓu sai trong nh÷ng c©u d-íi
®©y:
A. N¨ng l-îng cña c¸c electron thuéc c¸c obitan 2px, 2py 2pz lµ nh- nhau § - S
B. C¸c electron thuéc c¸c obitan 2px, 2py , 2pz chØ kh¸c nhau vÒ ®Þnh h-íng trong kh«ng gian
§-S
C. N¨ng l-îng cña c¸c electron ë c¸c ph©n líp 3s, 3p, 3d lµ kh¸c nhau § - S
D. N¨ng l-îng cña c¸c electron thuéc c¸c obitan 2s vµ 2px nh- nhau
§-S
E. Ph©n líp 3d ®· b·o hoµ khi ®· xÕp ®Çy 10 electron
§-S
21. CÊu h×nh electron biÓu diÔn theo « l-îng tö nµo sau ®©y lµ sai?
A.
B.
.
10
Gia sư Thành Được
C.
www.daythem.edu.vn
D.
22. GhÐp ®«i tªn nguyªn tè ë cét A víi cÊu h×nh electron t-¬ng øng ë cét B
A
B
1. Oxi
A. 1s22s22p63s23p64s1
2. Cacbon
B. 1s22s22p63s23p64s2
3. Kali
C. 1s22s22p63s23p5
4. Clo
D. 1s22s22p4
5. Canxi
E. 1s22s22p2
6. Silic
F. 1s22s22p63s23p4
7. Photpho
G. 1s22s22p63s23p64s23p1
8. Gali
H. 1s22s22p63s23p2
I.
1s22s22p63s23p3
Thø tù ghÐp ®«i lµ : 1… ;2…. ;3….. ;4…… ;5……. ;6…….. ;7…… ;8…..
23.Mét nguyªn tè ho¸ häc cã nhiÒu lo¹i nguyªn tö cã khèi l-îng kh¸c nhau v× lÝ do nµo sau
®©y ?
A. H¹t nh©n cã cïng sè n¬tron nh-ng kh¸c nhau vÒ sè proton.
B. H¹t nh©n cã cïng sè proton. nh-ng kh¸c nhau vÒ sè n¬tron
C. H¹t nh©n cã cïng sè n¬tron nh-ng kh¸c nhau vÒ sè electron
D. Ph-¬ng ¸n kh¸c
24. Nguyªn tö khèi trung b×nh cña ®ång kim lo¹i lµ 63,546. §ång tån t¹i trong tù nhiªn víi hai
lo¹i ®ång vÞ lµ 63Cu vµ 65Cu. Sè nguyªn tö 63Cu cã trong 32g Cu lµ:
A. 6,023. 1023
B. 3,000.1023
C. 2,181.1023
D. 1,500.1023
25. Nguyªn tö cña nguyªn tè A cã tæng sè electron trong c¸c ph©n líp p lµ 7. Nguyªn tö cña
nguyªn tè B cã tæng sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n tæng sè h¹t mang ®iÖn cña A lµ 8. A vµ B lµ
c¸c nguyªn tè:
A. Al vµ Br
B. Al vµ Cl
11
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
C. Mg vµ Cl
D. Si vµ Br
26. §iÒn ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vµo c¸c chè trèng trong nh÷ng c©u sau: cho hai nguyªn tè A vµ
B cã sè hiÖu nguyªn tö lÇn l-ît lµ 11 vµ 13.
- CÊu h×nh electron cña A: ………
- CÊu h×nh electron cña B………..
- A ë chu kú………, nhãm………, ph©n nhãm……… A cã kh¶ n¨ng t¹o ra ion A+ vµ B cã
kh¶ n¨ng t¹o ra ion B3+. Kh¶ n¨ng khö cña A lµ………..so víi B, kh¶ n¨ng oxi ho¸ cña ion
B3+ lµ………..so víi ion A+.
27. Mét nguyªn tö R cã tæng sè h¹t mang ®iÖn vµ kh«ng mang ®iÖn lµ 34, trong ®ã sè h¹t mang
®iÖn gÊp 1,833 lÇn sè h¹t kh«ng mang ®iÖn. Nguyªn tè R vµ vÞ trÝ cña nã trong b¶ng HTTH lµ:
A. Na ë « 11, chu kú III, nhãm IA
B. Mg ë « 12, chu kú III, nhãm IIA
C. F ë « 9, chu kú II, nhãm VIIA
D. Ne ë « 10, chu kú II, nhãm VIIIA
28. Nguyªn tö cña mét nguyªn tè X cã tæng sè h¹t c¬ b¶n lµ 82, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn
nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 22.
Sè hiÖu nguyªn tö cña X lµ: …………………………………………………
Sè khèi: ……vµ tªn nguyªn tè.lµ: ………. CÊu h×nh electron cña nguyªn tö X:……..
CÊu h×nh electron cña c¸c ion t¹o thµnh tõ X: ……………………………..
C¸c ph-¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra khi:
X t¸c dông víi Fe2(SO4)3; ………………………………………………
X t¸c dông víi HNO3 ®Æc, nãng ………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………..
29. Cation X3+ vµ anionY2- ®Òu cã cÊu h×nh electron ë ph©n líp ngoµi cïng lµ 2p6. KÝ hiÖu cña
c¸c nguyªn tè X,Y vµ vÞ trÝ cña chóng trong b¶ng HTTH lµ:
A. Al ë « 13, chu kú III, nhãm IIIA vµ O ë « 8, chu kú II, nhãm VIA.
B. Mg ë « 12, chu kú III, nhãm IIA vµ O ë « 8, chu kú II, nhãm VIA.
C. Al ë « 13, chu kú III, nhãm IIIA vµ F ë « 9, chu kú II, nhãm VIIA.
D. Mg ë « 12, chu kú III, nhãm IIA vµ F ë « 9, chu kú II, nhãm VIIA.
30. Nh÷ng ®Æc tr-ng nµo sau ®©y cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè biÕn ®æi tuÇn hoµn:
A. §iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö.
B. TØ khèi.
12
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
C. Sè líp electron.
D. Sè electron líp ngoµi cïng.
31. X¸c ®Þnh tªn nguyªn tè theo b¶ng sè liÖu sau:
STT
Proton
N¬tron
Electron
Nguyªn tè
1
15
16
15
………
2
26
30
26
………
3
29
35
29
………
32. Nguyªn tö cña nguyªn tè nµo lu«n cho 1e trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc?
A. Na Sè thø tù 11.
B. Mg Sè thø tù 12.
C. Al Sè thø tù 13.
D. Si Sè thø tù 14.
33. C¸c nguyªn tö cña nhãm IA trong b¶ng HTTH cã sè nµo chung ?
A. Sè n¬tron.
B. Sè electron ho¸ trÞ.
C. Sè líp electron
D. Sè electron líp ngoµi cïng.
34. C¸c ®¬n chÊt cña c¸c nguyªn tè nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc t-¬ng tù nhau?
A. as, Se, Cl, Fe.
B. F, Cl, Br, I.
C. Br, P, H, Sb .
D. O, Se, Br, Te.
35. D·y nguyªn tè ho¸ häc cã nh÷ng sè hiÖu nguyªn tö nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc t-¬ng
tù kim lo¹i natri?
A. 12, 14, 22, 42
B. 3, 19, 37, 55.
C. 4, 20, 38, 56
D. 5, 21, 39, 57.
36. Nguyªn tè nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc t-¬ng tù canxi?
A. C
B. K
C. Na
D. Sr
37. Nguyªn tö cña nguyªn tè nµo trong nhãm VA cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín nhÊt?
A. Nit¬
B. Photpho
C. asen
D. Bitmut
38. D·y nguyªn tö nµo sau ®Ëy ®-îc xÕp theo chiÒu b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng?
A. i, Br, Cl, P
B. C, N, O, F
C. Na, Mg, Al, Si
D. O, S, Se, Te.
39. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt kim lo¹i cña c¸c nguyªn tè trong d·y Mg - Ca - Sr - Ba lµ:
A. t¨ng.
B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi.
D. võa gi¶m võa t¨ng.
40. Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt phi kim cña c¸c nguyªn tè trong d·y N - P - as -Sb -Bi lµ:
13
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
A. t¨ng.
B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi.
D. võa gi¶m võa t¨ng.
41. CÆp nguyªn tè ho¸ häc nµo sau ®©y cã tÝnh chÊt ho¸ häc gièng nhau nhÊt:
A. Ca, Si
B. P, as
C. Ag, Ni
D. N, P
42. Møc oxi ho¸ ®Æc tr-ng nhÊt cña c¸c nguyªn tè hä Lantanit lµ:
A. +2
B. +3
C. +1
D. +4
43. C¸c nguyªn tè ho¸ häc ë nhãm IA cña b¶ng HTTH cã thuéc tÝnh nµo sau ®©y ?
A. ®-îc gäi lµ kim lo¹i kiÒm.
B. DÔ dµng cho electron.
C. Cho 1e ®Ó ®¹t cÊu h×nh bÒn v÷ng.
D. TÊt c¶ ®Òu ®óng.
44. TÝnh chÊt baz¬ cña hi®roxit cña nhãm IA theo chiÒu t¨ng cña sè thø tù lµ:
A. t¨ng
B. gi¶m
C. kh«ng thay ®æi
D. võa gi¶m võa t¨ng
45. NhiÖt ®é s«i cña c¸c ®¬n chÊt cña c¸c nguyªn tè nhãm VIIA theo chiÒu t¨ng sè thø tù lµ:
A. t¨ng.
B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi.
D. võa gi¶m võa t¨ng.
46. Sè hiÖu nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn cho biÕt:
A. Sè electron ho¸ trÞ
B. Sè proton trong h¹t nh©n.
C. Sè electron trong nguyªn tö.
D. B, C ®óng.
47. Trong 20 nguyªn tè ®Çu tiªn trong b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn, sè nguyªn tè cã nguyªn tö víi
hai electron ®éc th©n ë tr¹ng th¸i c¬ b¶n lµ:
A. 1
B. 3
C. 2
D. 4
48. §é ©m ®iÖn cña d·y nguyªn tè F, Cl, Br, I biÕn ®æi nh- sau:
A. t¨ng.
B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi.
D. võa gi¶m võa t¨ng.
49. §é ©m ®iÖn cña d·y nguyªn tè Na, Al, P, Cl, biÕn ®æi nh- sau:
A. t¨ng.
B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi.
D. võa gi¶m võa t¨ng.
14
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
50. TÝnh chÊt baz¬ cña d·y c¸c hi®roxit: NaOH, Mg(OH)2, Al(OH)3 biÕn ®æi nh- sau :
A. t¨ng.
B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi.
D. võa gi¶m võa t¨ng.
51. TÝnh chÊt axit cña d·y c¸c hi®roxit : H2SiO3, H2SO4, HClO4 biÕn ®æi nh- sau :
A. t¨ng.
B. gi¶m.
C. kh«ng thay ®æi.
D. võa gi¶m võa t¨ng.
52. Chän c¸c tõ vµ côm tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo nh÷ng chç trèng trong c¸c c©u sau:
a. TÝnh baz¬ cña c¸c oxit vµ hi®roxit cña c¸c nguyªn tè thuéc nhãm IIA ............ theo chiÒu
t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
b. TÝnh phi kim cña c¸c nguyªn tè thuéc nhãm VIIA .............. theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn
tÝch h¹t nh©n.
c. §é ©m ®iÖn ®Æc tr-ng cho kh¶ n¨ng .................. cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã trong ph©n
tö.
d. Nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn lín nhÊt lµ ............., nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn nhá nhÊt
lµ.......................
53. Nguyªn tè Cs ®-îc sö dông ®Ó chÕ t¹o tÕ bµo quang ®iÖn v×:
A. Gi¸ thµnh rÎ, dÔ kiÕm.
B. Cã n¨ng l-îng ion ho¸ thÊp nhÊt.
C. Cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín nhÊt.
D. Cã tÝnh kim lo¹i m¹nh nhÊt.
54. CÊu h×nh electron cña nguyªn tè X lµ 1s22s22p63s23p1, ®iÒn tõ, hay nhãm tõ thÝch hîp vµo
c¸c kho¶ng trèng sau:
A. Nguyªn tè X thuéc chu k× ………, ph©n nhãm ……… nhãm ……….
B. Nguyªn tè X cã kÝ hiÖu………
C. Trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc X thÓ hiÖn tÝnh……….m¹nh
55. Mét nguyªn tè thuéc nhãm VIIA cã tæng sè proton, n¬tron vµ electron trong nguyªn tö b»ng
28. CÊu h×nh electron cña nguyªn tè ®ã lµ:
A. 1s22s22p63s23p5
B. 1s22s22p5
C. 1s22s22p63s23p6
D. 1s22s22p6
56. Hai nguyªn tè A vµ B ®øng kÕ tiÕp nhau trong mét chu kú cã tæng sè proton trong hai h¹t
nh©n nguyªn tö lµ 25. A vµ B thuéc chu kú vµ c¸c nhãm:
15
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
A. Chu kú 2 vµ c¸c nhãm IIA vµ IIIA.
B. Chu kú 3 vµ c¸c nhãm IA vµ IIA.
C. Chu kú 3 vµ c¸c nhãm IIA vµ IIIA.
D. Chu kú 2 vµ c¸c nhãm IVA vµ VA.
57. Cho 6,4g hçn hîp hai kim lo¹i thuéc hai chu kú liªn tiÕp, nhãm IIA t¸c dông hÕt víi dung
dÞch HCl d- thu ®-îc 4,48 l khÝ hi®ro (®ktc). C¸c kim lo¹i ®ã lµ:
A. Be vµ Mg
B. Mg vµ Ca
C. Ca vµ Sr
D. Sr vµ Ba
58. Cho c¸c ph©n tö BeH2 vµ C2H2, nhËn ®Þnh nµo sau ®©y vÒ hai ph©n tö trªn lµ ®óng?
A. C¸c nguyªn tö Be vµ C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp3.
B. C¸c nguyªn tö Be vµ C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2.
C. C¸c nguyªn tö Be vµ C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp
D. C¸c nguyªn tö Be vµ C ®Òu ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp3d2.
59. Cho c¸c chÊt: NaCl, HCl, SO2, H2, CO2. H·y ®iÒn c¸c tõ thÝch hîp vµo c¸c chç trèng trong
nh÷ng c©u sau:
A. NaCl lµ hîp chÊt cã kiÓu liªn kÕt………
B. HCl, SO2, H2, CO2 ®Òu cã kiÓu liªn kÕt ………
C. HCl, SO2, CO2 ®Òu cã kiÓu liªn kÕt ………
D. H2 lµ chÊt cã kiÓu liªn kÕt ………
16
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
C. h-íng dÉn tr¶ lêi, ®¸p sè
1. C
2. A
3. B
4. C
5. B
6. B
7. A
8. A
9. D
10. C
11.
12.
13. B
14. A
15. B
16. B
17. C
18. D
19. A
20.
21. A
22.
23. B
24. C
25. B
26.
27. A
28.
29. A
30. D
31.
32. A
33. D
33. B
34. B
35. D
36. D
37. D
38. D
39. A
40. B
41. D
42. A
43. D
44. A
45. A
46. D
47. D
48. B
49. A
50. B
51. A
52.
53. B
54.
55. B
56. C
57. B
58. C
59.
1. electron lµ nh÷ng h¹t mang ®iÖn tÝch ©m, do ®ã trong ®iÖn tr-êng chóng sÏ bÞ hót lÖch vÒ
phÝa cùc d-¬ng. §iÒu sai lµ:
C. Dßng electron bÞ lÖch h-íng vÒ phÝa cùc ©m trong ®iÖn tr-êng.
2. C¸c ®ång vÞ ®-îc ph©n biÖt bëi yÕu tè A.
A. Sè n¬tron.
Gi¶i thÝch: C¸c ®ång vÞ cã cïng sè proton trong h¹t nh©n, do ®ã cïng sè electron nh-ng kh¸c
nhau vÒ sè n¬tron.
3. KÝ hiÖu cña c¸c obitan sau lµ sai:
B. 1p, 2d
Gi¶i thÝch: Líp electron thø nh¸t chØ cã mét ph©n líp lµ 1s, kh«ng cã 1p. Líp electron thø hai
chØ cã hai ph©n líp lµ 2s vµ 2p, kh«ng cã ph©n líp 2D.
4. ë ph©n líp 3d sè electron tèi ®a lµ:
C. 10
Gi¶i thÝch: Ph©n líp 3d cã 5 obitan, mçi obitan cã tèi ®a 2 electron.
8. Cã 21 electron trong mét ion
52
3+
24 Cr
A. 21
17
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
Gi¶i thÝch: Ion crom mang ®iÖn tÝch 3+ cã nghÜa lµ trong ion, sè proton nhiÒu h¬n sè electron lµ
3, do ®ã sè electron cña ion nµy b»ng 24 - 3 = 21.
9. TiÓu ph©n nµo sau ®©y cã sè proton nhiÒu h¬n sè electron?
D. Ion kali
Gi¶i thÝch: K+ cã 19 proton nh-ng chØ cã 18 electron.
11. Nguyªn tö cña nguyªn tè ho¸ häc nµo cã cÊu h×nh electron d-íi ®©y:
CÊu h×nh electron
Tªn nguyªn tè
2
2
1
(1) 1s 2s 2p
Bo kÝ hiÖu B
2
2
5
(2) 1s 2s 2p
Flo
F
2
2
6
1
(3) 1s 2s 2p 3s
Natri
Na
2
2
6
2
2
(4) 1s 2s 2p 3s 3p
Silic
Si
12. H·y viÕt cÊu h×nh electron cña c¸c ion sau:
Ion
cÊu h×nh electron
Ion
cÊu h×nh electron
+
2
2
6
2+
(1) Na
1s 2s 2p
(1) Ni
1s22s22p63s23p63d8
(2) Cl1s22s22p63s23p6
(2) Fe2+
1s22s22p63s23p63d6
(3) Ca2+
1s22s22p63s23p6
(3) Cu+
1s22s22p63s23p63d10
14. ¸p dông ph-¬ng tr×nh: k =
0, 693
1 N0
ln
=
t1/ 2
t N
trong ®ã:
- k lµ h»ng sè tèc ®é ph¶n øng (t¹i nhiÖt ®é x¸c ®Þnh),
- N0 lµ sè h¹t nh©n phãng x¹ ë thêi ®iÓm ®Çu (t = 0),
- N lµ sè h¹t nh©n phãng x¹ ë thêi ®iÓm t ®ang xÐt.
- t1/2 lµ chu kú b¸n r· cña nguyªn tè phãng x¹.
t = ln
N0
1, 0 14,3
.t1/2 = 2,303 lg
.
= 33,2 ngµy
0, 2 0, 693
N
§¸p sè: A.
15. Mçi ph©n r· lµm gi¶m 2+ ®¬n vÞ ®iÖn tÝch vµ 4 ®vC, nh- vËy khi nguyªn tö khèi gi¶m tõ
238 xuèng 206, nghÜa lµ gi¶m 32 ®vC t-¬ng øng víi 8 lÇn ph©n r· . Nh- vËy lÏ ra ®iÖn tÝch sÏ
gi¶m 8 x 2 = 16 + ®¬n vÞ ®iÖn tÝch, nhøng theo bµi ra chØ gi¶m 92 - 82 = 10, do ®ã ®· cã 6 ph©n
r· lµm t¨ng 6+ ®¬n vÞ ®iÖn tÝch.
VËy ®¸p ¸n : B.
16. Chän ®¸p ¸n B.
18
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
238
§ã lµ c¸c hä Uran cã nguyªn tè gèc lµ
U
92
,
232
Hä Thori cã nguyªn tè gèc lµ
Hä actini cã nguyªn tè gèc lµ
Th
90
92
U 235
17. CÊu h×nh electron sau lµ sai:
C.1s22s22p2x 2py
Gi¶i thÝch: Ph©n líp 2p cã 3 obitan lµ 2px 2py vµ 2pz. NÕu cã 3 electron th× theo quy t¾c Hund sÏ
chiÕm c¶ 3 obitan 2px 2py vµ 2pz.
19. Trong nguyªn tö, c¸c electron quyÕt dÞnh tÝnh chÊt ho¸ häc lµ:
A. C¸c electron ho¸ trÞ.
Gi¶i thÝch: C¸c electron ho¸ trÞ cã thÓ trïng víi c¸c electron líp ngoµi cïng (c¸c nguyªn tè hä s
vµ p), nh-ng cã thÓ kh¸c (c¸c nguyªn tè hä d, f).
20.
A. N¨ng l-îng cña electron thuéc c¸c obitan 2px, 2py 2pz lµ nh- nhau.
§
B. C¸c electron 2px, 2py, 2pz kh¸c nhau vÒ ®Þnh h-íng trong kh«ng gian. §
C. N¨ng l-îng cña electron thuéc c¸c ph©n líp 3s, 3p, 3d lµ kh¸c nhau.
§ D. N¨ng l-îng
cña c¸c electron thuéc c¸c obitan 2s vµ 2px lµ nh- nhau
S
E. Ph©n líp 3d ®· b·o
hoµ khi ®· xÕp ®Çy 10 electron.
§
21. CÊu h×nh electron biÓu diÔn theo « l-îng tö sau ®©y lµ sai:
A.
Gi¶i thÝch: cÊu h×nh trªn ®· vi ph¹m quy t¾c Hun.
22. GhÐp ®«i tªn nguyªn tè ë cét A víi cÊu h×nh electron t-¬ng øng ë cét B:
1 – D; 2 – E; 3 – A; 4 – C; 5 – B; 6 – H; 7 – I; 8 – G.
26. Cho hai nguyªn tè A vµ B cã sè hiÖu nguyªn tö lÇn l-ît lµ 11 vµ 13.
- CÊu h×nh electron cña A: 1s22s22p63s.
- CÊu h×nh electron cña B: 1s22s22p63s23p.
- A ë chu kú 3, nhãm I, ph©n nhãm chÝnh nhãm I.
A cã kh¶ n¨ng t¹o ra ion A+ vµ B cã kh¶ n¨ng t¹o ra ion B3+. Kh¶ n¨ng khö cña A lµ m¹nh
h¬n so víi B, kh¶ n¨ng oxi ho¸ cña ion B3+lµ m¹nh h¬n so víi ion A+.
28. Nguyªn tö cña mét nguyªn tè X cã tæng sè h¹t c¬ b¶n lµ 82, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn
nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 22.
19
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
Sè hiÖu nguyªn tö cña X lµ: 26
Sè khèi: 56 vµ tªn nguyªn tè.lµ: s¾t
- CÊu h×nh electron cña nguyªn tö X: 1s22s22p63s23p63d64s2.
- CÊu h×nh electron cña c¸c ion t¹o thµnh tõ X:
Fe2+ 1s22s22p63s23p63d6
Fe3+1s22s22p63s23p63d5
- C¸c ph-¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra khi:
X t¸c dông víi Fe2(SO4)3;
Fe + Fe2(SO4)3 3FeSO4
X t¸c dông víi HNO3 ®Æc, nãng
Fe + 6HNO3 Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O
31. X¸c ®Þnh tªn nguyªn tè theo b¶ng sè liÖu sau:
STT
Proton
N¬tron
1
15
16
2
26
30
3
29
35
Electron
15
26
29
Nguyªn tè
Photpho
S¾t
§ång
52. Chän c¸c tõ vµ côm tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng trong c¸c c©u sau :
(1) TÝnh baz¬ cña c¸c oxit vµ hi®roxit cña c¸c nguyªn tè thuéc nhãm IIA t¨ng theo chiÒu
t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
(2) TÝnh phi kim cña c¸c nguyªn tè thuéc nhãm VIIA gi¶m theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch
h¹t nh©n.
(3) §é ©m ®iÖn ®Æc tr-ng cho kh¶ n¨ng hót electron cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã trong
ph©n tö.
(4) Nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn lín nhÊt lµ F nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn nhá nhÊt lµ Cs.
54.
A. Nguyªn tè X thuéc chu k× 3, ph©n nhãm chÝnh nhãm 3.
B. Nguyªn tè X cã kÝ hiÖu Al
C. Trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc X thÓ hiÖn tÝnh khö m¹nh
59. Cho c¸c chÊt: NaCl, HCl, SO2, H2, CO2. H·y ®iÒn c¸c tõ thÝch hîp vµo c¸c chç trèng trong
nh÷ng c©u sau:
A. NaCl lµ hîp chÊt cã kiÓu liªn kÕt ion.
B. HCl, SO2, H2, CO2 ®Òu cã kiÓu liªn kÕt céng ho¸ trÞ.
C. HCl, SO2, CO2 ®Òu cã kiÓu liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc.
D. H2 lµ chÊt cã kiÓu liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc.
20
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
Ch-¬ng 2 – Ph¶n øng ho¸ häc- Ph¶n øng oxi ho¸ khö, ®iÖn ph©n - tèc
®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc
A.Tãm t¾t lÝ thuyÕt
I. Ph¶n øng ho¸ häc
Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi chÊt nµy thµnh chÊt kh¸c. Trong ph¶n øng ho¸ häc chØ
cã phÇn vá electron thay ®æi, lµm thay ®æi liªn kÕt ho¸ häc cßn h¹t nh©n nguyªn tö ®-îc b¶o
toµn.
Ph¶n øng ho¸ häc ®-îc chia thµnh hai lo¹i lín lµ: ph¶n øng oxi ho¸ khö vµ ph¶n øng trao ®æi.
Ph¶n øng axit-baz¬ lµ mét tr-êng hîp riªng cña ph¶n øng trao ®æi.
Ph¶n øng oxi ho¸ khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù chuyÓn electron gi÷a c¸c chÊt tham
gia ph¶n øng. Ph¶n øng oxi ho¸ khö lµm thay ®æi sè oxi ho¸ cña c¸c chÊt tham gia ph¶n øng.
ChÊt khö lµ chÊt cho electron, cã sè oxi ho¸ t¨ng. ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron, cã sè oxi
ho¸ gi¶m. Qu¸ tr×nh oxi ho¸ lµ qu¸ tr×nh cho electron. Qu¸ tr×nh khö lµ qu¸ tr×nh nhËn electron.
Ph¶n øng oxi ho¸ khö cã thÓ ®-îc chia thµnh ba lo¹i lµ ph¶n øng tù oxi ho¸ - tù khö, ph¶n øng
oxi ho¸ khö néi ph©n tö vµ ph¶n øng oxi ho¸ khö th«ng th-êng.
§iÖn ph©n lµ ph¶n øng oxi ho¸ khö x¶y ra ë c¸c ®iÖn cùc d-íi t¸c dông cña dßng ®iÖn mét
chiÒu. §iÖn ph©n lµ ph-¬ng ph¸p duy nhÊt trong c«ng nghiÖp ®Ó ®iÒu chÕ c¸c kim lo¹i m¹nh
nh- Na, K, Ca, Al…Ngoµi ra, ®iÖn ph©n cßn ®-îc sö dông ®Ó tinh chÕ kim lo¹i, m¹ kim lo¹i.
§Þnh luËt Faraday Khèi l-îng mét ®¬n chÊt tho¸t ra ë ®iÖn cùc tû lÖ thuËn víi ®iÖn l-îng vµ
®-¬ng l-îng ho¸ häc cña ®¬n chÊt ®ã. BiÓu thøc cña ®Þnh luËt Faraday:
m=
A I t
n F
Trong ®ã: - m lµ khèi l-îng cña ®¬n chÊt tho¸t ra ë ®iÖn cùc (gam).
- A lµ khèi l-îng mol nguyªn tö (gam) n lµ ho¸ trÞ, hay sè electron trao ®æi.
- I lµ c-êng ®é dßng ®iÖn (A), t lµ thêi gian ®iÖn ph©n (gi©y).
- F lµ sè Faraday b»ng 96500.
Gi¸ trÞ
A
cßn ®-îc gäi lµ ®-¬ng l-îng ho¸ häc cña ®¬n chÊt.
n
I t
lµ sè mol electron trao ®æi trong qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n.
F
21
Gia sư Thành Được
www.daythem.edu.vn
II. tèc ®é ph¶n øng vµ c©n b»ng ho¸ häc
Trong tù nhiªn, cã nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc diÔn ra rÊt nhanh nh- ph¶n øng trung hoµ,
ph¶n øng næ cña thuèc ph¸o, tuy nhiªn còng cã nh÷ng ph¶n øng diÔn ra rÊt chËm nh- ph¶n øng
t¹o th¹ch nhò trong c¸c hang ®éng ®¸ v«i…§Ó ®Æc tr-ng cho sù nhanh, chËm cña ph¶n øng ho¸
häc, ng-êi ta sö dông kh¸i niÖm tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc.
Tèc ®é cña ph¶n øng ho¸ häc:
Cho ph¶n øng ho¸ häc:
aA + bB cC + dD
Tèc ®é ph¶n øng v ®-îc x¸c ®Þnh bëi biÓu thøc: v = k. [A]a.[B]b.
Tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc phô thuéc vµo c¸c yÕu tè:
- B¶n chÊt cña c¸c chÊt tham gia ph¶n øng.
- NhiÖt ®é.
- Nång ®é.
- ¸p su©t (®èi víi c¸c chÊt khÝ).
- ChÊt xóc t¸c.
Ph¶n øng ho¸ häc thuËn nghÞch:
HÇu hÕt c¸c ph¶n øng ho¸ häc ®Òu x¶y ra kh«ng hoµn toµn. Bªn c¹nh qu¸ tr×nh t¹o ra
c¸c chÊt s¶n phÈm gäi lµ ph¶n øng thuËn cßn cã qu¸ tr×nh ng-îc l¹i t¹o ra c¸c chÊt ban ®Çu gäi
lµ ph¶n øng nghÞch.
vnghÞch = k. [C]c.[D]b.
C©n b»ng ho¸ häc lµ tr¹ng th¸i cña hçn hîp ph¶n øng khi tèc ®é ph¶n øng thuËn b»ng tèc ®é
ph¶n øng nghÞch.
ChuyÓn dÞch c©n b»ng ho¸ häc sÏ chuyÓn dÞch theo h-íng chèng l¹i sù thay ®æi bªn ngoµi. §ã
lµ néi dung cña nguyªn lÝ L¬sat¬liª. C¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn sù chuyÓn dich c©n b»ng gåm:
- NhiÖt ®é.
- Nång ®é.
- ¸p su©t (®èi víi c¸c chÊt khÝ).
H»ng sè c©n b»ng ho¸ häc
Kcb =
[C]c. [D]d
[A]a.[B]b
22
- Xem thêm -
.PDF 
202 
85 
64 
