Së Gi¸o dôc vµ ®µo
t¹o
thanh ho¸
§Ò chÝnh thøc
Kú thi chän häc sinh giái tØnh
N¨m häc 2006-2007
M«n thi: Hãa häc - Líp: 9 THCS
Ngµy thi: 28/03/2007.
Thêi gian: 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò thi)
§Ò thi nµy cã 1 trang gåm 4 c©u.
C©u 1. (6,5 ®iÓm)
1. Khi cho bét nh«m t¸c dông víi dung dÞch NaOH ®un nãng thu ®îc dung dÞch X1 vµ khÝ
X2. Thªm vµo X1 mét Ýt tinh thÓ NH4Cl råi tiÕp tôc ®un nãng thÊy t¹o thµnh kÕt tña X 3 vµ cã
khÝ X4 tho¸t ra. X¸c ®Þnh X 1, X2 , X3 , X4. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc biÓu diÔn c¸c ph¶n øng
x¶y ra.
2. X¸c ®Þnh c¸c chÊt A, B, C, D, E, F, H vµ hoµn thµnh s¬ ®å biÕn hãa sau:
+ NaOH
C +E
A B
+NaOH
+HCl
H
BiÕt r»ng H lµ thµnh phÇn chÝnh cña ®¸ phÊn;
B lµ khÝ
+ NaOH
D
+F
dïng n¹p cho c¸c b×nh ch÷a ch¸y(dËp t¾t
löa).
3. a. B»ng ph¬ng ph¸p hãa häc h·y t¸ch SO2 ra khái hçn hîp gåm c¸c khÝ SO2 , SO3 , O2.
b. B»ng ph¬ng ph¸p hãa häc h·y t¸ch riªng tõng kim lo¹i ra khái hçn hîp gåm Mg, Al,
Fe, Cu.
4. Cã 5 chÊt r¾n: BaCl2 , Na2SO4 , CaCO3 , Na2CO3 , CaSO4.2H2O ®ùng trong 5 lä riªng biÖt.
H·y tù chän 2 chÊt dïng lµm thuèc thö ®Ó nhËn biÕt c¸c chÊt r¾n ®ùng trong mçi lä.
C©u 2: (5,5 ®iÓm)
1. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o c¸c ®ång ph©n øng víi c«ng thøc ph©n tö: C2H4O2 , C3H8O, C5H10 .
2. ChÊt A cã c«ng thøc ph©n tö C4H6. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, C, D vµ hoµn
thµnh ph¬ng tr×nh hãa häc biÓu diÔn c¸c ph¶n øng theo s¬ ®å:
+Cl2
dd NaOH
+H 2
H 2SO4®®
t0,xt,p
A
B
C
D
A
Cao su
1:1
Ni,t0
1700C
3. Hçn hîp khÝ gåm CO, CO2, C2H4 vµ C2H2. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p dïng ®Ó t¸ch tõng khÝ ra
khái hçn hîp
C©u3: (4,0 ®iÓm)
Cã hai dung dÞch; H2SO4 (dung dÞch A), vµ NaOH (dung dÞch B). Trén 0,2 lÝt dung
dÞch A víi 0,3 lÝt dung dÞch B ®îc 0,5 lÝt dung dÞch C.
LÊy 20 ml dung dÞch C, thªm mét Ýt qu× tÝm vµo, thÊy cã mµu xanh. Sau ®ã thªm tõ tõ
dung dÞch HCl 0,05M tíi khi qu× tÝm ®æi thµnh mµu tÝm thÊy hÕt 40 ml dung dÞch axit.
Trén 0,3 lÝt A víi 0,2 lÝt B ®îc 0,5 lÝt dung dÞch D. LÊy 20 ml dung dÞch D, thªm mét Ýt
qu× tÝm vµo thÊy cã mµu ®á. Sau ®ã thªm tõ tõ dung dÞch NaOH 0,1M tíi khi qu× tÝm ®æi
thµnh mµu tÝm thÊy hÕt 80 ml dung dÞch NaOH.
a. TÝnh nång ®é mol/l cña 2 dung dÞch A vµ B.
b. Trén VB lÝt dung dÞch NaOH vµo V A lÝt dung dÞch H2SO4 ë trªn ta thu ®îc dung dÞch
E. LÊy V ml dung dÞch E cho t¸c dông víi 100 ml dung dÞch BaCl 2 0,15 M ®îc kÕt tña F.
MÆt kh¸c lÊy V ml dung dÞch E cho t¸c dông víi 100 ml dung dÞch AlCl 3 1M ®îc kÕt tña G.
Nung F hoÆc G ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi th× ®Òu thu ®îc 3,262gam chÊt r¾n.
TÝnh tØ lÖ VB:VA
C©u 4: (4,0 ®iÓm)
§èt ch¸y hoµn toµn 3,24 gam hçn hîp X gåm hai chÊt h÷u c¬ A vµ B kh¸c d·y ®ång
®¼ng vµ cïng lo¹i hîp chÊt, trong ®ã A h¬n B mét nguyªn tö cacbon, ngêi ta chØ thu ®îc níc
vµ 9,24 gam CO2. BiÕt tØ khèi h¬i cña X ®èi víi H2 lµ 13,5.
a. T×m c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B vµ tÝnh thµnh phÇn tr¨m theo khèi lîng cña mçi chÊt
trong hçn hîp X.
b. Tõ B viÕt s¬ ®å ph¶n øng ®iÒu chÕ CH3COOCH3 vµ CH3COO –CH -- CH3
CH3
t0
(Cho: O=16, H=1, C=12, Ca=40, Ba=137, Na=23, S=32, Cl=35,5 )
--------------------------------------------- HÕt ----------------------------------------------Lu ý: Häc sinh ®îc sö dông m¸y tÝnh th«ng thêng, kh«ng ®îc sö dông bÊt k× tµi
liÖu g× (kÓ c¶ b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè hãa häc).
Hä vµ tªn: .............................................Sè b¸o danh:....................................................
Së Gi¸o dôc vµ §µo t¹o
Híng dÉn chÊm bµi Thi
Thanh hãa
häc sinh giái líp 9 THCS N¨m häc 2006 – 2007
M«n : Ho¸ häc
§¸p ¸n
Thang
®iÓm
C©u 1:
6,5®
1.
1,5
C¸c ph¬ng tr×nh hãa häc:
2Al
+
2NaOH
+
2H2O
NaAlO2
+
3H2 0,5
.....................................................................
0,5
NaOH + NH4Cl NaCl + NH3 + H2O
NaAlO2 + NH4Cl + H2O Al(OH)3
+NH3
+ NaCl
------------------------------------0,5
=> Dung dÞch X1 chøa NaOH d vµ NaAlO2
- KhÝ A2 lµ H2.
- KÕt tña A3 lµ Al(OH)3
KhÝ
A4
lµ
NH3.
................................................................
1,5
2.
C¸c ph¬ng tr×nh hãa häc:
MgCO3 MgO + CO2
CO2 + NaOH NaHCO3
CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O
0,5
NaHCO3
+
NaOH
Na2CO3
+
H2O .........................................................................
0,5
Na2CO3 + HCl NaHCO3 + NaCl
NaHCO3 + Ca(OH)2 CaCO3 + NaOH + H2O
0,5
Na2CO3
+
CaCl2
CaCO3
+
2NaCl ........................................................................
=> B lµ CO2 , A lµ muèi cacbonnat dÔ bÞ nhiÖt ph©n nh MgCO3, BaCO3..., C lµ
NaHCO3 , D lµ Na2CO3 , E lµ Ca(OH)2 , F lµ muèi tan cña canxi nh CaCl2,
Ca(NO3)2 ..., H lµ CaCO3.
..............................................................................
2,0
3.
0,5
a.
Cho hçn hîp qua dd NaOH d, cßn l¹i O2:
SO2 + 2NaOH Na2SO3 + H2O
0,25
SO3 + 2NaOH Na2SO4 + H2O
dung dÞch thu ®îc t¸c dông víi H2SO4 lo·ng:
0,25
Na2SO3 + H2SO4 Na2SO4 + H2O + SO2.
1,5
b.
Hoµ tan hçn hîp trong dd NaOH d, Al tan theo ph¶n øng:
2Al
+
2NaOH
+
2H2O
2NaAlO2
+ 0,25
3H2. ...................................................................
- Läc t¸ch ®îc Fe, Mg, Cu kh«ng tan. Thæi CO2 d vµo níc läc:
t0
NaAlO2 + CO2 + 2H2O Al(OH)3 + NaHCO3
- Läc t¸ch kÕt tña Al(OH)3, nung ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc Al2O3, ®iÖn
0,25
ph©n nãng ch¶y thu ®îc Al:
t
2Al(OH)3 ��
� Al2O3 + 3H2O
0
dpnc
���
�
2Al2O3
4Al
+
3O2
.....................................................................................
- Hoµ tan hçn hîp 3 kim lo¹i trong dd HCl d, t¸ch ®îc Cu kh«ng tan vµ dung
dÞch hai muèi:
Mg + 2HCl MgCl2 + H2
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
- Cho dd NaOH d vµo dung dÞch 2 muèi :
MgCl2 + 2NaOH Mg(OH)2 + 2NaCl
FeCl2
+
2NaOH
Fe(OH)2
+
2NaCl ...............................................................................
- Läc kÕt tña vµ nung ë nhiÖt ®é cao:
Mg(OH)2 MgO + H2O
t
4Fe(OH)2 + O2 ��
� 2Fe2O3 + 4H2O
- Thæi CO d vµo hçn hîp 2 oxit ®· nung ë nhiÖt ®é cao:
t
Fe2O3 + 3CO ��
� 2Fe + 3CO2
MgO + CO kh«ng ph¶n øng
- Hoµ tan hçn hîp (®Ó nguéi) sau khi nung vµo H2SO4 ®Æc nguéi d, MgO tan
cßn
Fe
kh«ng
tan
®îc
t¸ch
ra:
.........................................................................................
MgO + H2SO4 (®Æc nguéi) ��
� MgSO4 + H2O
- TiÕn hµnh c¸c ph¶n øng víi dung dÞch cßn l¹i thu ®îc Mg:
MgSO4 +2NaOH d Mg(OH)2 + Na2SO4
Mg(OH)2 + 2HCl MgCl2 + 2H2O
dpnc
� Mg + Cl2
MgCl2 ���
4.
- Hoµ tan c¸c chÊt trong níc d, ph©n biÖt hai nhãm chÊt:
- Nhãm 1 gåm c¸c chÊt kh«ng tan: CaCO 3 , CaSO4.2H2O. Dïng dd HCl nhËn ®îc
c¸c
chÊt
nhãm
1
(ViÕt
PTHH).
...........................................................................
- Nhãm 2 gåm c¸c chÊt tan lµ BaCl2 , Na2SO4 , Na2CO3 .
Dïng
dd
HCl
nhËn
®îc
Na2CO3. ...........................................................................
- Dïng Na2CO3 míi t×m ; nhËn ®îc BaCl2 . Cßn l¹i Na2SO4.
Na2CO3 +2HCl 2NaCl + CO2 + H2O
Na2CO3
+
BaCl2
BaCO3
+
2NaCl .......................................................................................
C©u 2:
1. C¸c ®ång ph©n
+
C2H4O2:
CH3COOH
,
HCOOCH3
,
CH2(OH)
CHO. ........................................................
+
C3H8O:
CH3CH2CH2OH
,
CH3CH(OH)
CH3
,
CH3-OCH2CH3 ......................................
+C5H10: CH2= CHCH2CH2CH3 , CH2= CH-CH(CH3)CH3 , CH2= C(CH3) –
CH2CH3 ,
0,25
0,5
0
0
0,25
1.5
0,5
0,5
0,5
5,5®
1,5
0,5
0,5
0,5
CH3-CH=CH-CH2CH3
,
CH3CH=C(CH3)2 . .......................................................................
2.
Theo ®Ò ra c«ng thøc cÊu t¹o cña c¸c chÊt lµ :
A: CH2=CH-CH=CH2 ,
B: CH2Cl-CH=CH-CH2Cl
C: CH2OH-CH=CH-CH2OH.
D: CH 2OH-CH2- CH2CH2OH ..............................
Ph¬ng tr×nh hãa häc:
1,4
CH2=CH-CH=CH2 + Cl2 ��
� CH2Cl-CH=CH-CH2Cl
t c
CH2Cl-CH=CH-CH2Cl + 2NaOH ��
� CH2OH-CH=CH-CH2OH.+2NaCl
Ni ,t c
CH2OH-CH=CH-CH2OH. + H2 ���
� CH2OH-CH2- CH2-CH2OH
170 C , H SO dac
CH2OH-CH2- CH2-CH2OH ������
� CH2=CH-CH=CH2
t , xt , p
nCH2=CH-CH=CH2 ���
� (-CH2-CH=CH-CH2-)n
3.
- DÉn hçn hîp khÝ qua dung dÞch Ca(OH)2d ; CO2 ®îc gi÷ l¹i:
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
- NhiÖt ph©n CaCO3 thu ®îc CO2:
t
CaCO3
CaO
+
��
�
CO2 ................................................................................
- DÉn hçn hîp khÝ cßn l¹i qua dung dÞch Ag 2O d trong NH3 ; läc t¸ch thu ®îc
kÕt tña vµ hçn hîp khÝ CO , C2H4 vµ NH3:
NH
C2H2 + Ag2O ���
� C2Ag2 + H2O
- Cho kÕt tña t¸c dông víi dd H2SO4 lo·ng d thu ®îc C2H2 :
t
C2Ag2 + H2SO4 ��
� C2H2 +
Ag2SO4
..........................................................
- DÉn hçn hîp CO, C2H4 vµ NH3 qua dd H2SO4 lo·ng d, ®un nãng; thu ®îc CO:
2NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4
d .dH SO
C2H4 + H2O ����
� CH3CH2OH
- Chng cÊt dung dÞch thu ®îc C2H5OH. T¸ch níc tõ rîu thu ®îc C2H4.
170 C , H SO dac
CH3CH2OH ������
C2H4 +
�
H2O ...............................................................
C©u 3 .
a.
PTHH:
+ LÇn thÝ nghiÖm 1: 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O
(1)
V× qu× tÝm hãa xanh, chøng tá NaOH d. Thªm HCl:
HCl + NaOH NaCl + H2O
(2) ....................................
+ lÇn thÝ nghiÖm 2: ph¶n øng (1) x¶y ra, sau ®ã qu× hãa ®á chøng tá H 2SO4 d.
Thªm
NaOH:
2NaOH + H 2SO4 Na2SO4 + 2H2O
(3) ..............................................
+ §Æt x, y lÇn lît lµ nång ®é mol/l cña dung dÞch A vµ dd B: Tõ (1),(2),(3) ta cã:
2,0
1,0
o
o
0
2
1,0
4
0
0
3
2,0
0,5
0,75
0
2
0,75
4
0
0, 05.40 500
= 0,05 (I)
.
1000 20
0, 2 y
0,1.80 500
0,3x =
= 0,1 (II)
2
1000.2 20
2
4
0,5
0,25
0,75
0,3y - 2.0,2x =
Gi¶i hÖ (I,II) ta ®îc: x =
mol/l ..................................................
4,0
1,5
0,7
mol/l
,
y
=
1,1
b.
V× dung dÞch E t¹o kÕt tña víi AlCl3 , chøng tá NaOH cßn d.
AlCl3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl
(4)
t
2Al(OH)3 ��
(5)
� Al2O3 + 3H2O
Na2SO4 + BaCl2 BaSO4 + 2NaCl
(6) ...............................................
Ta cã n(BaCl2) = 0,1.0,15 = 0,015 mol
2,5
0
n(BaSO4) =
0,5
3, 262
= 0,014mol < 0,015
233
0, 014
=> n(H2SO4) = n(Na2SO4) = n(BaSO4) = 0,014mol . VËy VA =
= 0,02 lÝt
0, 7
3, 262
n(Al2O3)
=
=0,032
mol
vµ
n(AlCl3)
=
0,1.1
=
0,1
102
0,75
mol.
...................
+ XÐt 2 trêng hîp cã thÓ x¶y ra:
0,75
- Trêng hîp 1: Sau ph¶n øng víi H2SO4 , NaOH d nhng thiÕu so vêi AlCl3 (ë p
(4): n(NaOH) p trung hoµ axit = 2.0,014 = 0,028 mol
n(NaOH p (4) = 3n(Al(OH)3) = 6n(Al2O3) = 6.0,032 = 0,192 mol.
tæng sè mol NaOH b»ng 0,028 + 0,192 = 0,22 mol
ThÓ tÝch dung dÞch NaOH 1,1 mol/l lµ
0, 22
= 0,2 lÝt . TØ lÖ VB:VA = 0,2:0,02 =10
1,1
.....
- Trêng hîp 2: Sau (4) NaOH vÉn d vµ hoµ tan mét phÇn Al(OH)3:
Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O (7)
Tæng sè mol NaOH p (3,4,7) lµ: 0,028 + 3.0,1 + 0,1 - 2.0,032 = 0,364 mol
ThÓ tÝch dung dÞch NaOH 1,1 mol/l lµ
0,5
0,364
≃ 0,33 lÝt
1,1
=> TØ lÖ VB:VA = 0,33:0,02 = 16,5
C©u 4.
a.
Theo ®Ò ra: MX= 13,5.2 = 27 => MB < MX < MA.
- MB < 27 => B lµ CH4 (M = 16) hoÆc C2H2
26). ...............................................
- V× A,B kh¸c d·y ®ång ®¼ng vµ cïng lo¹i hîp chÊt nªn:
* Khi B lµ CH4 (x mol) th× A lµ C2H4(y mol) :
t
CH4 + 2O2 ��
� CO2 + 2H2O
t
C2H4
+
3O2
2CO2
��
�
2H2O
......................................................................
Tõ c¸c pthh vµ ®Ò ra: mX = 16x + 28y =3,24
4,0®
2,5
(M
= 0,75
0
0
n CO = x + 2y = 0,21
Gi¶i ph¬ng tr×nh ®¹i sè: x = 0,15 , y = 0,03
2
+
0,5
0,25
mCH 4 =
16.0,15
=
2,4
gam.
=>
74,07%
;
%m C 2 H 4 =
25,93% ......................................
* Khi B lµ C2H2 th× A lµ C3H6 hoÆc C3H8.
+ Khi A lµ C3H6: c«ng thøc cÊu t¹o cña A lµ CH3-CH=CH2 hoÆc CH2-CH2
CH2
t
PTHH ®èt ch¸y: 2C2H2 + 5O2 ��
� 4CO2 + 2H2O
t
2C3H6 + 9O2 ��
0,5
� 6CO2 + 6H2O
0
0
Tõ c¸c pthh vµ ®Ò ra: mX = 26x + 42y =3,24
n CO = 2x + 3y = 0,21
Gi¶i ph tr×nh ®¹i sè: y = 0,17, x = lo¹i
...............................
+ Khi A lµ C3H8: c«ng thøc cÊu t¹o cña A lµ CH3-CH2- CH3 .
t
PTHH ®èt ch¸y: 2C2H2 + 5O2 ��
� 4CO2 + 2H2O
t
C3H8 + 5O2 ��
� 3CO2 + 4H2O
Tõ c¸c pthh vµ ®Ò ra: mX = 26x + 44y =3,24
2
0,15
=>
0
0
0,5
n CO = 2x + 3y = 0,21
Gi¶i ph tr×nh ®¹i sè: x < 0 => lo¹i
VËyB
lµ
CH4
vµ
A
lµ
C2H4
.
.......................................................................
b.
1,5
* S¬ ®å ®iÒu chÕ CH3COOCH3 tõ CH4 :
+
CH4
→
CH≡CH
→
CH2=CH2
→
C2H5OH
→ 0,75
CH3COOH ...............................................
+ CH4 → CH3Cl → CH3OH → CH3COOCH3
* S¬ ®å ®iÒu chÕ CH3COOCH(CH3)2 tõ CH4 :
+ CH4 → CH≡CH → CH2=CH2 → C2H5OH → CH3COOH
0,75
+C2H5OH → CH2=CH-CH=CH2 → CH3CH2CH2CH3 → CH3CH=CH2 →
(CH3)2CHOH →
2
CH3COOCH(CH3)2 ..............................................................................................
...............
Chó ý khi chÊm thi:
- Trong c¸c ph¬ng tr×nh hãa häc nÕu viÕt sai c«ng thøc hãa häc th× kh«ng cho ®iÓm,
nÕu kh«ng viÕt ®iÒu kiÖn ph¶n øng hoÆc kh«ng c©n b»ng ph¬ng tr×nh hoÆckh«ng ghi tr¹ng
th¸i c¸c chÊt ph¶n øng hoÆc c¶ ba th× cho 1/2 sè ®iÓm cña ph¬ng tr×nh ®ã.
- NÕu lµm c¸c c¸ch kh¸c mµ ®óng vÉn cho ®iÓm tèi ®a øng víi mçi ý, c©u cña ®Ò ra.
®Ò thi häc sinh giái - líp 9 THCS
M«n : Ho¸ häc - Thêi gian : 150 phót
C©u 1 : (6 ®iÓm)
1- Cho biÕt tæng sè h¹t proton, n¬tron, electron trong 2 nguyªn tö cña nguyªn tè A vµ
B lµ 78, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 26 h¹t. Sè h¹t
mang ®iÖn cña A nhiÒu h¬n sè h¹t mang ®iÖn cña B lµ 28 h¹t. Hái A, B lµ nguyªn tè g× ?
Cho biÕt ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña mét sè nguyªn tè sau :
ZN = 7 ; ZNa = 11; ZCa = 20 ; ZFe = 26 ; ZCu = 29 ; ZC = 6 ; ZS = 16.
2 - Hîp chÊt cña A vµ D khi hoµ tan trong níc cho mét dung dÞch cã tÝnh kiÒm. Hîp
chÊt cña B vµ D khi hoµ tan trong níc cho dung dÞch E cã tÝnh axit yÕu. Hîp chÊt A, B, D
kh«ng tan trong níc nhng tan trong dung dÞch E. X¸c ®Þnh hîp chÊt t¹o bëi A vµ D; B vµ D;
A,B,D. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
3 - Mét sè nguyªn nh©n cña sù h×nh thµnh canxicacbonat trong th¹ch nhò ë c¸c hang
®éng ®¸ v«i tuú thuéc vµo thùc tÕ v× canxihi®rocacbonat lµ :
a, ChÊt kÕt tinh vµ cã thÓ sñi bät khÝ.
b, Cã thÓ tan vµ kh«ng bÒn.
c, DÔ bay h¬i vµ cã thÓ ch¶y r÷a.
d, ChÊt kÕt tinh vµ kh«ng tan.
C©u 2 : (4 ®iÓm)
1 - T×m c¸c chÊt A,B,C,D,E (hîp chÊt cña Cu) trong s¬ ®å sau vµ viÕt ph¬ng tr×nh ho¸
häc :
A
B
C
D
Cu
B
C
A
E
2 - ChØ dïng thªm níc h·y nhËn biÕt 4 chÊt r¾n : Na2O, Al2O3, Fe2O3, Al chøa trong
c¸c lä riªng biÖt. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
C©u 3 : (4 ®iÓm)
Cho 27,4 g Ba vµo 400 g dung dÞch CuSO4 3,2 % thu ®îc khÝ A, kÕt tña B vµ dung
dÞch C.
a, TÝnh thÓ tÝch khÝ A (®ktc).
b, Nung kÕt tña B ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi th× thu ®îc bao nhiªu gam
chÊt r¾n ?
c, TÝnh nång ®é phÇn tr¨m cña chÊt tan trong dung dÞch C.
C©u 4 : (6 ®iÓm)
A lµ hçn hîp gåm rîu Etylic vµ 2 axit h÷u c¬ kÕ tiÕp nhau cã d¹ng C nH2n+1COOH vµ
Cn+1H2n+3COOH. Cho 1/2 hçn hîp A t¸c dông hÕt víi Na tho¸t ra 3,92 lÝt H 2 (®ktc). §èt 1/2
hçn hîp A ch¸y hoµn toµn, s¶n phÈm ch¸y ®îc hÊp thô hÕt vµo dung dÞch Ba(OH)2 d th× cã
147,75g kÕt tña vµ khèi lîng b×nh Ba(OH)2 t¨ng 50,1 g .
a, T×m c«ng thøc 2 axit trªn .
b, T×m thµnh phÇn hçn hîp A.
Híng dÉn chÊm ®Ò thi häc sinh giái m«n Ho¸ häc 9
C©u 1 : (6 ®iÓm)
1 - (3 ®iÓm)
Gäi Z, N, E vµ Z', N', E' lµ sè h¹t proton, n¬tron, electron cña hai nguyªn tö A, B. Ta
cã c¸c ph¬ng tr×nh :
(0,5 ®iÓm)
Z + N + E + Z' + N' + E' = 78 .
hay :
(2Z + 2Z' ) + (N + N') = 78
(1)
(0,5 ®iÓm)
(2Z + 2Z' ) - (N + N') = 26
(2)
(0,5 ®iÓm)
(2Z - 2Z' ) = 28
hay :
(Z - Z' ) = 14
(3)
(0,5 ®iÓm)
LÊy (1) + (2) sau ®ã kÕt hîp víi (3) ta cã : Z = 20 vµ Z' = 6 (0,5 ®iÓm)
VËy c¸c nguyªn tè ®ã lµ : A lµ Ca ; B lµ C .
(0,5 ®iÓm)
2 - (2 ®iÓm)
Hîp chÊt cña A vµ D hoµ tan trong níc cho mét dung dÞch cã tÝnh kiÒm : Hîp chÊt
cña A vµ D lµ CaO .
(0,25 ®iÓm)
Hîp chÊt cña B vµ D khi tan trong níc cho dung dÞch E cã tÝnh axit yÕu : Hîp chÊt
cña B vµ D lµ CO2 .
(0,25 ®iÓm)
Hîp chÊt A, B, D kh«ng tan trong níc nhng tan trong dung dÞch E. VËy hîp chÊt ®ã
lµ CaCO3 .
(0,5 ®iÓm)
PTHH : CaO + H2O Ca(OH)2
(r)
(l)
(dd)
(1 ®iÓm)
CO2 + H2O
H2CO3
(k)
(l)
(dd)
CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2
(r)
(k)
(l)
(dd)
3 - (1 ®iÓm)
Do Ca(HCO3)2 cã thÓ tan ®îc dÔ bÞ ph©n huû cho CO2. Do ®ã c©u tr¶ lêi ®óng lµ b.
(1 ®iÓm)
C©u 2 : (4 ®iÓm)
1 - (2 ®iÓm)
Chän ®óng chÊt, phï hîp víi yªu cÇu ®Ò bµi.
(0,5 ®iÓm)
ViÕt ®óng c¸c ph¬ng tr×nh :
(1,5 ®iÓm)
Häc sinh lµm ®óng theo s¬ ®å kh¸c vÉn cho ®iÓm tèi ®a .
A - Cu(OH)2
B- CuCl2 C - Cu(NO3)2
D- CuO
E - CuSO4
(1)
(2)
(3)
(4)
Cu(OH)2
CuCl2
Cu(NO3)2
CuO
CuCl2
(5)
Cu(NO3)2
(6)
Cu(OH)2
(7)
CuSO4
(8)
Cu
(1) Cu(OH)2 + 2 HCl CuCl2 + 2 H2O
(2) CuCl2 + 2AgNO3
2AgCl + Cu(NO3)2
t0
(3) 2Cu(NO3)2
2CuO + 4 NO2 + O2
t0
Cu + H2O
(4) CuO + H2
(5) CuCl2 + 2AgNO3
2AgCl + Cu(NO3)2
Cu(OH)2 + 2 NaNO3
(6) Cu(NO3)2 + 2 NaOH
CuSO4 + 2H2O
(7) Cu(OH)2 + H2SO4
(8) Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu .
C¸c chÊt trong PTHH ph¶i ghi ®Çy ®ñ tr¹ng th¸i chÊt míi cho ®iÓm tèi ®a.
2 - LÊy mét Ýt mçi chÊt r¾n cho vµo tõng èng nghiÖm chøa níc.
ChÊt r¾n nµo tan lµ Na2O
Na2O + H2O 2NaOH
(r)
(l)
(dd)
* LÊy mét Ýt mçi chÊt r¾n cßn l¹i cho vµo tõng èng nghiÖm chøa dung dÞch NaOH thu
®îc ë trªn :
ChÊt nµo tan vµ cã bät khÝ tho¸t ra lµ Al .
2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2
(r)
(dd)
(l)
(dd)
(k)
ChÊt nµo chØ tan lµ Al2O3
Al2O3 + 2NaOH 2NaAlO2 + H2O
(r)
(dd)
(dd)
(l)
ChÊt nµo kh«ng tan lµ Fe2O3 .
NhËn biÕt ®îc mçi chÊt 0,5 ®iÓm.
C©u 3 : (4 ®iÓm)
C¸c ph¬ng tr×nh ghi ®Çy ®ñ tr¹ng th¸i chÊt míi cho ®iÓm tèi ®a .
PTHH :
Ba + 2H2O Ba(OH)2 + H2
(1)
Ba(OH)2 + CuSO4 BaSO4 + Cu(OH)2
(2)
t0
(1 ®iÓm)
BaSO4
BaSO4
t0
Cu(OH)2 CuO + H2O
(3)
27,4
137
nBa =
nCuSO
4
=
= 0,2 mol
400.3,2
100.160
(0,5 ®iÓm)
= 0,08 mol
Tõ (1) ta cã:
VH
2
(0,5 ®iÓm)
= VA = 0,2 x22,4 = 4,48 lÝt .
Tõ (2) vµ (3) chÊt r¾n gåm BaSO4 vµ CuO v× Ba(OH)2 d nªn:
nBaSO = nCu(OH)
4
2
= nCuO = 0,08 mol
m chÊt r¾n = 0,08.233 + 0,08. 80 = 25,04 (g)
(1 ®iÓm)
Trong dung dÞch C chØ cßn Ba(OH)2
mdd = 400 + 27,4 - 0,2 . 2 - 0,08 .233 - 0,08 .98 = 400,52 (g)
C% Ba(OH)2 =
(0,2 0,08).171
.100%
400,52
5,12 %
C©u 4: (6 ®iÓm)
§iÓm viÕt ®óng c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc lµ 1,5 ®iÓm.
(1 ®iÓm)
nH
2
=
3,92
22,4
= 0,175 (mol)
PT ph¶n øng :
2C2H5OH + 2Na 2C2H5ONa + H2
(1)
2CnH2n+1 COOH +2Na 2CnH 2n+1COONa + H2 (2)
2Cn+1H2n+3 COOH +2Na 2Cn+1H2n+3COONa + H2
(3)
BiÖn luËn theo trÞ sè trung b×nh .
Tæng sè mol 3 chÊt trong 1/2 hçn hîp = 0,175.2= 0,35 (mol) (0,5 ®iÓm)
t0
C2H6O + 3O2 2CO2 + 3H2O
(4)
0
t
CxH2xO2 + 3 x 2 O2 xCO2 + xH2O
(5)
2
ChÊt kÕt tña lµ BaCO3 nBaCO3 =
147,75
197
= 0,75 (mol)
PT : CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 + H2O (6)
Theo PT (6) ta cã : nCO2 = nBaCO3 = 0,75 (mol)
mCO2 = 0,75 x44 = 33(g)
mH2O = m t¨ng - mCO2
mH2O = 50,1 - 33 = 17,1 (g)
nH2O =
17,1
18
= 0,95 (mol)
(0,5 ®iÓm)
(0,5 ®iÓm)
Tõ PT (4) ta thÊy ngay :
Sè mol rîu C2H5OH = 0,95 - 0,75 = 0,2 ( mol)
(0,5 ®iÓm)
Theo PT (4) ta thÊy sè mol CO2 t¹o ra lµ
nCO2 = 2.nC2H5OH = 2.0,2 = 0,4 (mol)
Suy ra : 2 a xÝt ch¸y t¹o ra 0,75 - 0,4 = 0,35 (mol CO2)
(0,5 ®iÓm)
Tõ PT (4) ta thÊy nH2O = 3.nC2H5OH = 3.0,2 = 0,6 (mol)
Suy ra 2 axit ch¸y t¹o ra : 0,95 - 0,6 = 0,35 mol H2O
(0,5 ®iÓm)
Víi sè mol 2axit = 0,35 - 0,2 = 0,15 x = 0,35 : 0,15 = 2,33
(x lµ sè mol trung b×nh gi÷a n+1 vµ n+2) 2 axit lµ CH3COOH vµ C2H5COOH.
(0,5 ®iÓm)
Gäi sè mol CH3COOH, C2H5COOH trong 1/2 A lµ a, b .
Theo ph¬ng tr×nh ®èt ch¸y ta cã :
n2 axit = 0,15mol = a + b .
nCO2 sinh ra = 2a + 3 b = 0,35 . Gi¶i ra ta cã : a = 0,1; b = 0,05 .
VËy hçn hîp cã 0,2 mol CH3COOH lµ 12 g vµ 0,10 mol C2H5COOH lµ 7,4g
(1®iÓm)
Häc sinh lµm c¸ch kh¸c ®óng vÉn cho ®iÓm tèi ®a.
C = 12 ; H= 1 ; S = 32 ; Cu = 64 ; O = 16 ; Ba = 137.
ThÝ sinh ®îc sö dông m¸y tÝnh vµ hÖ thèng tuÇn hoµn khi lµm bµi.
(§Ò thi gåm 2 trang, ®¸p ¸n gåm 4 trang )
Tµi liÖu tham kh¶o:
- 150 c©u hái tr¾c nghiÖm vµ 350 bµi tËp Ho¸ häc chän läc dïng cho häc sinh THCS.
- Båi dìng ho¸ häc THCS .
- §Ò thi HS giái Ho¸ häc c¸c tØnh n¨m 1998 .
®Ò thi häc sinh giái
M«n thi: Ho¸ häc
Thêi gian lµm bµi: 150 phót
§Ò bµi
C©u 1 (4,5 ®iÓm): Mét hçn hîp gåm Al, Fe, Cu ®îc chia lµm 3 phÇn A, B, C ®Òu nhau
a/
- PhÇn A t¸c dông víi dung dÞch NaOH d
- PhÇn B t¸c dông víi dung dÞch HCl d
- PhÇn C t¸c dông víi dung dÞch HNO3 ®Æc d
Tr×nh bµy hiÖn tîng ho¸ häc x¶y ra
b/ G¹n läc kÕt tña ë c¸c phÇn trªn, thu ®îc c¸c dông dÞch A, B, C
- Cho dung dÞch HCl vµo A cho ®Õn d
- Cho dung dÞch NaOH vµo B cho ®Õn d
- Cho dung dÞch NaOH vµo C cho ®Õn d
Tr×nh bµy hiÖn tîng ho¸ häc x¶y ra
C©u 2 (3 ®iÓm)
a/ Gi¶i thÝch v× sao ®å dïng b»ng nh«m kh«ng dïng ®ùng dung dÞch kiÒm m¹nh.
b/ §Æt hai cèc trªn ®Üa c©n. Rãt dung dÞch H2SO4 lo·ng vµo hai cèc, lîng axÝt ë hai cèc b»ng
nhau, c©n ë vÞ trÝ th¨ng b»ng.
Cho mÉu KÏm vµo mét cèc vµ mÉu S¾t vµo cèc kia. Khèi lîng cña hai mÉu nh nhau. C©n sÏ
ë vÞ trÝ nµo sau khi kÕt thóc ph¶n øng ?
C©u 3: (3 ®iÓm)
a/ Cho c¸c nguyªn liÖu Fe3O4, KMnO4, HCl.
- H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ FeCl3
b/ ViÕt c¸c ph¶n øng cã thÓ ®Ó ®iÒu chÕ FeCl3
C©u 4: (4 ®iÓm)
Hçn hîp Mg, Fe cã khèi lîng m gam ®îc hoµ tan hoµn toµn bëi dung dÞch HCl. Dung
dÞch thu ®îc t¸c dông víi dung dÞch NaOH d. KÕt tña sinh ra sau ph¶n øng ®em nung trong
kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi gi¶m ®i a gam so víi tríc khi nung.
a/ X¸c ®Þnh % vÒ khèi lîng mçi kim lo¹i theo m, a
b/ ¸p dông víi
m = 8g
a = 2,8g
C©u 5: (5,5 ®iÓm) Ngêi ta ®èt ch¸y mét hidr«cacbon no b»ng O2 d råi dÉn s¶n phÈm ch¸y
®i lÇn lît qua H2SO4 ®Æc råi ®Õn 350ml dung dÞch NaOH 2M thu ®îc dung dÞch A. Khi thªm
BaCl2 d vµo dung dÞch A thÊy t¸c ra 39,4gam kÕt tña BaCO 3 cßn lîng H2SO4 t¨ng thªm
10,8gam. Hái hi®r« c¸c bon trªn lµ chÊt nµo ?
M«n thi: ho¸ häc
§¸p ¸n vµ híng dÉn chÊm ®Ò thi
Thêi gian lµm bµi: 150 phót
C©u 1: (4,5®)
a/ Khi cho A t¸c dông víi dung dÞch NaOH d th× cã bät khi H2 tho¸t ra khái
dung dÞch liªn tôc kim lo¹i bÞ hoµ tan hÕt lµ Al, cßn Fe, Cu kh«ng tan.
2Al + 2H2O + 2NaOH 2 NaAlO2 + 3H2
- Khi cho B t¸c dông víi dung dÞch HCl d cßn bät khÝ H2 tho¸t ra khái dung
dÞch liªn tôc. Kim lo¹i bÞ tan hÕt lµ Fe, Al cßn Cu kh«ng tan
2,25®
0,75
0,75
2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
- Khi cho C t¸c dông víi dung dÞch HNO3 ®Æc d th× cã khÝ mµu n©u tho¸t ra
khái dung dÞch. Kim lo¹i bÞ hoµ tan hÕt ®ã lµ Cu, cßn Al, Fe kh«ng hoµ tan.
0,75
Cu + 4HNO3 Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O
b/ G¹n läc kÕt tña ë c¸c phÇn trªn th× dung dÞch A thu ®îc chøa NaAlO2 vµ (2,25®)
NaOH d; dung dÞch B chøa: FeCl2, AlCl3, HCl d; dung dÞch C chøa Cu(NO3)2,
HNO3 d.
- Cho dung dÞch HCl vµo dung dÞch A x¶y ra ph¶n øng:
0,75
HCl + NaOH NaCl + H2O
§ång thêi xuÊt hiÖn kÕt tña mµu tr¾ng:
NaAlO2 + HCl + H2O Al(OH)3 + NaCl
§Õn mét lóc nµo ®ã kÕt tña dÇn tan thu ®îc dung dÞch trong suèt khi HCl
dïng d.
Al(OH)3 + 3HCl AlCl3 + 3H2O
- Khi cho dung dÞch NaOH vµo dung dÞch B x¶y ra ph¶n øng
0,75
NaOH + HCl NaCl + H2O
§ång thêi kÕt tña tr¾ng xuÊt hiÖn
FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)2 + 2NaCl
AlCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl
§Õn mét lóc nµo ®ã kÕt tña tan dÇn nhng vÉn cßn kÕt tña tr¾ng h¬i xanh khi
NaOH dïng d (v× Fe(OH)2 cã mµu tr¾ng xanh)
Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O
- Khi cho dung dÞch NaOH vµo dung dÞch C x¶y ra ph¶n øng
0,75
NaOH + HNO3 NaNO3 + H2O
§ång thêi kÕt tña xanh xuÊt hiÖn
Cu(NO3)2 + 2NaOH Cu(OH)2 + 2NaNO3
C©u 2: (3®)
- Kh«ng thÓ dïng ®å nh«m ®ùng dung dÞch kiÒm m¹nh, ch¼ng h¹n níc v«i
1®
trong lµ do:
+ Tríc hÕt líp Al2O3 bÞ ph¸ huû v× Al2O3 lµ mét hîp chÊt lìng tÝnh
0,3®
Al2O3 + Ca(OH)2 Ca(AlO2)2 + H2O
+ Sau khi líp Al2O3 bÞ hoµ tan, Al ph¶n øng víi níc m¹nh
2Al + 6H2O 2Al(OH)3 + 3H2
+ Sù ph¸ huû Al x¶y ra liªn tôc bëi v× Al(OH) 3sinh ra ®Õn ®©u lËp tøc bÞ hoµ
tan ngay bëi Ca(OH)2, do Al(OH)3 lµ hîp chÊt lìng tÝnh
0,3®
0,4®
2Al(OH)3 + Ca(OH)2 Ca(AlO2)2 + 4H2O
Ph¶n øng chØ dõng l¹i khi nµo hÕt nh«m hoÆc hÕt níc v«i trong
b/ * Trêng hîp axÝt ®ñ hoÆc d
C©n sÏ nghiªng vÒ cèc cho kÏm vµo nÕu a xÝt ®ñ hoÆc d
Ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc lµ:
1®
0,4®
Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
65g
2g
ag
2a
g
65
0,4®
Fe + H2SO4 FeSO4 + H2
56g
2g
2a
g
56
ag
V× 2a g > 2a g cho nªn c©n sÏ nghiªng vÒ cèc cho miÕng s¾t.
56
0,3®
65
* NÕu a xÝt thiÕu th× lîng H2 ®îc tÝnh theo lîng axit. Do lîng axit b»ng nhau
nªn lîng H2 tho¸t ra ë hai cèc b»ng nhau. C©n vÉn ë vÞ trÝ c©n b»ng sau khi
kÕt thóc ph¶n øng
1®
C©u 3: (3®)
a/ Tríc hÕt ®iÒu chÕ Cl2
16HCl + 2KMnO4
0,5
t
0
2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O
- Dïng HCl hoµ tan Fe3O4
Fe3O4 + 8HCl FeCl2 + 2FeCl3 + 4H2O
0,5
0,5
- Cho khÝ Cl2 thu ®îc trªn sôc vµo dung dÞch chøa FeCl2, FeCl3
2FeCl2 + Cl2 2FeCl3
b/ C¸c ph¶n øng ®iÒu chÕ
t0
C¸ch 1:
2Fe + 3Cl2
C¸ch 2:
Fe2O3 + 6HCl 2FeCl3 + 3H2O
C¸ch 3:
Fe(OH)3 + 3HCl
2FeCl3
t
FeCl3 + 3H2O
0,25
0,25
0,25
C¸ch 4:
Fe2(SO4)3 + 3BaCl2 3BaSO4 + 2FeCl3
0,25
C¸ch 5:
Fe(NO3)3 + 3HCl FeCl3 + 3HNO3
0,25
C¸ch 6:
2FeCl2 + Cl2 2FeCl3
0,25
C©u 4: (4®)
Do lîng HCl d nªn Mg, Fe ®îc hoµ tan hÕt
Mg + 2HCl MgCl2 + H2
0,3®
(1)
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
(2)
Dung dÞch thu ®îc ë trªn khi t¸c dông víi dung dÞch NaOH d th× toµn bé
c¸c kation kim lo¹i ®îc kÕt tña díi d¹ng hy®r«xit.
FeCl2 + 2NaOH 2NaCl + Fe(OH)2
(3)
MgCl2 + 2NaOH NaCl + Mg(OH)2
(4)
0,3®
Khi ®em nung kÕt tña trong kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi x¶y ra c¸c ph¶n øng 0,4
Mg(OH)2 MgO + H2O
(5)
4Fe(OH)2 + O2 2Fe2O3 + 4H2O
(6)
Gi¶ sö trong hçn hîp ban ®Çu cã x mol Mg vµ y mol Fe, theo gi¶ thiÕt ta cã ph¬ng
tr×nh
24x + 56y = m (*)
MÆt kh¸c theo ®Þnh luËt b¶o toµn suy ra sè ph©n tö gam Mg(OH) 2 lµ x; sè ph©n tö gam
Fe(OH)2 lµ y.
0,5®
Khi nung khèi lîng c¸c chÊt r¾n gi¶m mét lîng
18x + 18y - y .32 a
(**)
4
0,5®
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh gåm (*) vµ (**) ®îc
24x.6 56y.6 6m
18x.8 10y.8 8a
256y = 6m - 8a y =
0,25®
6 m 8a
256
VËy khèi lîng Fe = 6 m 8a .56
256
0,5®
0,25®
KÕt qu¶ % vÒ khèi lîng cña Fe
(6m 8a )56.100%
%
256.m
% vÒ khèi lîng cña Mg
0,25®
100% - % = %
0,25®
b/ ¸p dông b»ng sè:
%Fe : % =
(6.8 8.2,8).56.100%
70%
256.8
0,25®
% Mg : % = 100% - 70% = 30%
0,25®
C©u 5: (5,5®)
- S¶n phÈm ch¸y khi ®èt Hi®r« cac bon b»ng khÝ O 2 lµ CO2; H2O; O2 d.
Khi dÉn s¶n phÈm ch¸y ®i qua H 2SO4 ®Æc th× toµn bé H 2O bÞ gi÷ l¹i (do
H2SO4 ®Æc hót níc m¹nh), do vËy lîng H2SO4 t¨ng 10,8gam, chÝnh b»ng
lîng níc t¹o thµnh ( m H
2O
1,5®
= 10,8gam), khÝ cßn l¹i lµ CO2, O2 d tiÕp tôc
qua dung dÞch NaOH, x¶y ra ph¶n øng gi÷a CO2 vµ NaOH
CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O
(1)
CO2 + NaOH NAHCO3
0,5®
(2)
Tuú thuéc vµo sè mol cña CO2 vµ NaOH mµ cã thÓ t¹o ra muèi
0,25®
trung hoµ Na2CO3 lÉn muèi axit NaHCO3)
* Trêng hîp 1:
2®
NaOH d, s¶n phÈm cña ph¶n øng gi÷a CO2 vµ NaOH chØ lµ muèi trung
0,5®
hoµ. Dung dÞch A gåm Na2CO3 + H2O
Khi ph¶n øng víi dung dÞch BaCl2, toµn bé muèi gèc cacbonat bÞ chuyÓn thµnh kÕt tña
BaCO3.
Na2CO3 + BaCl2 BaCO3 + 2NaCl
Ta cã:
V×:
n BaCO = n CO
3
(3)
0,5®
2
n BaCO = 39,4 0,2( mol )
197
3
n CO = 0,2 (mol)
0,5®
2
Trong khi: n H O = 10,8 0,6(mol)
18
2
Suy ra: Tû sè
n CO
nH O
2
1
2
2
ë CH4 ch¸y
0,2 1
kh«ng tån t¹i hi®r« c¸c bon no nµo nh vËy v× tû sè nhá nhÊt lµ
0,6 3
0,5®
* Trêng hîp 2:
2,0®
- Nh vËy NaOH kh«ng d. NghÜa lµ NaOH ph¶n øng hÕt. §ång thêi t¹o ra c¶ muèi axÝt vµ
muèi trung hoµ (c¶ ph¶n øng (1) vµ (2) ®Òu x¶y ra, lîng CO2 ph¶n øng hoµn toµn, lîng CO2
bÞ gi÷ l¹i hoµn toµn)
0,25®
- Theo ph¬ng tr×nh (1)
nNaOH = 2. n Na
2 CO 3
n NaOH ban ®Çu = 0,35 . 2 = 0.7 (mol)
= 2 . n BaCO = 2 . 0,2 = 0,4 (mol)
3
n CO ë (1) = 0,2 (mol) (*)
0,25®
Lîng NaOH cßn l¹i: 0,7 - 0,4 = 0,3 (mol). Tham gia ph¶n øng (2)
0,25®
- Theo ph¬ng tr×nh (2): n CO = n NaOH = 0,3 (mol) (**)
0,25®
2
2
- VËy tõ (*), (**) lîng khÝ CO2 t¹o thµnh trong ph¶n øng ch¸y lµ
n CO = 0,2 + 0,3 = 0,5 (mol)
0,25®
2
Gäi CTHH hi®r« c¸c bon no lµ CnH2n+2 (n 1)
Ph¶n øng ch¸y;
CnH2n+2 + 3n 1 O 2 n CO2 + (n + 1)H2O
0,25®
2
Do ®ã;
n
0,5
n 5
n 1 0,6
VËy hi®r« c¸c bon cÇn t×m cã c«ng thøc ho¸ häc C5H12
Chó ý: NÕu häc sinh lµm c¸ch kh¸c ®óng vÉn cho ®iÓm tèi ®a
0,25®
0,25®
kú thi chän hsg cÊp tØnh
Ngµy thi: 28 th¸ng 3 n¨m 2008
M«n thi: Ho¸ Häc – Líp: 9 THCS
Thêi gian lµm bµi: 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
Së GD&§T Thanh Ho¸
§Ò chÝnh thøc
Sè b¸o danh: ................
Nguyªn liÖu
S¶n phÈm
C©u 1. (5,0 ®iÓm)
A,
B,
C
1.
Gang ®îc s¶n xuÊt tõ quÆng s¾t trong lß cao theo s¬ ®å:
E, F, G
a. Em h·y cho biÕt tªn, c«ng thøc ho¸ häc(nÕu cã) cña c¸c
chÊt: A, B, C, D, E, F, H, G, I.
H
b. NÕu quÆng s¾t ®em dïng lµ manhetit th× ph¶n
D
I
øng x¶y ra trong lß cao nh thÕ nµo?
2.
a. Khi ta thæi m¹nh mét luång kh«ng khÝ vµo bÕp cñi ®ang ch¸y, cã thÓ x¸y ra hiÖn tîng g×?
b. V× sao c¸c viªn than tæ ong ®îc chÕ t¹o nhiÒu lç xuyªn däc, cßn khi nhãm bÕp than
tæ ong ngêi ta thêng óp thªm mét èng khãi cao lªn miÖng lß?
3. Cã c¸c chÊt: KMnO4, MnO2, dung dÞch HCl ®Æc. NÕu khèi lîng c¸c chÊt KMnO4 vµ
MnO2 b»ng nhau, em sÏ chän chÊt nµo ®Ó cã thÓ ®iÒu chÕ ®îc nhiÒu khÝ clo h¬n? NÕu sè
mol cña KMnO4 vµ MnO2 b»ng nhau, em sÏ chän chÊt nµo ®Ó cã thÓ ®iÒu chÕ ®îc nhiÒu khÝ
clo h¬n? NÕu muèn ®iÒu chÕ mét thÓ tÝch khÝ clo nhÊt ®Þnh, em sÏ chän KMnO 4 hay MnO2
®Ó tiÕt kiÖm ®îc axit clohi®ric?
H·y biÖn lô©n trªn c¬ së cña nh÷ng ph¶n øng ho¸ häc ®èi víi mçi sù lùa chän trªn.
C©u 2. (6,0 ®iÓm)
1. A, B, D, F, G, H, I lµ c¸c chÊt h÷u c¬ tho¶ m·n c¸c s¬ ®å ph¶n øng sau:
A B + C ; B + C D
; D + E F ;
F + O2 G + E
F + G H + E
;
H + NaOH I + F
;
G + L I + C
X¸c ®Þnh A, B, D, F, G, H, I, L. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc biÓu diÔn s¬ ®å ph¶n øng trªn.
2. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o c¸c ®ång ph©n cña A øng víi c«ng thøc ph©n tö C 5H12. X¸c
®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o ®óng cña A biÕt r»ng khi A t¸c dông víi clo(askt) theo tû lÖ 1 : 1 vÒ
sè mol t¹o ra mét s¶n phÈm duy nhÊt.
3. Tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ ®¸ v«i, than ®¸, c¸c chÊt v« c¬ vµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt. ViÕt s¬
®å ph¶n øng ®iÒu chÕ c¸c rîu CH3OH; C2H5OH; CH3 – CH2 – CH2OH vµ c¸c axit t¬ng
øng.
C©u 3. (5,0 ®iÓm)
Cho hçn hîp gåm MgO, Al2O3 vµ mét oxit cña kim lo¹i ho¸ trÞ II kÐm ho¹t ®éng. LÊy
16,2 gam A cho vµo èng sø nung nãng råi cho mét luång khÝ H 2 ®i qua cho ®Õn ph¶n øng
hoµn toµn. Lîng h¬i níc tho¸t ra ®îc hÊp thô b»ng 15,3 gam dung dÞch H2SO4 90%, thu ®îc
dung dÞch H2SO4 85%. ChÊt r¾n cßn l¹i trong èng ®em hoµ tan trong HCl víi lîng võa ®ñ,
thu ®îc dung dÞch B vµ 3,2 gam chÊt r¾n kh«ng tan. Cho dung dÞch B t¸c dông víi 0,82 lÝt
dung dÞch NaOH 1M, läc lÊy kÕt tña, sÊy kh« vµ nung nãng ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi, ®îc
6,08 gam chÊt r¾n.
X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i ho¸ trÞ II vµ thµnh phÇn % khèi lîng cña A.
C©u 4. (4,0 ®iÓm)
Cho 2 hçn hîp khÝ A1 vµ A2 ë ®iÒu kiÖn thêng, mçi hçn hîp gåm H2 vµ mét
hi®r«cacbon m¹ch hë bÊt k×. Khi ®èt ch¸y 6 gam hçn hîp A1 t¹o ra 17,6 gam CO2, mÆt kh¸c
6 gam A1 lµm mÊt mµu ®îc 32 gam br«m trong dung dÞch. Hçn hîp A2(chøa H2 d)
Cã tû khèi h¬i ®èi víi H2 lµ 3. Cho A2 qua èng ®ùng Ni nung nãng(gi¶ thiÕt hiÖu suÊt
100%), t¹o ra hçn hîp B cã tû khèi so víi H2 lµ 4,5.
1. TÝnh thµnh phÇn % thÓ tÝch c¸c khÝ trong A1 vµ A2.
2. T×m c«ng thøc ph©n tö cña hai hi®r«cacbon trong A1 vµ A2.
Cho biÕt: H = 1, C = 12, O = 16, Mg = 24, Al = 27, S = 32, Fe = 56, Cu = 64, Zn = 65.
t0
t 0 , xt
t 0 , xt
Së GD&§T Thanh Ho¸
t 0 , xt
t 0 , xt
t0
kú thi chän hsg cÊp TØnh
§Ò chÝnh thøc
Sè b¸o danh
................................
N¨m häc: 2008 - 2009
M«n thi: Ho¸ Häc – THCS
Ngµy thi: 28 – 03 – 2009
Thêi gian lµm bµi: 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
C©u 1: (7,0 ®iÓm)
1/ ViÕt 17 PTHH (cã b¶n chÊt kh¸c nhau) biÓu diÔn c¸c ph¶n øng x¶y ra ®Ó ®iÒu chÕ muèi.
2/ ViÕt c¸c PTHH theo s¬ ®å sau:
KhÝ D
+ Na
du C ─
A O ,du B ddHCl
─
2
Dd H
B
M
KÕt tña F
BiÕt A gåm Mg vµ Cu.
3/ Trong thµnh phÇn khÝ th¶i cña mét nhµ
m¸y cã chøa c¸c khÝ CO2; SO2 vµ
Cl2. Em h·y ®Ò xuÊt mét ph¬ng ph¸p ®Ó
lo¹i bá c¸c khÝ nµy tríc khi th¶i ra
m«i trêng.
4/ Cã 6 lä mÊt nh·n cã chøa c¸c khÝ: H 2; CO2; CH4 vµ H2; CO2 vµ C2H4; H2 vµ C2H4; CH4 vµ
CO2. M« t¶ qu¸ tr×nh nhËn ra ho¸ chÊt trong tõng lä b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc.
C©u 2: (5,0 ®iÓm)
1/ B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y t¸ch tõng chÊt riªng biÖt ra khái hçn hîp gåm rîu etylic vµ
axit axetic.
2/ Tõ rîu etylic viÕt c¸c PTP¦ ®iÒu chÕ poly etilen, axit axetic vµ cao su buna.
3/ Mét hîp chÊt h÷u c¬ A (chøa cacbon, hi®ro, oxi) cã ph©n tö khèi b»ng 60 ®.v.C.
a/ X¸c ®Þnh CTPT cña A.
b/ ViÕt CTCT cña A, biÕt r»ng A cã kh¶ n¨ng t¸c dông víi Na kim lo¹i vµ dung dÞch NaOH.
ViÕt PTHH biÓu diÔn c¸c ph¶n øng x¶y ra.
C©u 3: (4,0 ®iÓm)
§èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp chøa 2 hi®ro cacbon A, B. S¶n phÈm thu ®îc lÇn lît cho
qua b×nh (1) ®ùng H2SO4 ®Æc, khèi lîng b×nh t¨ng 3,24 gam, b×nh (2) ®ùng dung dÞch
Ca(OH)2 d, t¹o thµnh 16 gam chÊt r¾n. X¸c ®Þnh CTPT cña c¸c hi®ro cacbon. BiÕt r»ng sè
mol cña A, B cã trong hçn hîp b»ng nhau vµ sè mol CO 2 ®îc t¹o ra tõ ph¶n øng ch¸y cña A
vµ B b»ng nhau.
C©u 4: (4,0 ®iÓm)
Cho 1,36 gam hçn hîp gåm Fe vµ Mg vµo 400ml dung dÞch CuSO 4 nång ®é a (mol/lit).
Sau khi ph¶n øng xong thu ®îc 1,84 gam chÊt r¾n B vµ dung dÞch C. Them NaOH d vµo
dung dÞch C ®îc kÕt tña. SÊy, nung kÕt tña trong kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi, c©n ®îc 1,2 gam chÊt r¾n D.
a/ ViÕt PTHH biÓu diÔn c¸c ph¶n øng cã thÓ x¶y ra.
b/ TÝnh thµnh phÇn % theo khèi lîng cña 2 kim lo¹i trong A. TÝnh a.
(Cho: H = 1, C = 12, O = 16, Na = 23, Mg = 24, S = 32, Ca = 40, Fe = 56, Cu = 64)
.......................................................HÕt..................................................................
Së GD&§T NghÖ An
§Ò chÝnh thøc
Sè b¸o danh
................................
kú thi chän hsg cÊp TØnh
N¨m häc: 2008 - 2009
M«n thi: Ho¸ Häc – THCS
Ngµy thi: 20 – 03 – 2009
Thêi gian lµm bµi: 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
C©u 1: (4,5 ®iÓm)
1/ Tõ KMnO4 ; NH4HCO3 ; Fe ; MnO2 ; NaHSO3 ; BaS vµ c¸c dung dÞch Ba(OH)2 ; HCl ®Æc cã thÓ ®iÒu chÕ
®îc nh÷ng khÝ g×? ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc.
Khi ®iÒu chÕ c¸c khÝ trªn thêng cã lÉn h¬i níc, ®Ó lµm kh« tÊt c¶ c¸c khÝ ®ã chØ b»ng mét sè ho¸ chÊt th×
chän chÊt nµo trong sè c¸c chÊt sau ®©y: CaO ; CaCl2 khan ; H2SO4 ®Æc ; P2O5 ; NaOH r¾n.
2/ ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm sau:
a/ Cho hçn hîp NaHCO3 vµ NaHSO3 vµo dung dÞch Ba(OH)2 d.
b/ Cho s¾t d vµo dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng ®îc dung dÞch A. Cho A vµo dung dÞch NaOH d ®îc kÕt tña B.
Läc kÕt tña B nung ngoµi kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi.
C©u 2: (4,0 ®iÓm)
1/ Dùa vµo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o ph©n tö. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cã thÓ cã cña c¸c chÊt cã c«ng thøc ph©n tö
C4H6.
2/ Cho hçn hîp X gåm Ca vµ CaC2 vµo níc d ®îc hçn hîp khÝ Y. Cho hçn hîp khÝ Y qua b×nh chøa Ni nung
nãng ®îc hçn hîp khÝ Z gåm 4 chÊt. Cho hçn hîp khÝ Z qua b×nh ®ùng dung dÞch Br 2 d, råi ®èt ch¸y hoµn
toµn hçn hîp khÝ tho¸t ra khái b×nh. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm trªn.
C©u 3: (4,0 ®iÓm)
Chia 26,88 gam MX2 thµnh 2 phÇn b»ng nhau.
- Cho phÇn 1 vµo 500ml dung dÞch NaOH d thu ®îc 5,88 gam M(OH)2 kÕt tña vµ dung dÞch D.
- Cho phÇn 2 vµo 360ml dung dÞch AgNO3 1M ®îc dung dÞch B vµ 22,56 gam AgX kÕt tña. Cho thanh Al
vµo dung dÞch B thu ®îc dung dÞch E, khèi lîng thanh Al sau khi lÊy ra c©n l¹i t¨ng lªn m gam so víi ban
®Çu (toµn bé kim lo¹i tho¸t ra b¸m vµo thanh Al). Cho dung dÞch D vµo dung dÞch E ®îc 6,24 gam kÕt tña.
a/ X¸c ®Þnh MX2 vµ gi¸ trÞ m?
b/ TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch NaOH ®· dïng.
(BiÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn)
C©u 4: (4,5 ®iÓm)
Chia 17 gam hçn hîp r¾n X gåm: MxOy ; CuO vµ Al2O3 thµnh 2 phÇn b»ng nhau.
- Hoµ tan phÇn 1 vµo dung dÞch NaOH d, cßn l¹i 7,48 gam hçn hîp r¾n A.
- DÉn 4,928 lÝt khÝ CO (®ktc) vµo phÇn 2 nung nãng ®îc hçn hîp r¾n B vµ hçn hîp khÝ C, cã tØ khèi ®èi víi
hi®ro lµ 18. Hoµ tan B vµo dung dÞch HCl d cßn l¹i 3,2 gam Cu.
a/ ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra.
b/ TÝnh % vÒ khèi lîng cña mçi nguyªn tè cã trong hçn hîp X. C¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn.
c/ §Ó hoµ tan hoµn toµn A ph¶i dïng hÕt 12,5 gam dung dÞch H 2SO4 98%, nãng. X¸c ®Þnh kim lo¹i M vµ
c«ng thøc cña MxOy.
BiÕt: MxOy + H2SO4 ®Æe, nãng ----> M2(SO4)3 + SO2 + H2O.
MxOy bÞ khö vµ kh«ng tan trong dung dÞch NaOH.
C©u 5: (3,0 ®iÓm)
§èt ch¸y hoµn toµn V lit hçn hîp khÝ gåm a gam hi®ro cacbon A vµ b gam hi®ro cacbon B (m¹ch hë).
ChØ thu ®îc 35,2 gam CO2 vµ 16 gam H2O. NÕu thªm vµo V lÝt X mét lîng a/2 gam A ®îc hçn hîp khÝ Y,
®èt ch¸y hoµn toµn Y chØ thu ®îc 48,4 gam CO2 vµ 23,4 gam H2O. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö A, B.
Cho: H = 1; C = 12; O = 16; Mg = 24; Al = 27; S = 32; Cl = 35,5; Ca = 40;
Fe = 56; Cu = 64; Br = 80; Ag = 108.
...........................................................HÕt.............................................................
Së GD&§T thõa thiªn – huÕ
§Ò chÝnh thøc
Sè b¸o danh
................................
kú thi chän hsg cÊp TØnh
N¨m häc: 2008 - 2009
M«n thi: Ho¸ Häc – THCS
Ngµy thi: 20 – 03 – 2009
Thêi gian lµm bµi: 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
C©u 1: (2,0 ®iÓm)
1. Trong phßng thÝ nghiÖm ta thêng ®iÒu chÕ khÝ CO2 tõ CaCO3 vµ dung dÞch HCl (dïng b×nh kÝp), do
®ã khÝ CO2 thu ®îc cßn bÞ lÉn mét Ýt khÝ hi®ro clorua vµ h¬i níc. H·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó thu
®îc khÝ CO2 tinh khiÕt. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra.
2. B»ng ph¬ng ph¸p nµo cã thÓ ph©n biÖt ®îc 3 chÊt bét: BaCO3 ; MgCO3 ; Na2CO3. ViÕt c¸c ph¬ng
tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra.
C©u 2: (2,0 ®iÓm)
1. Polime X chøa 38,4% cacbon; 56,8% clo vµ cßn l¹i lµ hi®ro vÒ khèi lîng. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n
tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña X vµ gäi tªn, cho biÕt trong thùc tÕ X dïng ®Ó lµm g×?
2. Tõ metan vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt kh¸c. H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc (ghi râ ®iÒu
kiÖn) ®Ó ®iÒu chÕ X nãi trªn.
C©u 3: (2,5 ®iÓm)
1. Hoµ tan 7 gam mét kim lo¹i R trong 200 gam dung dÞch HCl võa ®ñ, thu ® îc 206,75 gam dung dÞch
A. X¸c ®Þnh kim lo¹i R.
2. Mét hçn hîp X gåm 2 hi®rocacbon m¹ch hë C xH2x vµ CyH2y. BiÕt 9,1 gam X lµm mÊt mµu võa hÕt 40
gam brom trong dung dÞch. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña 2 hi®rocacbon ®ã. BiÕt trong X thµnh phÇn thÓ
tÝch cña chÊt cã ph©n tö khèi nhá n»m trong kho¶ng tõ 65% ®Õn 75%.
C©u 4: (1,5 ®iÓm)
Hoµ tan hÕt hçn hîp X gåm oxit cña mét kim lo¹i cã ho¸ trÞ II vµ muèi cacbonat cña kim lo¹i ®ã b»ng
H2SO4 lo·ng võa ®ñ, sau ph¶n øng thu ®îc s¶n phÈm gåm khÝ Y vµ dung dÞch Z. BiÕt lîng khÝ Y b»ng 44%
lîng X. §em c« c¹n dung dÞch Z thu ®îc mét lîng muèi khan b»ng 168% lîng X. Hái kim lo¹i ho¸ trÞ II
nãi trªn lµ kim lo¹i g×? TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m cña mçi chÊt trong hçn hîp X.
C©u 5: (2,0 ®iÓm)
§èt ch¸y hoµn toµn mét lîng chÊt h÷u c¬ A cÇn 6,72 lÝt oxi (®ktc). Cho toµn bé s¶n phÈm t¹o thµnh (chØ
gåm CO2, H2O) vµo mét lîng níc v«i trong, sau khi kÕt thóc ph¶n øng thu ®îc 10 gam kÕt tña vµ 200 ml
dung dÞch muèi cã nång ®é 0,5M, khèi lîng dung dÞch muèi nµy nÆng h¬n khèi lîng níc v«i trong ®em
dïng lµ 8,6 gam. H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ A. BiÕt 40 < MA < 74.
Cho: H = 1; C = 12; O = 16; S = 32; Cl = 35,5; Ca = 40; Br = 80.
---------------------------------HÕt---------------------------------- ThÝ sinh ®îc sö dông b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc, b¶ng tÝnh tan.
- Gi¸m thÞ coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm.
Hä vµ tªn thÝ sinh: ..............................................................................................Sè b¸o danh: ......................
®Ò thi hs giái khèi 9 - THCS
m«n ho¸ - thêi gian 150 phóT
C©u 1 : (1,5 ® )
1, §iÒu chÕ vµ thu khÝ c¸cbonÝc tõ ph¶n øng gi÷a CaCO3 víi dung dÞch a xÝt H2SO4 lo·ng,
®iÒu chÕ vµ thu khÝ hy®r« tõ ph¶n øng gi÷a kÏm víi dung dÞch AxÝt HCl. Dông cô nµo díi
®©y cã thÓ ®iÒu chÕ vµ thu ®îc tõng khÝ trªn:
----------------------------------------------------------------------------------------------------------(b)
(a )
(c )
(d )
2, Khi cho luång khÝ Hy®r« (cã d) ®i qua èng nghiÖm chøa Al2O3 , FeO , CuO , MgO
nung nãng ®Õn ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn. ChÊt r¾n cßn l¹i trong èng nghiÖm gåm:
A.
Al, Fe , Cu , Mg
B.
Al2O3 , Fe , Cu , MgO .
C.
Al2O3 , Fe , Cu , Mg
D.
Al , Fe , Cu , MgO
H·y chän ph¬ng ¸n ®óng .
C©u 2 : (4 ® )
1, Trªn bao b× 1 lo¹i ph©n bãn NPK cã ghi ký hiÖu: 20 : 10 : 10
- Ký hiÖu nµy cã ý nghÜa g× ?
- H·y tÝnh tû lÖ hµm lîng c¸c nguyªn tè N,P,K trong lo¹i ph©n bãn trªn .
2 , Cho c¸c khÝ sau: O2 , H2S , NH3 , CO2 , H2 .
Trong phßng thÝ nghiÖm , khi ®iÒu chÕ c¸c khÝ trªnT muèn thu l¹i c¸c khÝ ®ã vµo lä s¹ch
vµ kh« , ph¶i ®Æt lä nh thÕ nµo ? V× sao ? H·y vÏ h×nh minh ho¹ .
3, ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc kh¸c nhau ®Ó thùc hiÖn ph¶n øng theo s¬ ®å sau :
- Xem thêm -
.DOC 
40 
1559 
136 
