Tài liệu 253629

MỤC LỤC Lêi nãi ®Çu.......................................................................................................1 Ch¬ng 1: Kh¸i niÖm chung vÒ vÊn ®Ò kinh doanh ®a cÊp...........................2 1-Kinh doanh ®a cÊp lµ g×?......................................................................2 2-LÞch sö cña ngµnh Kinh doanh theo m¹ng...........................................2 2.1 LÞch sö cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng trªn thÕ giíi..........2 2.2 Nh÷ng con sè th«ng kª:..........................................................4 3- §Æc ®iÓm cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng.......................................5 3.1 §Æc ®iÓm chung:.....................................................................5 3.2 Lîi thÕ cña m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng...........................5 3.3 Sù kh¸c nhau gi÷a Kinh doanh truyÒn thèng vµ Kinh doanh theo m¹ng......................................................................................6 Ch¬ng 2: Sù ph¸t triÓn Kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam.....................7 1-Thùc tr¹ng cña m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam............7 1.1. MÆt tiªu cùc:..........................................................................7 1.2 MÆt tÝch cùc:...........................................................................9 2-C¬ së luËt ph¸p...................................................................................10 3- Sù ph¸t triÓn kinh doanh ®a cÊp t¹i ViÖt Nam...................................11 4- Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam................13 4.1-Nh÷ng g× cÇn lµm ®Ó ph¸t triÓn KDTM................................16 KÕt luËn..........................................................................................................20 Nguån..............................................................................................................21 Lêi nãi ®Çu Ngµnh kinh doanh theo m¹ng, b¸n hµng ®a cÊp ®· ph¸t triÓn trªn thÕ giíi h¬n nöa thÕ kØ qua. Qu¸ tr×nh ®ã ®· chøng minh mét c¸ch kh«ng thÓ chèi c·i r»ng ®©y lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ cã nhiÒu u ®·i. Kinh doanh theo m¹ng – c¬ héi kiÕm tiÒn hîp ph¸p. Kinh doanh theo m¹ng lµ ph¬ng ph¸p b¸n lÎ th«ng dông, trong ®ã hµng tiªu dïng ®îc b¸n kh«ng ph¶i trong c¸c cöa hµng mµ bëi c¸c Ph©n phèi viªn. Lµ mét ph©n phèi viªn, b¹n cã thÓ kiÓm so¸t thêi gian cña m×nh vµ kiÕm tiÒn b»ng c¸ch b¸n c¸c s¶n phÈm ®îc c«ng ty ®a ra thÞ trêng. Trong tæ chøc kinh doanh theo m¹ng, b¹n cã thÓ x©y dùng vµ qu¶n lý c«ng viÖc cña m×nh th«ng qua viÖc tuyÓn dông, hç trî, vµ huÊn luyÖn nh÷ng ngêi kh¸c còng b¸n ®îc nh÷ng s¶n phÈm ®ã. Thµnh qu¶ cña b¹n nhËn ®îc sÏ bao gåm mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh trªn doanh sè b¸n hµng cña m¹ng líi céng víi thu nhËp riªng cña b¹n tõ viÖc b¸n lÎ. C¬ héi nµy ®· khiÕn kinh doanh ®a cÊp trë thµnh ph ¬ng thøc khëi nghiÖp hÊp dÉn cho nh÷ng ai cã sè vèn ban ®Çu khiªn tèn. 1 Ch¬ng 1: Kh¸i niÖm chung vÒ vÊn ®Ò kinh doanh ®a cÊp. 1-Kinh doanh ®a cÊp lµ g×? Network Marketing, t¹i ViÖt Nam thuËt ng÷ nµy ®îc dÞch ra tiÕng ViÖt víi nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh “Kinh doanh theo m¹ng”, “Kinh doanh ®a cÊp ”, “B¸n hµng ®a cÊp”, “TiÕp thÞ ®a tÇng”… dïng ®Ó chØ mét ph ¬ng thøc b¸n hµng cã tªn gäi lµ b¸n hµng trùc tiÕp (Direct Selling Activity-DSA). Trong ®ã, viÖc lu hµnh, b¸n vµ ph©n phèi s¶n phÈm (nãi c¸ch kh¸c lµ tiªu thô hµng ho¸) ®îc thùc hiÖn qua mét c¬ cÊu nhiÒu tÇng bao gåm nh÷ng c¸ nh©n riªng biÖt ho¹t ®éng ®éc lËp. Nh÷ng c¸ nh©n nµy kh«ng ph¶i lµ nh©n viªn cña c«ng ty, mµ lµ ®èi t¸c ph©n phèi hµng ho¸ cho c«ng ty. Hä lµ c¸c doanh nh©n kinh doanh ®éc lËp, giíi thiÖu s¶n phÈm tíi nh÷ng kh¸ch hµng vµ nhê ®ã hä cã kho¶n thu nhËp nhÊt ®Þnh. Ngoµi ra hä cßn gióp ®ì nh÷ng ngêi kh¸c cïng tham gia doanh nghiÖp Kinh doanh ®a cÊp, huÊn luyÖn ngêi nµy c¸ch x©y dùng m¹ng líi ph©n phèi viªn cña riªng m×nh.M¹ng líi ®ã ®îc gäi lµ Downline (tuyÕn díi). Trong “nghÞ ®Þnh vÒ gi¸m s¸t ho¹t ®éng b¸n h¹ng ®a cÊp ” do chÝnh phñ ViÖt Nam ban hµnh, t¹i ®iÒu 2 ®· ®Þnh nghÜa: “B¸n hµng ®a cÊp lµ mét ph ¬ng thøc tæ chøc kinh doanh cña doanh nghiÖp th«ng qua nhiÒu cÊp kh¸c nhau, trong ®ã ngêi tham gia sÏ ®îc hëng tiÒn hoa hång, tiÒn thëng vµ lîi Ých kinh tÕ kh¸c tõ kÕt qu¶ b¸n hµng cña m×nh vµ cña ngêi kh¸c trong m¹ng líi do ngêi ®ã tæ chøc ra vµ ®îc doanh nghiÖp b¸n hµng ®a cÊp chÊp thuËn.” 2-LÞch sö cña ngµnh Kinh doanh theo m¹ng. 2.1 LÞch sö cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng trªn thÕ giíi. -Sù ra ®êi cña ngµnh Kinh doanh theo m¹ng (Network Marketing) g¾n liÒn víi nhµ ho¸ häc ngêi Mü Karl Renborg (1889-1973). ¤ng lµ ngêi ®Çu tiªn ®· øng dông ý tëng Kinh doanh theo m¹ng vµo trong cuéc sèng, t¹o ra mét hÖ thèng kinh tÕ, mét ngµnh kinh doanh ®îc coi lµ cã triÓn väng nhÊt trong thÕ kØ 21. Karl Renborg cã thêi gian 20 n¨m sèng t¹i Trung Quèc vµ lµm viÖc t¹i nhiÒu c«ng ty kh¸c nhau. Gi÷a nh÷ng n¨m 1920-1930 «ng bÞ b¾t khi chÝnh quyÒn thuéc vÒ tay Tëng Giíi Th¹ch. Trong ®iÒu kiÖn sèng rÊt thiÕu thèn, «ng ®· nhËn thÊy vai trß cña dinh dìng ®èi víi søc khoÎ cña con ngêi. §Ó kh¾c phôc ®iÒu kiÖn sèng thiÕu thèn dinh dìng, «ng ®· t×m ra ph¬ng ph¸p c¹o s¾t tõ nh÷ng chÕ ®inh gØ cho vµo khÈu phÇn ¨n dµnh cho ngêi tï vµ tho¶ thuËn víi cai tï ®Ó xin c¸c lo¹i rau cá kh¸c nhau bæ xung vµo khÈu phÇn ¨n hµng ngµy. «ng vµ mét sè Ýt ngêi b¹n tï lµm theo ph¬ng ph¸p nµy nªn cã søc ®Ò kh¸ng tèt h¬n vµ sèng sãt ®îc ®Õn ngµy trë vÒ quª h¬ng. N¨m 1927, «ng Renborg vÒ Mü vµ b¾t ®Çu chÕ biÕn c¸c chÊt bæ xung dinh dìng kh¸c nhau dùa trªn cá ®inh l¨ng lµ mét lo¹i cá cã chøa rÊt nhiÒu vitamin, kho¸ng chÊt, ®¹m vµ nhiÒu thµnh phÇn cã Ých kh¸c.¤ng ®Ò nghÞ nh÷ng ngêi quen cña «ng thö nghiªm miÔn phÝ s¶n phÈm nhng «ng ®· thÊt b¹i, kh«ng ai d¸m dïng thö v× hä kh«ng muèn m×nh lµm vËt thÝ nghiÖm. Sau nhiÒu cè g¾ng mµ kh«ng ®em l¹i ®îc kÕt qu¶, «ng hiÓu ra r»ng ch¼ng ai chÞu ®¸nh gÝa tèt nh÷ng thø cho kh«ng, v× vËy «ng ®· ®a ra mét ý tëng vµ ngµy nay ý tëng ®ã ®· ph¸t triÓn thµnh mét ngµnh kinh doanh víi doanh thu hµng tû ®« la. ¤ng Renborg ®Ò nghÞ c¸c b¹n cña m×nh giíi thiÖu chÊt bæ xung dinh dìng nµy cho ngêi quen cña hä, cßn nÕu ngêi quen cña hä mua s¶n phÈm th× «ng sÏ tr¶ hä hoa hång. ¤ng còng quyÕt ®Þnh tr¶ hoa hång cho c¸c ngêi quen cña b¹n m×nh nÕu giíi thiÖu s¶n phÈm tiÕp theo quan hÖ cña hä. KÕt qu¶ thËt bÊt ngê: th«ng tin vÒ c¸c chÊt bæ xung dinh dìng cã lîi b¾t ®Çu ®îc truyÒn b¸ réng r·i (v× mçi ngêi b¹n cña «ng l¹i cã nhiÒu ngêi b¹n kh¸c, vµ b¹n 2 cña b¹n cña b¹n lµ v« h¹n). Doanh thu b¸n hµng cña c«ng ty t¨ng v ît qu¸ søc tëng tîng, mäi ngêi ®Ò nghÞ gÆp «ng ®Ó tham kh¶o vÒ th«ng tin s¶n phÈm míi nµy. N¨m 1934 «ng Karl Renborg s¸ng lËp ra c«ng ty “Vitamins California ” vµ nhê ph¬ng ph¸p ph©n phèi hµng míi nµy, khi ngêi tiªu dïng còng trë thµnh ngêi truyÒn b¸ s¶n phÈm (Distributor-Nhµ ph©n phèi ®éc lËp), c«ng ty cña «ng ®· nhanh chãng ®¹t doanh sè 7 triÖu USD mµ kh«ng hÒ mÊt mét ®ång qu¶ng c¸o nµo. Sù ®éc ®¸o ë chç nhê tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ qu¶ng c¸o vµ c¸c kh©u trung gian (®¹i lý b¸n bu«n, b¸n lÎ, kho b·i …) nªn nh÷ng ng êi tham gia vµo hÖ thèng cña «ng cã thÓ nhËn ®îc thï lao cao h¬n. Cuèi n¨m 1939 ®Çu 1940, «ng Renborg ®æi tªn c«ng ty thµnh “Nutrilite Products” theo tªn s¶n phÈm vµ vÉn gi÷ nguyªn ph ¬ng ph¸p tiªu thô. Nh÷ng céng t¸c viªn cña «ng tù t×m ngêi míi, chØ cho ngêi míi ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ s¶n phÈm vµ d¹y cho ngêi míi ph¬ng ph¸p x©y dùng m¹ng líi b¾t ®Çu tõ nh÷ng ngêi quen cña m×nh. C«ng ty ®¶m b¶o cho tÊt c¶ nhµ ph©n phèi ®éc lËp cã ®ñ s¶n phÈm vµ nhËn hoa hång kh«ng chØ lîng s¶n phÈm hä b¸n ra mµ cßn tr¶ hoa hång cho lîng s¶n phÈm ®îc b¸n ra bëi nh÷ng ngêi do hä trùc tiÕp t×m ra. Nh÷ng ngêi tham gia m¹ng líi cña c«ng ty nhËn ®îc sù gióp ®ì híng dÉn tËn t×nh cña ngêi b¶o trî. Ph¬ng ph¸p ph©n phèi hµng cña «ng chÝnh lµ khëi ®iÓm cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng, ë ®©y «ng chØ míi ¸p dông mét tÇng, vµ trong nhiÒu tµi liÖu th× n¨m 1940 lµ n¨m khëi ®Çu cña m« hinh Kinh doanh theo m¹ng vµ Renborg ®îc coi lµ «ng tæ cña ngµnh kinh doanh nµy. -LÞch sö tiÕp theo cña kinh doanh theo m¹ng (Network Marketing) g¾n liÒn víi tªn tuæi cña hai céng t¸c viªn cña “Nutrilite Products ” lµ Rich De Vos vµ Jey Van Andel. Sau mét thêi gian lµm viÖc cã hiÖu qu¶ víi c«ng ty hai «ng ®· nhËn thÊy søc m¹nh to lín cña Kinh doanh theo m¹ng, vad ®· s¸ng lËp ra c«ng ty riªng cña m×nh mang tªn “American Way Corporation’, viÕt t¾t lµ Amway vµ hiÖn nay Amway ®· trë thµnh mét c«ng ty hµng ®Çu thÕ giíi trong ngµnh Kinh doanh theo m¹ng víi chi nh¸nh trªn 125 níc trªn toµn thÕ giíi. Vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp niªn 70, Kinh doanh theo m¹ng chÞu nhiÒu søc Ðp lín. N¨m 1975 trong héi ®ång liªn bang Hoa K× cã nh÷ng ngêi ph¶n ®èi Kinh doanh theo m¹ng vµ quy kÕt Kinh doanh theo m¹ng víi h×nh th¸p ¶o lµ h×nh thøc bÊt hîp ph¸p bÞ cÊm t¹i Hoa K×, ®©y lµ ®ßn ®¸nh ®Çu tiªn cña chÝnh phñ. B¾t ®Çu cuéc chiÕn cña c¸c c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng ®Ó kh¼ng ®Þnh ch©n lý, tÝnh ®óng ®¾n cña m×nh. C«ng ty Amway ®øng mòi chÞu sµo, suèt 4 n¨m liÒn hÇu toµ tõ n¨m 1975-1979. Cuèi n¨m 1979 toµ ¸n th¬ng m¹i liªn bang Hoa K× c«ng nhËn ph¬ng ph¸p kinh doanh cña Amway kh«ng ph¶i lµ h×nh th¸p ¶o vµ ®îc chÊp nhËn vÒ mÆt luËt ph¸p. Tõ ®ã bé luËt ®Çu tiªn vÒ Kinh doanh theo m¹ng ®· ra ®êi t¹i Mü. Trong cuèi: “Kû nguyªn cña Kinh doanh theo m¹ng ” ®· chia Kinh doanh theo mang ra lµm c¸c thêi kú: +Lµn sãng thø nhÊt (thêi k× thø nhÊt): Tõ 1940-1979 lµ thêi k× b¾t ®Çu h×nh thµnh cña ngµnh Kinh doanh theo m¹ng, chØ cã kho¶ng 30 c«ng ty ra ®êi t¹i Mü. +Lµn sãng thø hai (thêi k× thø hai): tõ 1979-1990 lµ thêi k× bïng næ cña Kinh doanh theo m¹ng. Mçi ®ªm ngñ dËy cã hµng tr¨m c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng bè c¸o thµnh lËp víi ®ñ lo¹i s¶n phÈm vµ s¬ ®å kinh doanh. §©y lµ thêi k× ph¸t triÓn vµ chän läc tù nhiªn. +lµn sãng thø ba (thêi k× thø ba): tõ 1990 trë ®i, nhê tiÕn bé cña c«ng nghÖ th«ng tin, truyÒn th«ng,Kinh doanh theo m¹ng ®· mang mét mµu s¾c míi. C¸c nhµ ph©n phèi ®éc lËp cã thÓ ®¬n gi¶n ho¸ c«ng viÖc nhê vµo ®iÖn tho¹i, ®iÖn ®µm, héi th¶o, v« tuyÕn, internet vµ nhiÒu ph¬ng tiÖn kh¸c. NÕu nh ë thêi k× thø 2, nh÷ng nhµ ph©n phèi ®éc lËp giái ph¶i lµ nhµ hïng biÖn vµ hä ph¶i ®i l¹i nh con thoi ®Õn c¸c m¹ng líi th× ë thêi k× thø 3, bÊt cø ai còng cã thÓ sö dông thêi gian 3 nhµn rçi cña m×nh ®Ó tham gia Kinh doanh theo m¹ng. Hµng ngµn c«ng ty ®· ¸p dông m« h×nh Kinh doanh theo mang ®Ó truyÒn b¸ s¶n phÈm cña m×nh. C¸c c«ng ty ¸p dông ph¬ng ph¸p b¸n hµng truyÒn thèng nh Ford, Colgate, Canon, Cocacola vµ nhiÒu c«ng ty næi tiÕng kh¸c ®· b¾t ®Çu ¸p dông ph¬ng ph¸p Kinh doanh theo m¹ng ®Ó ph©n phèi nh÷ng mÆt hµng ®éc ®¸o cña m×nh. 2.2 Nh÷ng con sè th«ng kª: +Trªn thÕ giíi cã h¬n 30000 c«ng ty ph©n phèi hµng theo m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng. Doanh sè toµn ng¸nh ®¹t h¬n 400 tû USD. Tèc ®é t¨ng trëng hµng n¨m tõ 20%-30% +Mü hiÖn cã 2000 c«ng ty ho¹t ®éng vµ cø 10 gia ®×nh th× cã mét ngêi lµm trong ngµnh kinh doanh theo m¹ng chiÕm kho¶ng15% d©n sè, cã 500000 ngêi trë thµnh triÖu phó nhê Kinh doanh theo m¹ng. +NhËt B¶n cã 90% hµng ho¸ vµ dÞch vô ®îc ph©n phèi thong qua ngµnh Kinh doanh theo m¹ng, cã 2,5 triÖu nhµ ph©n phèi ®¹t doanh thu 30 tû USD. +§µi Loan cø 12 ngêi th× cã 1 ngêi lµm trong ngµnh kinh doanh theo m¹ng. +Malaysia cã h¬n 1 triÖu nhµ ph©n phèi ®¹t doanh thu 1 tû USD. +Australia doanh thu tõ Kinh doanh theo m¹ng®¹t 1,5 tû USD +§øc, Ph¸p, Italia mçi níc ®¹t trªn 2 tû USD +Anh doanh thu ®¹t trªn 1 tû USD +Nga cã trªn 100 c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh kinh doanh theo m¹ng, víi h¬n 2 triÖu nhµ ph©n phèi. +ViÖt Nam hiÖn nay cã trªn 30 c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng vµ trªn 100000 nhµ ph©n phèi. Con sè nµy ®ang t¨ng lªn tõng giê sau khi luËt c¹nh tranh chÝnh thøc cã hiÖu lùc tõ sau ngµy 1/7/2005. +Mçi ngµy trªn thÕ giíi cã 60000 ngêi tham gia vµo ngµnh Kinh doanh theo m¹ng. +C 100 ngêi lµ triÖu phó trªn thÕ giíi th× cã ®Õn 40 ngêi xuÊt ph¸t tõ ngµnh kinh doanh theo m¹ng, vµ dù b¸o trong thÕ kØ 21 th× 70% hµng ho¸ vµ dÞch vô sÏ ®îc ph©n phèi theo ph¬ng thøc nµy. 3- §Æc ®iÓm cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng. 3.1 §Æc ®iÓm chung: -ViÖc lu hµnh b¸n vµ ph©n phèi s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn qua mét c¬ cÊu nhiÒu tÇng bao gåm nh÷ng c¸ nh©n riªng biÖt ho¹t ®éng ®éc lËp víi nhau. -Hµng ho¸ tõ nhµ s¶n xuÊt ®Õn trùc tiÕp ngêi tiªu dïng th«ng qua lùc lîng chÝnh ®ã l¸ c¸c nhµ ph©n phèi, c¸c nhµ ph©n phèi nµy l¹i th«ng qua c¸c mèi quan hÖ cña m×nh ®Ó tiªu thô s¶n phÈm. -Mçi mét nhµ ph©n phèi ®Òu hoat ®éng ®éc lËp, kh«ng chÞu sù chi phèi cña ngêi trªn m×nh. -§Õn 90% nh÷ng nhµ Kinh doanh theo m¹ng ®Òu lµm viÖc nh 1 doanh nghiÖp b¸n thêi gian. Nh vËy viÖc ®iÒu hµnh nh÷ng c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng cã 1 v¹n thËm chÝ hµng tr¨m ngµn nhµ ph©n phèi lµm viÖc b¸n thêi gian trong nh÷ng tæ chøc b¸n hµng cña hä ngµy nay hoµn toµn kh«ng cßn lµ chuyÖn hiÕm hoi. Ngêi ta ®Õn, tham gia vµ bá doanh nghiÖp khi hä muèn cã c«ng viÖc míi,kÕt h«n, chuyÓn chç ë hay thay ®æi t×nh trang sèng. -M« h×nh kinh doanh theo m¹ng chñ ®éng kh«ng hîp t¸c víi cÊc kh©u trung gian nh c¸c ®¹i lý b¸n bu«n, c¸c cöa hµng b¸n lÎ,c¾t gi¶n tèi ®a kh©u qu¶ng c¸o (chiÕm ®Õn 70% gia thµnh s¶n phÈm). 3.2 Lîi thÕ cña m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng. Nghiªn cøu cho thÊy mét sè lÝ do phæ biÕn mµ mäi ngêi chän Kinh doanh theo m¹ng lµ: Kinh doanh theo m¹ng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gÆp gì vµ giao tiÕp víi nhiÒu ngêi. 4 Kinh doanh theo m¹ng ®Ò suÊt nh÷ng ch¬ng tr×nh lµm viÖc rÊt linh ho¹t. Lµ ph¬ng c¸ch tèt nhÊt ®Ó kiÕm thªm thu nhËp. Víi kinh doanh theo m¹ng b¹n cã thÓ së h÷u mét doanh nghiÖp riªng. Thu nh©p t¬ng xøng víi c«ng søc bá ra (lµm bao nhiªu hëng bÊy nhiªu). Ai còng cã thÓ lµm ®îc Kh«ng ®ßi hái b»ng cÊp, kinh nghiÖm, kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ mÆt b»ng. Mäi ngêi tõ mäi ®é tuæi, mäi tÇng líp ®Òu cã thÓ thµnh c«ng trong Kinh doanh theo m¹ng. Ph©n phèi viªn lµ nh÷ng nhµ kinh doanh ®éc lËp. B¹n lµ «ng chñ cña chÝnh m×nh . §iÒu ®ã cã nghÜa lµ b¹n cã thÓ: Lµm viÖc toµn/b¸n thêi gian theo c¸ch mµ b¹n muèn. Tù ®Æt môc tiªu riªng vµ tù quyÕt ®Þnh lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t môc tiªu. Thu nhËp t¬ng xøng víi sù nç lùc cña b¹n. Møc ®é thµnh c«ng phô thuéc vµo ý chÝ vµ cêng ®é lµm viÖc cña b¹n Së h÷u doanh nghiÖp riªng víi vèn nhá hoÆc kh«ng cÇn vèn. NhËn ®îc sù hç trî vµ ®µo t¹o cña c«ng ty mµ b¹n tham gia. Mäi ngêi thÝch mua hµng th«ng qua hÖ thèng kinh doanh theo m¹ng. Theo kh¶o s¸t gÇn ®©y, 55% ngêi Mü ®· mua hµng ho¸ vµ dÞch vô th«ng qua hÒ thèng b¸n hµng thùc tiÕp. Tû lÖ nµy lín h¬n c¶ sè ngêi mua hµng th«ng qua truyÒn h×nh vµ mua hµng trùc tuyÕn céng l¹i. Ngêi ta c«ng nhËn gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm ®îc cung cÊp bëi hÖ thèng b¸n hµng trùc tiÕp vµ 45% ngêi Mü muèn mua hµng qua hÖ thèng nµy. Kinh doanh theo m¹ng lµ ngµnh kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn. Doanh sè ngµnh kinh doanh nµy t¹i Mü ®· t¨ng gÊp ®«i trong thËp kû tr íc víi møc 25 tû USD. Cßn hiÖn nay doanh sè toµn cÇu ®· lªn ®Õn møc 82 tû USD. NhiÒu ngêi xuÊt th©n tõ mäi tÇng líp, ®é tuæi, ®· thµnh c«ng víi Kinh doanh theo m¹ng NhiÒu ngêi lµm b¸n thêi gian vÒ sau th× bá c«ng viÖc chÝnh khi mµ thu nhËp trong Kinh doanh theo m¹ng cña hä nhiÒu h¬n. 3.3 Sù kh¸c nhau gi÷a Kinh doanh truyÒn thèng vµ Kinh doanh theo m¹ng -Kinh doanh theo m¹ng lµ mét kü thuËt cã søc t¸c ®éng lín nh»m giíi thiÖu s¶n phÈm nh·n hiÖu míi, §Æc biÖt lµ nh÷ng mÆt hµng yªu cÇu sù kÕt qu¶ cô thÓ hoÆc ®îc chøng nhËn. Nã ph¸t triÓn m¹nh mÏ th«ng qua sù “truyÒn miÖng ” cña c¸c ph©n phèi viªn, vµ chia sÎ sù a thÝch cña hä ®èi víi s¶n phÈm hay dÞch vô cña c«ng ty. -Kinh doanh truyÒn thèng th× kh«ng, chØ cã thÓ qu¶ng b¸ s¶n phÈm qua c¸c dÞch vô truyÒn th«ng nh tivi, ®µi, internet…,qu¶ng c¸o hay tiÕp thÞ. Ph¹m vi ho¹t ®éng hÑp h¬n. -Hoa hång ®îc chi tr¶ trªn doanh sè b¸n thùc tÕ vµ v× thÕ khÈu ng÷ thay thÕ nh÷ng chiÕn dÞch qu¶ng c¸o tèn kÐm, ph©n phèi theo Kinh doanh theo m¹ng lµ mét ph¬ng thøc hiÖu qu¶ vµ kinh tÕ ®Ó tiÕp thÞ mét s¶n phÈm ho¹c dÞch vô. -Kinh doanh truyÒn thèng th× kh«ng, thêng th× l¬ng chi tr¶ cho c«ng nh©n viªn kh«ng ®óng víi thùc tÕ vµ c«ng søc mµ hä bá ra. 5 Ch¬ng 2:Sù ph¸t triÓn Kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam. 1-Thùc tr¹ng cña m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam. 1.1. MÆt tiªu cùc: M·i ®Õn cuèi thËp kû 90, ë níc ta míi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn mét sè c«ng ty kinh doanh theo h×nh thøc nµy. §iÒu kh¸c thêng ë ViÖt nam lµ c¸c c«ng ty nµy bÞ lªn ¸n nhiÒu h¬n lµ ®îc ung hé. ViÖc ph¬ng thøc nµy xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam g©y ¶nh hëng tiªu cùc tíi x· héi vµ quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng thêi gian qua chØ lµ hiÖn tîng nhá lÎ, bÞ biÕn tíng vµ bãp mÐo bëi mét sè th¬ng nh©n lµm ¨n kh«ng ch©n chÝnh nh»m phôc vô môc ®Ých t lîi c¸ nh©n. Cïng víi ph¬ng thøc Kinh doanh theo m¹ng ch©n chÝnh, biÕn tíng cña nã – m« h×nh “kim tù th¸p”, mét kiÓu kinh doanh lõa ®¶o ng êi tham gia ®ang bÞ nhiÒu níc trªn ThÕ giíi ng¨n cÊm. M« h×nh kinh doanh “kim tù th¸p ” cã bÒ ngoµi rÊt gièng ph¬ng thøc kinh doanh theo m¹ng th«ng thêng nªn rÊt dÔ g©y nhÇm lÉn cho kh¸ch hµng hoÆc ngêi tham gia. Theo c¸c chuyªn gia, tiªu chÝ ®Ó nhËn d¹ng c¸c c«ng ty ap dông kiÓu “kim tù th¸p”, tøc lµ b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh th êng lµ doanh nghiÖp b¸n hµng yªu cÇu ngêi muèn tham gia phØa ®Æt cäc mét kho¶n tiÒn ®Ó ®îc quyÒn tham gia vµo m¹ng líi b¸n hµng nhng kh«ng ®îc n¾m gi÷ hµng ho¸. §©y chÝnh lµ ®iÓm mµ nhiÒu ngêi dÔ bÞ lõa ®¶o v× c¸c c«ng ty bÊt chÝnh nµy thêng ®a ra måi nhö lµ mét kho¶n hoa hång rÊt cao (cã khi ®Õn 50 – 60%). Sau khi nhËn ®îc tiÒn ®Æt cäc, c«ng ty kh«ng ho¹t ®éng n÷a, thËm chÝ bá trèn vµ ½m lu«n tiÒn cña nh÷ng ngêi ®· ®Æt cäc. T¹i thÞ trêng ViÖt Nam ®· tõng x¶y ra vô C«ng ty ThÕ giíi míi lõa ®¶o chiÕm ®o¹t h¬n 6 û ®ång cña gÇn 200 ngêi tham gia m¹ng líi. B»ng thñ ®o¹n yªu cÇu ngêi tham gia vao m¹ng líi ph¶i ®Æt cäc tõ 1,8 -3,6 triÖu ®ång hoÆc mua ®ñ 3 s¶n phÈm víi gi¸ 120 USD, ®· ®Ó c«ng ty «m trän 6 tû ®ång cña nh÷ng ngêi nhÑ d¹ råi bá trèn. Mét c¸ch kh¸c c¸c doanh nghiÖp b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh thêng yªu cÇu ngêi tham gia ph¶i b¸n ®îc mét lîng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh trong mét th¸ng ®Ó duy tr× quyÒn tham gia cña ngêi ®ã. ViÖc nµy t¹o søc Ðp khiÕn ngêi tham gia phaØ b¸n ®îc hµng cho doanh nghiÖp, nÕu kh«ng sÏ mÊt ngay lËp tøc c¸i quyÒn tham gia mµ hä ®· cã ®îc b»ng c¸ch mua mét lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh ban ®Çu. Trªn thùc tÕ cã nh÷ng th¸ng ngêi tham gia kh«ng thÓ b¸n ®ñ sè hµng cÇn thiÕt, nhng lo sî mÊt quyÒn cña m×nh ®· phaØ vay mîn ®Ó tù mua ®ñ lîng hµng cÇn b¸n. NÕu sau ®ã hä kh«ng b¸n ®îc sè hµng ho¸ ®ã, kh«ng thu håi ®îc tiÒn th× nh÷ng ngêi nµy rÊt dÔ trë thµnh con nî…ë n íc ta ®· cã trêng hîp mét c«ng ty yªu cÇu ngêi tham gia ph¶i b¸n ®îc mçi th¸ng 2 s¶n phÈm, t¬ng ®¬ng 6 triÖu ®ång ®Ó ®îc duy tr× quyÒn tham gia, tõ ®ã míi ®îc hëng hoa hång. Tríc ®©y hä ph¶i mÊt 6 triÖu ®ång ®Ó mua quyÒn tham gia. NÕu trong th¸ng hä chØ b¸n ®îc 1 s¶n phÈm, do ®ã nÕu kh«ng muèn bÞ mÊt 6 triÖu ®ång kia, hä buéc ph¶i tù bá ra 3 triÖu ®Ó tù mua mét s¶n phÈm n÷a (mµ kh«ng cã nhu cÇu sö dông) cho ®ñ sè. Gi¶ sö th¸nh tiÕp theo, hä còng chØ b¸n ®îc 1 s¶n phÈm vµ kh«ng thÓ cã thªm 3 triÖu ®ång ®Ó mua hµng, hä sÏ mÊt lu«n quyÒn tham gia. §îc biÕt, ®Ó b¶o vÖ ngêi tham gia, luËt cña tÊt c¶ c¸c níc ®Òu yªu cÇu c¸c Doanh ngiÖp b¸n hµng ®a cÊp ph¶i mua l¹i sè hµng cha b¸n ®îc ®ã cña ngêi tham gia Thñ ®o¹n tiÕp theo cña daonh ngiÖp b¸n hang ®a cÊp bÊt chÝnh lµ cho ngêi tham gia ®îc nhËn tiÒn hoa hång, tiÒn thëng, hay lîi Ých kinh tÕ kh¸c chØ tõ hoÆc chñ yÕu tõ viÖc giíi thiÖu ngêi kh¸c tham gia vµo m¹ng líi b¸n hµng ®a cÊp. Môc ®Ých cña viÖc b¸n hµng nãi chung vµ b¸n hµng ®a cÊp nãi riªng lµ phaØ ®a ®îc hµng ho¸ ra thÞ trêng, ®Õn ngêi tiªu dïng. Ngêi m«i giíi b¸n hµng còng nh»m lµm cho hµng ho¸ ®îc b¸n ra cho kh¸ch hµng. NÕu chØ giíi thiÖu ngêi kh¸c tham gia 6 sÏ dÉn ®Õn t×nh huèng nh÷ng ngêi tham gia tríc kh«ng quan t©m ®Õn viÖc b¸n hµng mµ chØ t×m c¸ch dô dç cµnh nhiÒu ngêi tham gia vµo m¹ng líi cµng tèt. Nh÷ng ngêi bÞ dô dç ph¶i tr¶ tiÒn mua “quyÒn tham gia ” nh ®· nãi ë trªn vµ cha ch¾c ®· nhËn ®îc hoa hång v× cha biÐt cã b¸n ®îc hµng hay kh«ng. Nh vËy, c«ng ty ®îc lîi v× kh«ng cÇn b¸n hµng ®Õn ngêi tiªu dïng mµ vÉn tiªu thô dîc hµng víi gi¸ c¶ cao h¬n nhiÒu so víi chÊt l¬ng s¶n phÈm (khi ngêi tham gia buéc ph¶i mua hµng ®Ó cã quyÒn tham gia), ngêi tham gia tríc ®îc hëng hoa hång tõ viÖc giíi thiÖu trong khi ngêi tham gia bÞ dô dç th× kh«ng thu ®¬c lîi Ých g× v× kh«ng b¸n ®îc hµng mµ cßn cã thÓ bÞ mÊt mét sè tiÌn lín Tõ n¨m 2000 ®Õn cuèi n¨m 2004, trong sè c¸c doanh nghiÖp kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp ®· c¸ biÖt cã mét vµi doanh nghiÖp lîi dông viÖc cha cã ph¸p luËt ®iÒu chØnh ph¬ng thøc kinh doanh nµy vµ sù thiÕu hiÓu biÕt cña ngêi tiªu dïng nªn ®· cã hµng vi kinh doanh trôc lîi vµ g©y ra nh÷ng vÊn ®Ò x· héi lín. Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp kinh doanh trung thùc còng ®· giíi thiÖu nh÷ng s¶n phÈm tèt t¹i thÞ trêng ViÖt Nam vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng. §©y lµ tÝnh h¹i mÆt cña ho¹t ®éng kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp. Do ho¹t ®éng kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp rÊt míi ®èi víi ViÖt Nam , nªn viÖc ph©n biÖt doanh nghiÖp kinh doanh ch©n chÝnh vµ doanh nghiÖp kinh doanh bÊt chÝnh lµ kh«ng dÔ dµng. §øng tõ gãc ®é ngêi tiªu dïng vµ ®¹i ®a sè c«ng chóng, tiªu chÝ thiÕt thùc nhÊt lµ chÊt lîng cña s¶n phÈm: S¶n phÈm cã ®îc ngêi tiªu dïng chÊp nhËn kh«ng. NÕu s¶n phÈm kh«ng ®îc ngêi tiªu dïng chÊp nhËn th× thùc tÕ giao dÞch b¸n hµng kh«ng ®îc thùc hiÖn, mµ chØ tån t¹i mét hÖ thèng nh÷ng ngêi tù «m hµng. §©y lµ hµng vi kinh doanh bÊt hîp ph¸p theo m« h×nh kim tù th¸p, ph¸t triÓn song song víi h×nh thøc kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp. §iÒu nµy g©y thiÖt h¹i cho ®a sè nh÷ng ngêi tham gia hÖ thèng b¸n hµng vµ g©y thiÖt h¹i cho nÒn kinh tÕ nãi chung. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ c¸c lý do chñ yÕu: Ph¸p luËt cha ban hµnh kÞp thêi t¹o khu«n khæ ph¸p lý cho ho¹t ®éng hîp ph¸p vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng bÊt hîp ph¸p; NhËn thøc cña céng ®ång vÒ lo¹i h×nh kinh doanh nµy cßn ë møc s¬ khëi; ChÝnh c¸c doanh nghiÖp kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp muèn lµm ¨n l©u dµi t¹i thÞ trêng ViÖt Nam cã thÓ cha cã c¬ chÕ qu¶n lý h÷u hiÖu theo kÞp sù ph¸t triÓn thÞ trêng hoÆc cha ®Çu t tho¶ ®¸ng cho nh÷ng ngêi tham gia hÖ thèng ®Ó t¹o ra nÒn t¶ng kinh doanh l©u dµi vµ ®¹o ®øc kinh doanh trung thùc; NhiÒu ph©n phèi viªn ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn tù ph¸t, cha ®îc ®µo t¹o hoÆc ch¹y theo lîi Ých kinh tÕ ®¬n thuÇn, hoÆc h¹n chÕ vÒ hiÓu biÕt x· héi vµ kinh doanh ….; C¸c mÆt hµng chñ yÕu liªn quan ®Õn søc khoÎ con ngêi, nªn dÔ bÞ lîi dông trong viÖc th«ng tin khi b¸n hµng. 1.2 MÆt tÝch cùc: Víi sù nç lùc vµ sù tin tëng vµo thµnh c«ng cña m« h×nh kinh doanh míi mÎ nµy, c¸c c«ng ty kinh doanh theo m¹ng tiªn phong còng nh céng ®ång nhµ ph©n phèi ®· cè g¾ng hÕt søc m×nh. Vµ c«ng søc bá ra ®· ®Õn mïa thu ho¹ch. HiÖn nay nhµ níc ®· c«ng nhËn Kinh doanh theo m¹ng lµ mét ngµnh kinh doanh hîp ph¸p ®îc ph¸p luËt b¶o hé. Theo Phã gi¸o s tiÕn sÜ §Æng V¨n Thanh- Phã chñ nhiÖm Uû ban kinh tÕ vµ Ng©n s¸ch quèc héi, nÕu chØ v× mét vµi hiÖn tîng c¸ biÖt mµ kh«ng thõa nh©n sù tån t¹i cña ph¬ng thøc kinh doanh ®a cÊp còng nh nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña nã trong viÖc kÝnh thÝch nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, t¨ng cêng lu th«ng hµng ho¸ ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn sÏ lµ mét quan ®iÓm sai lÇm vµ kh«ng phï hîp víi chñ tr¬ng héi nhËp kinh tÕ. 7 Còng theo «ng Thanh “VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ qu¶n lý ®îc ho¹t ®éng kinh doanh nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ ®a nã vµo quü ®¹o lµnh m¹nh, gãp phÇn cñng cè hÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ cña ViÖt nam hiÖn nay vµ thóc ®Èy nhu cÇu tiªu dïng cña ngêi d©n”. Ph¬ng thøc b¸n hµng ®a cÊp ®· cã trªn thÕ giíi vµ míi du nhËp vµo ViÖt Nam tõ n¨m 2000. Cho tíi nay theo sè liÖu thèng kª cña bé Th¬ng m¹i cã kho¶ng 20 doanh nghiÖp kinh doanh b¸n h¹ng ®a cÊp. MÆt hµng ®îc kinh doanh chñ yÕu lµ c¸c s¶n phÈm liªn quan ®Õn søc khoÎ con ngêi nh thùc phÈm bæ dìng, m¸y m¸t xa, m¸y läc kh«ng khÝ, hoÆc mü phÈm. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµm ®¹i lý ®éc quyÒn cho c¸c c«ng ty hoÆc tËp ®oµn níc ngoµi kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp ®Òu ®¨ng ký kinh doanh theo LuËt doanh nghiÖp víi ngµnh hµng mua, b¸n vµ ph©n phèi mÆt hµng t¬ng øng. Quan hÖ ph¸p lý gi÷a doanh nghiÖp kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp víi c¸c ph©n phèi viªn lµ quan hÖ hîp ®ång ®¹i lý vÒ tiªu thô s¶n phÈm, mµ kh«ng ph¶i lµ quan hÖ lao ®éng. Tõ khi luËt c¹nh tranh vµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh liªn quan tíi qu¶n lý ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp cã hiÖu lùc thi hµnh, t¹o nªn khung ph¸p lý ®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp. §ång thêi, ®©y còng lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó c¸c c¬ quan chøc n¨ng tiÕn hµnh qu¶n lý, kiÓm tra, vµ xö lý c¸c ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp tr¸i ph¸p luËt, nh»m ®a ho¹t ®äng b¸n hµng ®a cÊp ®i vµo nÒ nÕp, ph¸t triÓn ®óng ph¸p luËt. Tuy ®Õn nay cha cã kh¶o s¸t chÝnh thøc, nhng cã thÓ nhËn thÊy nh÷ng hiÖn tîng lén xén trong b¸n hµng ®a cÊp võa qua gi¶m bít ®i rÊt nhiÒu. 2-C¬ së luËt ph¸p. Ho¹t ®éng kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp lÇn ®Çu tiªn chÝnh thøc ®îc ph¸p luËt ViÖt nam ®iÒu chØnh theo quy ®Þnh cña LuËt C¹nh tranh, ®îc Quèc Héi th«ng qua ngµy 3/12/2004 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/7/2005. LuËt canh tranh, NghÞ ®Þnh 110/2005/N§-CP vµ th«ng t 19/2005/TT-BTM ®· quy ®Þnh rÊt nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc tiÕn hµnh gi¸m s¸t vµ qu¶n lý ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp. T¹i ®iÒu 3.11 cña LuËt C¹nh tranh, b¸n hµng ®a cÊp ®îc x¸c ®Þnh lµ ph¬ng thøc tiÕp thÞ ®Ó b¸n lÎ hµng ho¸ ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn sau: viÖc tiÕp thÞ ®Ó b¸n lÎ hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn th«ng qua m¹ng líi ngêi tham gia b¸n hµng ®a cÊp gåm nhiÒu cÊp, nh¸nh kh¸c nhau; hµng ho¸ ®îc ngêi tham gia b¸n hµng ®a cÊp tiÖp thÞ trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng t¹i n¬i ë, n¬i lµm viÖc, hoÆc ®Þa ®iÓm kh¸c ….; ng êi tham gia b¸n hµng ®a cÊp ®îc hëng tiÒn hoa hång tiÒn thëng hoÆc lîi Ých kinh tÕ kh¸c tõ kÕt qu¶ tiÕp thÞ b¸n hµng cña m×nh vµ cña ngêi tham gia b¸n hµng ®a cÊp díi trong m¹ng líi do m×nh tæ chøc vµ m¹ng líi ®ã ®îc doanh nghÞªp b¸n hang ®a cÊp chÊp thuËn. LuËt c¹nh tranh còng quy ®Þnh b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh lµ mét hµnh vi c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh vµ bÞ ph¸p luËt cÊm (®iÒu 39.9) §iÒu 48 cña luËt C¹nh tranh quy ®Þnh ®ã lµ c¸c hµnh vi nh»m thu lîi bÊt chÝnh tõ viÖc tuyÓn dông ngêi tham gia m¹ng líi b¸n hµng ®a cÊp gåm: yªu cÇu ngêi muèn tham gia ph¶i ®Æt cäc, ph¶i mua mét lîng hµng ho¸ ban ®Çu hoÆc ph¶i tr¶ mét kho¶n tiÒn ®Ó ®îc quyÒn tham gia m¹ng líi b¸n hµng ®a cÊp; kh«ng cam kÕt mua l¹i víi møc gi¸ Ýt nhÊt lµ 90% gi¸ hµng ho¸ ®· b¸n cho ngêi tham gia ®Ó b¸n l¹i; cho ngêi tham gia nhËn tiÒn hoa hång tiÒn thëng, lîi Ých kinh tÕ kh¸c chñ yÕu tõ viÖc dô dç ngêi kh¸c tham gia m¹ng líi b¸n hµng ®a cÊp; cung cÊp th«ng tin gian dèi vÒ lîi Ých cña ngêi tham gia m¹ng líi b¸n hµng ®a cÊp, th«ng tin sai lÖch vÒ tÝnh chÊt, c«ng dông cña hµng ho¸ ®Ó dô dç ngêi kh¸c tham gia. 8 LuËt c¹nh tranh quy ®Þnh b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh nh»m phßng ngõa vµ loai bá c¸c hµnh vi trôc lîi hoÆc lõa ®¶o trong ho¹t ®éng b¸n hµng trùc tiÕp. Ngµy 6/5 Bé Th¬ng m¹i ®· tæ chøc buæi to¹ ®µm lÊy ý kiÕn ®ãng gãp cho dù th¶o nghÞ ®Þnh vÒ xö lý vi ph¹m ph¸p luËt trong lÜnh vùc c¹nh tranh. Theo ®ã, c¸c hµnh vi tho¶ thuËn ®Ó h¹n chÕ c¹nh tranh nh sau cã thÓ bÞ ph¹t tèi ®a ®Õn 10% tæng doanh thu : Tho¶ thuËn Ên ®Þnh gi¸ hµng ho¸ dÞch vô trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp; Tho¶ thuËn ph©n chia thÞ trêng, nguån cung cÊp hµng ho¸, tho¶ thuËn ®Ó ng¨n c¶n, kiÒm h·m kh«ng cho doanh nghiÖp kh¸c tham gia thÞ trêng; Tho¶ thuËn ®Ó lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c ra khái thÞ trêng, th«ng ®ång ®Ó th¾ng thÇu… Bµ §inh ThÞ Mü Loan- Côc trëng côc Qu¶n lý c¹nh tranh cho r»ng ®©y lµ h×nh thøc ph¹t nÆng nhÊt tõ tríc tíi nay ë níc ta. Riªng ®èi víi hµnh vi b¸n hµng ®a cÊp bÊt chÝnh (mang tÝnh lõa ®¶o) cã thÓ ph¹t ®Õn 100 triÖu ®ång. C¸c hµnh vi chØ dÉn g©y nhÇm lÉn, giÌm pha doanh nghiÖp kh¸c, qu¶ng c¸o khuyÕn m·i nh»m c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh… còng sÏ bÞ ph¹t tõ 5-50 triÖu ®ång. Mét doanh nghiÖp ph¶i cã giÊy ®¨ng ký tæ chøc b¸n hµng ®a cÊp míi ®îc tiÕn hµnh ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp, yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i b¸o c¸o ®Þnh kú víi c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn vÒ ho¹t ®éng cña m×nh . C¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn còng sÏ thêng xuyªn gi¸m s¸t th«ng qua nhiÒu kªnh kh¸c nhau vµ sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra, xö lý c¸c vi ph¹m cña doanh nghiÖp vµ ngêi tham gia. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp b¸n hµng ®a cÊp ®ang tiÕn hµnh ®Ò nghÞ cÊp giÊy ®¨ng ký tæ chøc b¸n hµng ®a cÊp. Côc Qu¶n lý c¹nh tranh cïng c¸c së th¬ng m¹i/ së th¬ng m¹i du lÞch vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c ®ang cè g¾ng thùc thi tèt nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt ®· ban hµnh ®Ó sím ®a ho¹t ®éng nµy ®i vµo nÒ nÕp. 3- Sù ph¸t triÓn kinh doanh ®a cÊp t¹i ViÖt Nam. §· cã mét bíc tiÕn lín trong t tëng x©y dùng ph¸p luËt, mét sù thay ®æi trong ph¬ng thøc kinh doanh còng nh nhËn thøc cña ngêi d©n vÒ kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp. QuyÒn vµ ph¹m vi kinh doanh cña doanh nghiÖp b¸n hµng ®a cÊp ®ang ®îc Bé Th¬ng m¹i dù kiÕn më réng th«ng qua sù “cëi bá ” hoµn toµn t duy “cÊm ®o¸n” cña luËt ph¸p ®èi víi ph¬ng thøc kinh doanh kh¸ ®Æc thï nµy §©y ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét “cuéc c¸ch m¹ng” trong t tëng x©y dùng ph¸p luËt nãi chung vµ trong lÜnh vùc th¬ng m¹i nãi riªng, kh¼ng ®Þnh chñ tr¬ng khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tèi ®a cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng kinh doanh, còng nh cñng cè vµ c¶i tæ hÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ cña Nhµ níc. Theo Dù th¶o NghÞ ®Þnh Gi¸m s¸t ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp míi nhÊt võa ®îc Ban so¹n th¶o ®a ra, c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn kinh doanh theo ph¬ng thøc b¸n hµng ®a cÊp ®èi víi mäi lo¹i hµng ho¸, trõ nh÷ng hµng ho¸ thuéc danh môc hµng ho¸ cÊm lu th«ng,danh môc hµng ho¸ h¹n chÕ kinh doanh hµng gi¶,hµng nhËp lËu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp còng ®îc phÐp thùc hiÖn mäi hµnh vi kinh doanh trõ nh÷ng hµnh vi mµ ph¸p luËt cÊm do cã kh¶ n¨ng g©y ¶nh hëng tiªu cùc tíi ho¹t ®éng kinh doanh vµ quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng. §¸nh gi¸ vÒ dù th¶o c¸c quy ®Þnh nµy, TiÕn sÜ NguyÔn Minh ChÝ, chñ tÞch Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam, nguyªn lµ Vô trëng Vô Ph¸p chÕ Bé Th¬ng m¹i, Phã trëng ban so¹n th¶o LuËt C¹nh tranh cho r»ng, ®©y lµ mét bíc tiÕn lín trong t tëng x©y dùng ph¸p luËt, ®Æc biÖt lµ ®èi víi viÖc x©y dùng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh ph¬ng thøc kinh doanh vèn ®îc coi lµ kh¸ phøc t¹p vµ nh¹y c¶m nµy. Ph©n tÝch cô thÓ nhËn ®Þnh trªn, «ng ChÝ ®a ra mét dÉn chøng ®iÓn h×nh vÒ sù thay ®æi c¬ b¶n trong tinh thÇn cña Dù th¶o NghÞ ®Þnh so víi c¸c v¨n b¶n tríc 9 ®©y, ®ã lµ viÖc thÓ hiÖn quan ®iÓm doanh nghiÖp ®îc quyÒn kinh doanh mäi lÜnh vùc mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm thay v× t duy truyÒn thèng lµ doanh nghiÖp chØ ®îc phÐp kinh doanh nh÷ng g× mµ ph¸p luËt cho phÐp. Theo «ng ChÝ, víi sù thõa nhËn nµy, ph¸p luËt ViÖt Nam kh«ng chØ hoµn toµn c«ng nhËn tÝnh hîp ph¸p cña ph¬ng thøc b¸n hµng ®a cÊp nh lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi hµng ho¸, mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ®a cÊp më réng quyÒn vµ ph¹m vi kinh doanh mét c¸ch lµnh m¹nh theo ®óng ph¸p luËt. Khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh nµy ®ang dÇn ®îc cËp nhËt vµ hoµn thiÖn. Thêi c¬ ®· ®Õn, c¸c c«ng ty b¸n hµng ®a cÊp níc ngoµi å ¹t kÐo vµo thÞ trêng ViÖt Nam, vµ nh÷ng c«ng ty ViÖt Nam ch©n ít ch©n r¸o còng ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn víi mét khÝ thÕ vò b·o. Th«ng tin tõ Côc Qu¶n lý C¹ch tranh (Bé Th¬ng M¹i) cho biÕt, ®Õn nay cã 7 doanh nghiÖp trªn ph¹m vi toµn quèc ®îc cÊp giÊy ®¨ng lý tæ chøc ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp. §ã lµ c¸c doanh nghiÖp : C«ng ty Cæ phÇn Sinh Lîi, C«ng ty TNHH T©n Hi Väng, C«ng ty TNHH Mü phÈm Thêng Xu©n, C«ng ty TNHH ThÕ giíi Toµn Mü, C«ng ty TNHH Th¬ng m¹i L« Héi, C«ng ty TNHH Th¬ng m¹i vµ DÞch vô Du lÞch Ých Lîi, vµ C«ng ty TNHH Mü phÈm Avon. Trong ®ã C«ng ty Sinh Lîi cã ®Þa bµn ho¹t ®éng réng nhÊt víi gÇn 25 tØnh/ thµnh phè. Vµ h¬n 20 C«ng ty kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp ®ang chê ®îc cÊp giÊy ®¨ng ký tæ chøc ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp. Nh vËy, sau hµng lo¹t nh÷ng vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra kÓ tõ khi ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp xuÊt hiÖn ®Çu nh÷ng n¨m 2000, khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh nµy ®ang dÇn ®îc cËp nhËt vµ hoµn thiÖn. Kinh doanh theo m¹ng – c¬ héi kiÕm tiÒn hîp ph¸p. Kinh doanh theo m¹ng lµ ph¬ng ph¸p b¸n lÎ th«ng dông, trong ®ã hµng tiªu dông ®îc b¸n kh«ng ph¶i trong c¸c cöa hµng mµ bëi c¸c ph©n phèi viªn. Lµ mét ph©n phèi viªn, b¹n cã thÓ kiÓm so¸t thêi gian cu¶ m×nh vµ kiÕm tiÒn b»ng c¸ch b¸n c¸c s¶n phÈm tiªu dïng ®îc c«ng ty ®a ra thÞ trêng. Trong tæ chøc kinh doanh theo m¹ng, b¹n cã thÓ x©y dùng vµ qu¶n lý c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh t«ng qua viÖc tuyÓn dông, thóc ®Èy, hç trî, vµ huÊn luyÖn nh÷ng ngêi kh¸c còng b¸n ®îc nh÷ng s¶n phÈm ®ã. Thµnh qu¶ b¹n nhËn ®îc khi ®ã sÏ bao gåm mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh trªn doanh sè b¸n hµng cña m¹ng líi céng víi thu nhËp riªng cña b¹n tõ viÖc b¸n lÎ hµng ho¸. C¬ héi nµy khiÕn kinh doanh ®a cÊp trë thµnh ph¬ng thøc khëi nghiÖp hÊp dÉn cho nh÷ng ai cã sè vèn ban ®Çu khiªm tèn. T¹i viÖt Nam víi c¬ héi kiÕm tiÒn hîp ph¸p nµy ®· khiÕn cho hµng ngh×n ngêi cã c«ng ¨n viÖc lµm, ®ñ mäi løa tuæi thµnh phÇn x· héi, cã ngêi coi ®©y lµ c«ng viÖc chÝnh thøc, cã ngêi coi ®©y lµ c«ng viÖc lµm b¸n thêi gian. Kihn doanh theo mang ®ang ngµy mét ph¸t triÓn m¹nh t¹i ViÖt Nam . Nh÷ng c©u chuyÖn tÝch cùc trong kinh doanh theo m¹ng ®· xuÊt hiÖn trªn c¸c t¹p chÝ vÒ kinh doanh.Nh÷ng bµi b¸o nãi vÒ kinh doanh theo m¹ng còng cã chiÒu híng tÝch cùc h¬n,cã nh÷ng ngêi ®· t×m thÊy c¬ héi cha tõng m¬ thÊy ®îc. Kinh doanh theo m¹ng lµ mét trong nh÷ng ph¬ng thøc b¸n hµng nªn còng cã nh÷ng mÆt m¹nh vµ mÆt yÕu cña nã. ThÕ nhng kh«ng thÓ phñ nhËn kÕt qu¶ mµ kinh doanh theo m¹ng, b¸n hµng ®a cÊp mang l¹i, vµ sè nhµ ph©n phèi viªn ®ang kh«ng ngõng t¨ng lªn mét c¸ch chãng mÆt. 4- Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam. 10 Kinh doanh theo m¹ng thùc sù lµ m« h×nh kinh doanh ®ang rÊt ph¸t triÓn trªn ThÕ giíi, vµ tuy míi cã mÆt t¹i ViÖt Nam cha l©u, song m« h×nh nµy ®· cã mét chç ®øng. Nhng v× lµ mét ngµnh kinh doanh míi, nªn xung quanh nã cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò th¾c m¾c cha ®îc gi¶i ®¸p. Tríc tiªn lµ vÒ NghÞ ®Þnh Gi¸m s¸t ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c chÕ tµi ®ñ m¹nh ®Ó x©y dùng ý thøc cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc tu©n thñ ph¸p luËt còng nh r¨n ®e vµ trõng ph¹t tho¶ ®¸ng ®èi víi nh÷ng hµnh vi vi ph¹m. H¬n n÷a, b¶n chÊt r¨n ®e vµ kªu gäi chÊp hµnh ph¸p luËt cña c¸c chÕ tµi kh«ng chØ xuÊt hiÖn t¹i c¸c ®iÒu kho¶n vÒ xö lý hµnh vi vi ph¹m, mµ nªn ®îc cô thÓ ho¸ ngay c¶ trong c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh vÒ thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh , ho¹t ®éng ®Ó híng c¸c doanh nghiÖp cã ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt ngay tõ ®Çu h¬n lµ ®Ó vi ph¹m råi míi bÞ ph¹t. Sù gia t¨ng vµ bïng næ cña ngµnh kinh doanh theo m¹ng t¹i ViÖt Nam nãi riªng vµ t¹i Ch©u ¸ nãi chung ®ang ®îc quy kÕt do thµnh c«ng næi bËt cu¶ nhiÒu c«ng ty b¸n hµng ®a cÊp. ViÖt Nam ®ang lµ sù lùa chän cho nh÷ng c«ng ty b¸n hµng trùc tiÕp nµo muèn më réng nh÷ng c¬ héi kinh doanh cña hä vµo khu vùc §«ng Nam ¸. V× ®©y lµ mét m« h×nh kinh doanh míi nªn ta cÇn ph¶i t×m hiÓu vµ häc hái kinh nghÖm cña c¸c níc mµ kinh doanh theo m¹ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh Mü lµ c¸i n«i cña Kinh doanh theo m¹ng,nh Singapore, NhËt… Cã nh÷ng sù thËt kh¾c nghiÖt vµ l¹nh lïng trong thÊt b¹i cña c¸c c«ng ty b¸n hµng trùc tiÕp hay kinh doanh theo m¹ng. NÕu mét c«ng ty kinh doanh theo m¹ng míi ph¸ s¶n, sÏ lµ nh÷ng lý do sau ®©y: ThiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý. ThiÕu vèn. §éi ngò ph©n phèi viªn thiÕu hiÖu qu¶. Kh«ng cã n¨ng lùc tuyÓn mé ph©n phèi viªn. KÕ ho¹ch tr¶ thëng kh«ng hiÖu qu¶. C¸c s¶n phÈm kh«ng t¹o ®îc Ên tîng. ThiÕu tÝnh ®éc ®¸o. HiÖn nay, râ rµng lµ chØ cÇn bÊt kú mét trong nh÷ng lý do võa nªu còng cã thÓ khiÕn mét c«ng ty bÞ tr× trÖ. Vµ thùc tÕ khi mét c«ng ty thÊt b¹i, th× thêng còng lµ do hËu qu¶ cña mét hay nhiÒu nh©n tè nµy. Nhng cã thÓ nãi, hoµn c¶nh ®¸ng buån nhÊt chÝnh lµ v× hoµn toµn cã thÓ ng¨n chÆn ®îc sù thÊt b¹i khi c«ng ty nä cã ®éi ngò thñ lÜnh tuyÖt vêi, tµi chÝnh råi rµo, kÕ ho¹ch tr¶ thëng hÊp dÉn, hÖ thèng tiÕp thÞ m¹nh mÏ vµ nh÷ng nhµ ph©n phèi cã n¨ng lùc thÕ mµ ph¶i cuèn gãi ra ®i chØ v× hä bÞ víng ph¶i mét s¶n phÈm lçi thêi gièng hÖt nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhan nh¶n trªn thÞ trêng. Vµ ®iÒu nµy x¶y ra qu¸ thêng xuyªn. Nh÷ng c«ng ty nµy hiÓu ra qu¸ trÔ r»ng, ®èi víi thÞ trêng tiÒm n¨ng hä lµ nh÷ng c«ng ty kinh doanh theo m¹ng t¬ng ®¬ng víi mét c«ng ty nhá bÐ nhÊt xuÊt hiÖn hµng lo¹t trªn thÞ trêng. Thua cuéc trong cuéc c¹ch tranh cña qu¸ nhiÒu nh÷ng s¶n phÈm tõa tùa nhau, hä kh«ng thÓ thiÕt lËp ®îc ®Þnh vÞ vÒ tÝnh ®éc ®¸o vµ riªng biÖt ®èi víi kh¸ch hµng còng nh b¶o toµn ®îc sù ®Þnh vÞ th¬ng hiÖu thÝch hîp. Nãi c¸ch kh¸c, nh÷ng tæ chøc kinh doanh theo m¹ng vµ b¸n hµng trù tiÕp cã thÓ bÞ suy yÕu vµ sôp ®æ chØ v× thiÕu ý tëng næi bËt. MÆt kh¸c, cã nhiÒu vÝ dô cña nh÷ng c«ng ty víi gi¸m ®èc tÇm tÇm, nguån tµi chÝnh nghÌo nµn, c¸c nhµ ph©n phèi thiÕu kinh nghiÖm vµ mét kÕ ho¹ch tr¶ thëng tÇm tÇm bËc trung còng nh mét hÖ thèng kinh doanh l¹i næi lªn nh nh÷ng kÎ Kinh doanh theo m¹ng khæng lå v× chän ®îc ®óng s¶n phÈm vµo ®óng thêi ®iÓm. Nh÷ng 11 s¶n phÈm hoµn h¶o cã thÓ bï trõ cho mét c«ng ty cha hoµn h¶o. ChÊt lîng s¶n phÈm, gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng, vµ giao hµng ®óng hÑn cã thÓ che lÊp ®îc nh÷ng ®iÒu cha hoµn chØnh trong tæ chøc. Kh¸ch hµng cã thÓ bá qua cho sù qu¶n lý thiÕu kinh nghiÖm, nhµ ph©n phèi ®¬n ®iÖu vµ bao b× kh«ng ®îc b¾t m¾t nÕu nh hä thùc sù yªu thÝch nh÷ng s¶n phÈm bªn trong. Nh÷ng c«ng ty tèt sÏ lu«n cã c¸c kh©u thùc hiÖn tiÕn tr×nh nghiªn cøu s¶n phÈm vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm. B¾t buéc ®ã ph¶i lµ lÜnh vùc cÇn chó träng vµ cÇn thiÕt nhÊt cho doanh nghiÖp. H·y nhí r»ng, kh«ng cã c«ng ty nµo hoµn h¶o c¶, nhng nÕu nh b¹n tin tëng s¶n phÈm cña hä thËt sù hÊp dÉn vµ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng tiÒn n¨ng cña b¹n, b¹n sÏ cã ®îc nh÷ng khëi ®Çu tèt ®Ñp ban ®Çu víi kh¸ch hµng. Nhng b¹n còng ®õng e ng¹i hái vÒ mäi khÝa c¹ch trong doanh nghiÖp cña hä tríc khi quyÕt ®Þnh. Hä sÏ kh«ng hoµn h¶o vÒ tÊt c¶ nh÷ng mÆt b¹n mong muèn, nh÷ng c«ng ty nµo tèt th× lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó c¶i tiÕn m« h×nh doanh nghiÖp cña m×nh. RÊt cã thÓ nh÷ng ®Ò nghÞ riªng cña b¹n sÏ gióp hä cñng cè m« h×nh doanh nghiÖp, t¹o nªn mét c¬ héi kinh doanh l©u dµi vµ v÷ng m¹nh cho b¹n. Trong vµi n¨m gÇn ®©y, Kinh doanh theo m¹ng ®· híng tíi nh÷ng s¶n phÈm vµ nh÷ng dÞch vô c«ng nghÖ cao. Tõ b¶o hiÓm nh©n thä ®Õn dÞch vô nha sÜ vµ dÞch vô ph¸p lý, mäi s¶n phÈm tiªu dïng hoÆc dÞch vu ®¸p øng nhu cÇu con ng êi ®Òu cã thÓ lµ s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho kªnh ph©n phèi nµy hiÖn nay. QuyÕt ®Þnh viÖc lµm thÕ nµo tung ra mét s¶n phÈm ra thÞ trêng ngµy nay phøc t¹p vµ khã kh¨n h¬n nhiÒu trong qu¸ khø. Sù c¹ch tranh ®ang nãng dÇn lªn. Trong khi chi phÝ duy tr× mét thÞ phÇn cã thÓ t¨ng lªn ®Õn hµng tr¨m triÖu th× nhiÒu c«ng ty ®ang tÝch cùc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p thay thÕ ®ì tèn chi phÝ h¬n ®Ó tung ra nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô cña hä. Kinh doanh theo m¹ng mang ®Õn nhiÒu lîi thÕ trong t×nh trang th thÕ. Kinh doanh theo m¹ng thùc chÊt vèn chØ lµ mét hÖ thèng kinh doanh tiÕp thÞ trùc tiÕp tõ ngêi ®Õn ngêi. Mµ sù thËt lµ: ngêi ta thÝch mua s¾m trªn c¬ së tin tëng vµo nguån th«ng tin cã ®îc tõ mét ngêi b¹n, mét ngêi bµ con, mét ngêi hµng xãm hoÆc mét ®ång nghiÖp giíi thiÖu vµ kh¼ng ®Þnh. TruyÒn khÈu vèn lµ ®éng c¬ thóc ®Èy doanh sè quyÒn n¨ng nhÊt. Kinh nghiÖm trong Kinh doanh theo m¹ng cho thÊy kÕt qu¶ râ rµng lµ chi phÝ cña viÖc mang mét s¶n phÈm ra thÞ trêng th«ng qua Kinh doanh theo m¹ng th«ng thêng lµ mét phÇn rÊt nhá so víi tiÕp thÞ vµ ph©n phèi theo c¸ch truyÒn thèng. Thªm vµo ®ã, v× Kinh doanh theo m¹ng dùa vµo nguyªn lý cña cÊp sè nh©n khi mét ngêi “kÓ chuyÖn vµ b¸n mét Ýt s¶n phÈm” råi sau ®ã mçi ng êi tiÕp theo l¹i “kÓ vµ b¸n nhiÒu h¬n mét chót” cø thÕ tiÕp tôc qu¸ tr×nh nµy dÉn ®Õn sù t¨ng tr ëng theo luü thõa, ®· rót ng¾n thêi gian vµ chi phÝ truyÒn thèng ®Ó x©y dùng mét s¶n phÈm cã th¬ng hiÖu. Mét s¶n phÈm ®· ®¹t ®îc sù phæ biÕn ®aÞ trµ, th× sù t¨ng trëng vÈn rÊt Ýt hoÆc kh«ng cÇn bæ xung kho¶n ®Çu t nµo Mét nh©n tè kh¸c n÷a gãp phÇn ¶nh hëng vµo hiÖn tîng nµy: ®Æc biÖt trong Kinh doanh theo m¹ng cã mét tØ lÖ kh¸ cao nh÷ng nhµ ph©n phèi viªn còng chÝnh lµ kh¸ch hµng thêng xuyªn. Nh÷ng ngêi nµy ®· g¾n bã víi nh·n hiÖu h¬n h¼n nh÷ng kh¸ch hµng mua lÎ th«ng thêng, v× dßng thu nhËp cña hä tõ doanh nghiÖp phô thuéc vµo lßng trung thµnh ®èi víi nh·n hiÖu cña m×nh. Trong sè c¸c c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng, viÖc mua s¾m cho nhu cÇu c¸ nh©n cña nh÷ng nhµ ph©n phèi chiÕm ®Õn hoÆc h¬n 50% tæng doanh sè b¸n. Vµ hÇu hÕt nh÷ng kh¸ch hµng kh¸c th× cã mèi quan hÖ nµo ®ã víi nhµ ph©n phèi cña hä, v× sù tÝn nhiÖm cña hä 12 ®èi víi b¹n bÌ hoÆc thµnh viªn trong gia ®×nh cã thÓ t¸c ®éng ®Õn viÖc mua nh÷ng s¶n phÈm. TÊt nhiªn, lu«n cã sù b·o hoµ, nh víi vÊn ®Ò cña bÊt kú s¶n phÈm tiªu dïng c¸ nh©n nµo. Nhng mét c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng ®îc qu¶n lý ®óng møc sÏ ®ñ v÷ng vµng ®Ó cã thÓ tin ch¾c r»ng mau chãng vît qua sù khñng ho¶ng cña giai ®o¹n b·o hoµ trong c¶ qu¸ tr×nh t¨ng trëng tù nhiªn. §Ó ®¹t ®Õn mét vÞ trÝ v÷ng ch¾c nµo ®ã trong s¬ ®å t¨ng trëng h×nh häc cña chÝnh cña chÝnh b¶n thªn hÖ thèng Kinh doanh theo m¹ng. Vµ khi c«ng ty ®ã giíi thiÖu nh÷ng s¶n phÈm míi, hä sÏ cã s½n mét c¬ së kh¸ch hµng dùa trªn sè lîng nhµ ph©n phèi vµ nh÷ng kh¸ch hµng trung thµnh ®ang ngµy mét gia t¨ng. 4.1-Nh÷ng g× cÇn lµm ®Ó ph¸t triÓn KDTM. NÒn t¶ng cña bÊt k× c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng nµo còng lµ ba yÕu tè c¬ b¶n cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu hµnh mét doanh nghiÖp kinh doanh theo m¹ng thµnh c«ng: Mét s¶n phÈm cã nhu cÇu thiÕt thùcS¶n phÈm Kinh doanh theo m¹ng lý tëng ph¶i ®¸p øng réng r·i nhu cÇu thùc tÕ víi møc chi phÝ tèi u. Nã cÇn ph¶i ®îc ®Þnh gi¸ phï hîp víi møc chi phÝ tèi u. Nã cÇn ph¶i ®îc ®Þnh gi¸ phï hîp víi gi¸ trÞ thùc ®Ó cho viÖc mua s¾m nã lµ mét quyÕt ®Þnh dÔ dµng cho ngêi mua. Nh÷ng lîi Ých cña s¶n phÈm cÇn ph¶i ®îc nhËn thÊy râ rµng ngay sau khi mua vµ g©y dùng ®îc mét møc ®é tin cËy vµ sù tho¶ m·n nhÊt ®Þnh ®èi víi ngêi mua ®Ó hä muèn kÓ cho nh÷ng ngêi kh¸c vÒ dÞch vô hoÆc s¶n phÈm ®ã. Quan träng nhÊt lµ doanh sè b¸n s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ph¶i mang l¹i mét thu nhËp ng¾n h¹n cho nhµ ph©n phèi còng nh cã tiÒm n¨ng cña viÖc kiÕm thu nhËp thÆng d dµi h¹n Mét kÕ ho¹ch tr¶ thëng hÊp dÉn. NÕu nh s¶n phÈm hoÆc dÞch vô ®· tho¶ m·n tiªu chuÈn trªn th× yÕu tè quan träng tiÕp theo lµ kÕ ho¹ch tr¶ thëng. Thêng nhiÒu ngêi tëng r»ng lý do duy nhÊt ®Ó thiÕt kÕ s¬ ®å tr¶ thëng cña mét c«ng ty lµ x¸c ®Þnh møc hoa hång vµ nh÷ng kho¶n tiÒn thëng kiÕm ®îc, thËt ra kÕ ho¹ch tr¶ thëng Kinh doanh theo m¹ng cã nhiÒu ý nghÜa h¬n. Mét kÕ ho¹ch tr¶ thëng phï hîp ®îc thiÕt kÕ nh»m phôc vô nh mét b¶n ®å dÉn ®êng, nh»m ®Þnh híng cho nh÷ng nhµ ph©n phèi míi vÒ nh÷ng môc ®Ých tµi chÝnh cÇn ®îc x¸c ®Þnh râ rµng, tõ ho¹t ®éng b¸n hµng cña c¸ nh©n, trong qu¸ tr×nh x©y dùng tæ chøc kinh doanh riªng. Nã kh«ng bao giê tr¶ thëng ®¬n thuÇn cho viÖc tuyÓn mé vèn ch¼ng kh¸c nµo viÖc “treo gi¶i s¨n ng êi” c«ng ty cÇn ph¶i ®a ra nh÷ng ch¬ng tr×nh huÊn luyÖn ®îc thiÕt kÕ nh»m cung cÊp kiÕn thøc cÇn thiÕt vµ nh÷ng c«ng cô hç thî ®Ó gióp ®ì nhµ ph©n phèi ®¹t ®Õn môc tiªu doanh sè cu¶ anh ta. M« h×nh Kinh doanh theo m¹ng lµ ®éc nhÊt v« nhÞ trong viÖc kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a kh¸i niÖm cña b¸n hµng trùc tiÕp, víi c¸ch tiÕp cËn mÒm máng h¬n cña viÖc “tiÕp thÞ mèi quan hÖ”. Trong khi còng cã nhiÒu nhµ ph©n phèi c¸ch lµm thÕ nµo ®Ó t¹o søc bËt trong thêi gian cña anh hoÆc c« ta th«ng qua viÖc ®ì ®Çu nh÷ng nhµ ph©n phèi ®éc lËp kh¸c mua vµ b¸n c¸c s¶n phÈm. LÇn lît nhµ ph©n phèi míi nµy l¹i tiÕp tôc qu¸ tr×nh ®ì ®Çu nh÷ng ngêi kh¸c v…v… ®ång thêi còng lµm gia t¨ng dßng thu nhËp cña nhµ ph©n phèi ban ®Çu th«ng qua mét sè cÊp ®îc ®Þnh tríc. ThËt ra, chØ víi c«ng viÖc b¸n thêi gian, mét nhµ ph©n phèi cã thÓ t¹o ra lîng tiªu thô s¶n phÈm ®ñ lµm lu mê mét ngêi b¸n hµng trùc tiÕp toµn thêi gian, hoÆc thËm chÝ vuît tréi h¬n tæng doanh sè hµng th¸ng cña mét cöa hµng b¸n lÎ. ViÖc nµy cã thÓ hoµn toµn ®îc lµm tõ nhµ ph©n phèi viªn v× s¶n phÈm dîc b¸n sÏ do c«ng ty giao trùc tiÕp tõ kho hµng trung t©m cña m×nh tíi kh¸ch hµng. Trong khi hÖ thèng hç trî thÝch hîp cÇn cho viÖc thiÕt lËp mét c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng cã thÓ ®¾t lóc ban ®Çu, nhng thêng Ýt h¬n nhiÒu so víi chi phÝ cña viÖc giíi thiÖu nh÷ng s¶n phÈm th«ng qua nh÷ng kªnh ph©n phèi kh¸c, vµ chi 13 phÝ ph©n phèi trung b×nh sÏ gi¶m xuèng khi doanh sè t¨ng lªn. Nh÷ng hiÖu qu¶ cña c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cã thÓ gi¶m bít ®¸nh kÓ nh÷ng chi phÝ qu¶n trÞ vµ ph©n phèi theo ph¬ng thøc truyÒn thèng. HÖ thèng mang ®Õn sù t¨ng trëng doanh sè nhanh chãng cã tiÒm n¨ng sÏ thóc ®Èy c«ng ty míi cã ®îc lu lîng tiÒn mÆt trong thêi gian kØ lôc. Kh«ng ph¶i lµ kh¸c thêng, thËm chÝ víi sù b·o hoµ ®îc dù ®o¸n, mét tæ chøc kinh doanh theo m¹ng vÉn tiÕp tôc lín m¹nh dÇn vµ ph¸t ®¹t miÔn lµ chÊt lîng s¶n phÈm cña c«ng ty lu«n ®îc b¶o ®¶m . Trong khi vÉn cã nhiÒu nh©n tè cã thÓ ¶nh hëng ®Õn sù t¨ng trëng cña mét tæ chøc kinh doanh theo m¹ng, th× trong giai ®o¹n ®Çu, møc ®é t¨ng trëng mçi th¸ng tõ 20 ®Õn 30% lµ binh thêng. Víi mét doanh nghiÖp v÷ng vµng, ®a sè æn ®Þnh víi møc t¨ng trëng tõ 10 ®Õn 15%, sau khi ®· tÝnh to¸n cho c¸c kho¶n hao phÝ, mµ cha kÓ ®Õn c¸c yªu cÇu t¨ng tæng chi phÝ ph¸t sinh. §éi ngò l· nh ®¹o cã n¨ng lùc. Khi bé m¸y l·nh ®¹o vËn hµnh, th× c«ng ty còng chuyÓn ®éng. L·nh ®¹o tËp ®oµn x¸c lËp ®Æc trng vµ phong c¸ch riªng cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ®Ó duy tr× ®Æc trng vµ phong c¸ch nµy trong toµn bé tæ chøc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. L·nh ®¹o còng cÇn ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó kiÓm so¸t vµ ®èi ®Çu giai ®o¹n bïng næ t¨ng trëng, vèn lµ kinh nghiÖm mµ bÊt kú mét c«ng ty Kinh doanh theo m¹ng nµo thµnh c«ng còng tõng tr¶i qua. §éi ngò l·nh ®¹o kinh doanh th× ®Æc biÖt quan träng ®èi víi sù thµnh c«ng cña mét doanh nghiÖp kinh doanh theo m¹ng. Kinh doanh theo m¹ng qu¸ kh¸c víi kinh doanh vµ tiÕp thÞ truyÒn thèng nªn nhµ l·nh ®¹o kinh doanh nµo cã kinh nghiÖm dÇy d¹n vÒ Kinh doanh theo m¹ng sÏ ®îc ®¸nh gi¸ rÊt cao. Toµn bé doanh sè vµ søc bËt kinh doanh sÏ ®îc quyÕt ®Þnh lîng, chÊt vµ nh÷ng gi¸ trÞ cña chóng tõ nh÷ng ngêi l·nh ®¹o c«ng ty. ThÕ nµo lµ måt s¶n phÈm tèt C¸c ph©n phèi viªn ®éc lËp thµnh c«ng nhÊt lµ nh÷ng ngêi ®· cã kÜ n¨ng chän ®óng c«ng ti víi ®óng s¶n phÈm ®óng thêi ®iÓm . H¼n b¹n tõng nghe ai ®ã nãi r»ng:”thêi gian sÏ quyÕt ®Þnh tÊt c¶” C©u nãi nay ®Æc biÖt x¸c thùc trong thÕ giíi kinh doanh. Kh¶ n¨ng nhËn ®Þnh ®îc s¶n phÈm hoÆc khuynh híng míi cã thÓ gióp b¹n t¨ng tèc ®é thµnh c«ng víi tiÒm n¨ng tµi chÝnh §iÒu nµy cùc k× quan träng nÕu b¹n muèn khëi t¹o ®iÓm b¾t ®Çu cho vßng ®êi cña nh÷ng s¶n phÈm hÊp dÉn, míi mÎ vµ dÔ b¸n TÊt nhiªn, mäi c«ng ty sÏ chµo hµng víi b¹n c¸c s¶n phÈm cña hä r»ng : ”®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm míi vµ tuþªt h¶o nhÊt”. Nh ng chóng ta hoµn toµn hiÓu ®îc r»ng viÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu ®Ó b¹n cã thÓ nhanh chãng rót ng¾n lé tr×nh t×m kiÕm sù ®éc lËp tµi chÝnh. Nh÷ng mÆt hµng xèt dÎo cña n¨m tríc th× cã thÓ sang n¨m nay ®· bÞ nh¸i trµn ngËp trong mét thÕ giíi c¹ch tranh khèc liÖt cña nh÷ng ngêi Kinh doanh theo m¹ng chuyªn b¾t chíc. Tríc khi ®Çu t thêi gian vµ tiÒn b¹c cña m×nh vµo mét c«ng ty míi chØ bëi vÞ mét s¶n phÈm míi, b¹n h·y ch¾c ch¾n r»ng s¶n phÈm ®ã thùc sù lµ duy nhÊt. NÕu ph¸t hiÖn ra qu¸ muén th× b¹n ®· cã v« vµn ®èi thñ c¹nh tranh cã thÓ t¹o nªn kÕt qu¶ kh¸c biÖt tèt h¬n so víi b¹n v× hä cã ®Çy kinh nghiÖm vµ lµm viÖc qu¸ l©u trong ngµnh. Nh÷ng ý tëng vµ c«ng dông cña s¶n phÈm míi phaØ dùa trªn sù nhËn ®Þnh chÝnh x¸c vÒ nhu cÇu kh¸ch hµng cÇn, muèn vµ mong ®îi nh÷ng g×. Mét c«ng ty ph¸t minh mét s¶n phÈm míi vµ hÖ thèng kinh doanh ph¶i ®Þnh vÞ ®óng møc vÒ s¶n phÈm ®Ó tt¹o ra lßng h¨ng h¸i cho nh÷ng nhµ ph©n phèi viªn cña nã. T×m thÊy 14 niÒm høng thó ®èi víi s¶n phÈm míi cÇn ph¶i lµ mét quyÒn u tiªn ®Æc biÖt cho mçi nhµ ph©n phèi nghiªm tóc t×m b¾t ®îc sãng cña mét kkhuynh híng s¶n phÈm míi. Díi ®©y lµ 9 c©u hái quan trong khi ®¸nh gi¸ mét s¶n phÈm: -C«ng dông, ®îc dïng ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm nµy, cã ®¸p øng mét nhu cÇu hoÆc tho¶ m·n mét mong muèn nµo cña kh¸ch hang? -Kh¸ch hµng cã nhËn ®îc mét gi¸ trÞ hîp ph¸p khi mua? -LiÖu kh¸ch hµng cã nhËn thÊy chÊt lîng t¬ng tù nh hä nhËn thÊy ®îc ë nh÷ng nh·n hiÖu kh¸c cña nhµ níc? -S¶n phÈm cã mang l¹i ®îc cho kh¸ch hµng nh÷ng lîi Ých cao cÊp h¬n so víi nh÷ng s¶n phÈm t¬ng tù cã s·n trªn thÞ trêng hay kh«ng? -S¶n phÈm míi cã gi¶i quyÕt ®îc cho kh¸ch hµng nh÷ng vÊn ®Ò mµ nh÷ng s¶n phÈm t¬ng tù cha lµm ®îc? -Cã yÕu tè tiÖn Ých nµo cña s¶n phÈm khiÕn cho nã vît lªn hµng ®Çu so víi nh÷ng s¶n phÈm t¬ng tù kh«ng? -S¶n phÈm cã thÓ tiªu thô ®îc hay kh«ng? -Nh÷ng møc lîi nhuËn cã thÝch ®¸ng víi c«ng søc b¹n bá ra hay kh«ng? -C«ng ty cã cung cÊp cho b¹n nh÷ng ph¬ng tiÖn hç trî vµ trî gióp b¸n hµng gióp cho c«ng viÖc cña b¹n dÔ dµng h¬n? Bíc tiÕp theo lµ h·y xem xÐt m« h×nh vµ hÖ thèng hç trî kinh doanh cña c«ng ty, biÕt c¸ch lµm thÕ naof ®Ó ®Æt nh÷ng c©u hái x¸c thùc chÝnh lµ bíc quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh t×m thÊy c©u tr¶ lêi gióp b¹n quyÕt ®Þnh cã thµnh lËp mét c«ng ty ho¹t ®éng theo m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng hay kh«ng. 5-®¸nh gi¸ chung. Tríc hÕt chóng ta ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng b¸n hµng ®a cÊp chØ lµ mét ph ¬ng thøc b¸n hang trong rÊt nhiÒu ph¬ng thøc ®Ó doanh nghiÖp lùa chän ®a hµng ho¸ ®Õn tay ngêi tiªu dïng, B¸n hµng nãi chung vµ b¸n hµng ®a cÊp nãi riªng ®Òu cã mÆt m¹nh vµ mÆt yÕu cña nã. Do vËy tuú vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh doanh nghiÖp cã thÓ lùa chänph¬ng thø kinh doanh nµy nÕu thÊy phï hîp. ChÝnh v× ®©y lµ mét trong nh÷ng ph¬ng thøc b¸n hµng nªn kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh b¸n hµng ®a cÊp lµ ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, ®Ó d¶m b¶o quyÒn tù do kinh doanh cña doanh nghiÖp, Nhµ níc ®· ban hµnh khung ph¸p lý thõa nhËn tÝnh hîp ph¸p cña ph¬ng thøc nµy, b¶o ®¶m cho doanh nghiÖp cã nhiÒu sù lùa chän. Ph¬ng thøc b¸n hµng ®a cÊp ®óng nghÜa ®óng ph¸p luËt sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸.XÐt trªn diÖn réng h¬n, b¸n hµng ®a cÊp sÏt¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, thu nhËp cho nhiÒu ngêi lao ®éng . Nhng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh thªm r»ng, nÕu b¸n hµng ®a cÊp tr¸i ph¸p luËt bÊt chÝnh th× còng sÏ g©y ra nhiÒu t¸c h¹i cho nÒn kinh tÕ còng nh cã ¶nh hëng x©ýa vÒ mÆt x· héi Vµ ta kh«ng thÓ phñ nhËn r¨ng dï míi chØ xuÊt hiÖn t¹i ViÖt Nam tõ ®Çu n¨m 2000 vµ ®Õn 1/7/2005 th× cã luËt c¹ch tranh m« h×nh Kinh doanh theo m¹ng ®ang dÇn cã mét vÞ thÕ kh«ng nhá. H·y nh×n vµo kÕt qu¶ mµ nã mang l¹i hµng tr¨m ngêi ®· cã c«ng ¨n viÖc lµm,c¸c c«ng ty ®ang cè g¾ng ph¸t huy hÕt thÕ m¹nh cña m« h×nh kinh doanh nµy. 15 16 KÕt luËn. Víi nguyªn t¾c tù do kinh doanh, chóng ta kh«ng nªn cÊm mét h×nh thøc kinh doanh ®· tån t¹i trong thùc tiÔn th¬ng m¹i. Ph¸p luËt còng ®· c«ng nhËn vµ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng Kinh doanh b¸n hµng ®a cÊp, kinh doanh theo m¹ng. VÊn ®Ò hiÖn nay lµ ph¶i cã mét c¬ chÕ qu¶n lý h÷u hiÖu vµ phï hîp víi thùc tiÔn t¹i ViÖt Nam. NghÞ ®Þnh vµ c¸c v¨n b¨n híng dÉn ho¹t ®éng b¸n hµng ®a cÊp ®· ®îc ban hµnh sÏ ®a ho¹t ®éng kinh doanh nµy vµo ®êi sèng th¬ng nhËt vµ cã thÓ kiÓm so¸t. Nguån www.mof.gov.vn www.dsa.com.vn www.mlm.com.vn www.Netmlmarticles.com 17