Tài liệu 253581

Lêi nãi ®Çu Héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ mét xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan cña tÊt c¶ c¸c quèc gia nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.§ã còng lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i song ,®a ph¬ng gi÷a c¸c níc thÓ hiÖn sù phô thuéc, ¶nh hëng lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c níc.§Ó cã c¬ së cho viÖc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng ®ã vµ sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt hîp lý mèi quan hÖ gi÷a c¸c níc ®· n¶y sinh ra qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ,ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh song ph¬ng, ®a ph¬mg gi÷a c¸c quèc gia. Níc ta ®· thùc hiÖn ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi h¬n 70 níc vµ khu vùc trªn thÕ giíi trong ®ã cã c¸c níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh NhËt b¶n, khèi EU,... Víi c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng trªn chØ ®µm ph¸n vÒ lÜnh vùc th¬ng m¹i hµng ho¸ cßn hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng mµ níc ta ký víi Hoa kú l¹i cã néi dung bao hµm nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau kh«ng riªng g× th¬ng m¹i hµng ho¸ . HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú lµ mét b¶n hiÖp ®Þnh cã rÊt nhiÒu ®æi míi ,cã sù tiÕn bé h¬n c¸c b¶n hiÖp ®Þnh kh¸c mµ ViÖt nam ®· ký tríc ®ã. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ®îc ký dùa trªn c¸c nguyªn t¾c øng xö c¬ b¶n cña tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ kh¸c liªn quan ®Õn th¬ng m¹i. HiÖp ®Þnh nµy ®iÒu chØnh rÊt nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau liªn quan ®Õn ho¹t ®émg th¬ng m¹i gi÷a hai níc tõ th¬ng m¹i hµng ho¸, dÞch vô ®Õn b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ vµ ho¹t ®éng ®Çu t. §iÒu ®ã sÏ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ gi÷a hai níc. Nã còng sÏ ¶nh hëng ®Õn xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt nam nãi chung vµ xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Hoa kú nãi riªng. §©y lµ mÉu chèt c¬ b¶n ®Ó em nghiªn cøu ®Ò tµi nµy:"¶nh hëng cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ®èi víi xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü“ . §Ò tµi bao gåm 4 ch¬ng : Ch¬ng 1: §éng th¸i quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt nam vµ Hoa kú. Ch¬ng 2: Néi dung c¬ b¶n cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú. Ch¬ng 3: ¶nh hëng cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i nµy ®Õn xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü. Ch¬ng 4: C¸c kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ hiÖp ®Þnh. 1 Qua ®©y em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Th.s NguyÔn Minh Ngäc ®· gióp ®ì vµ híng dÉn em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Do thêi gian nghiªn cøu cßn Ýt cïng víi sù h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng nghiªn cøu nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em mong muèn cã ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« cïng c¸c b¹n ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn h¬n ®Ò tµi nµy. Ch¬ng I §éng th¸i quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt nam vµ Hoa kú 1- Tríc khi bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ (3 / 2 / 1994 ) Sau qu¸ tr×nh chiÕn tranh l¹nh kÕt thóc lµ qu¸ tr×nh cÊm vËn kinh tÕ cña Mü ®èi víi ViÖt nam b¾t ®Çu ®· ¶nh hëng rÊt lín ®Õn nÒn kinh tÕ cña ViÖt nam . ThÕ nhng cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi nãi chung th× sù phô thuéc kinh tÕ gi÷a c¸c níc ngµy mét lín . Ho¹t ®éng th¬ng m¹i diÔn ra gi÷a c¸c níc ngµy cµng trë nªn quan träng trong viÖc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ c¸c níc ph¸t triÓn , trong ®ã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c níc ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. MÆc dï bÞ lÖnh cÊm vËn kinh tÕ cña chÝnh phñ Mü ®èi víi ViÖt Nam, song th«ng qua c¸c con ®êng kh¸c nhau,trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp nhiÒu c«ng ty, tæ chøc kinh tÕ cña Hoa kú vÉn cã quan hÖ kinh tÕ , viÖn trî ph¸t triÓn cho ViÖt Nam ®Ó gióp ®ì cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam. Trong giai ®o¹n 1986 – 1989 th«ng qua c¸c trung gian ,c¸c c«ng ty cña Mü vÉn xuÊt 2 sang ViÖt nam kho¶ng gÇn 50 triÖu USD hµng ho¸,thuèc men mµ chñ yÕu lµ viÖn trî,trong ®ã n¨m 1987 Mü xuÊt sang ViÖt nam kho¶ng 23 triÖu USD ,n¨m 1988 lµ 15 triÖu USD ,n¨m 1989 lµ 11 triÖu USD . Cßn ViÖt nam bÞ cÊm vËn nªn xuÊt khÈu sang Mü thêi kú nµy lµ kh«ng cã.b¾t ®Çu tõ n¨m 1990 - lµ n¨m ®Çu tiªn ViÖt nam cã xuÊt khÈu sang thÞ trêng Hoa kú víi mét lîng gi¸ trÞ ®¹t 5000 USD vµ ngµy cµng t¨ng dÇn, n¨m 1991 ViÖt nam xuÊt sang mü ®¹t 9000 USD, n¨m 1992 lµ 11000 USD vµ ®¹t 58000 USD vµo n¨m 1993, t¨ng gÊp 4 lÇn so víi n¨m 1992. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam th× mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai níc ViÖt nam vµ Hoa kú ngµy cµng lín dÇn buéc hai níc ph¶i xem xÐt ®Õn vÊn ®Ò t¹o ra sù ph¸t triÓn cho mèi quan hÖ nµy. §Ó ®¸p øng cho vÊn ®Ò ngµy cµng t¨ng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ më réng mèi quan hÖ thõ¬ng m¹i gi÷a hai níc, Tæng thèng Mü Bill Clinton ®· chÝnh thøc tuyªn bè b·i bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ ®èi víi ViÖt nam vµo ngµy 3 / 2/ 1994.§©y lµ sù kiÖn ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn míi trong quan hÖ gi÷a hai níc nãi chung vµ trong quan hÖ th¬ng m¹i nãi riªng. TiÕp ®ã bé th¬ng m¹i Mü ®· chuyÓn ViÖt nam tõ nhãm Z (gåm B¾c triÒu tiªn, Cu ba, ViÖt nam - lµ nhãm kh«ng cã quan hÖ th¬ng m¹i) lªn nhãm Y (gåm M«ng cæ, Lµo, C¨mpuchia, c¸c níc §«ng ©u vµ Liªn x« cò-lµ nh÷ng níc Ýt h¹n chÕ th¬ng m¹i h¬n ) vµ bé vËn t¶i Mü còng ®· b·i bá lÖnh cÊm vËn tµu biÓn vµ m¸y bay Mü vËn chuyÓn hµng ho¸ sang ViÖt nam ®ång thêi cho phÐp tµu mang cê ViÖt nam cËp c¸c c¶ng biÓn cña Mü. 2- Sau khi bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ : Ngay sau khi bá lÖnh cÊm vËn kinh tÕ cña Mü ,c¸c h·ng lín cña Mü ®· lËp tøc xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng ViÖt nam vµ tung s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ trêng .§iÓn h×nh lµ c¸c s¶n phÈm cña c¸c h·ng gi¶i kh¸t nh Coca-cola, PÐpsicola vµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö , vi tÝnh cña c¸c h·ng IBM, Mobil, Microsoft, Kodak... §©y lµ c¸c s¶n phÈm nhanh nhÊt trµn ngËp thÞ trêng miÒn B¾c vµ thÞ trêng miÒn Nam. Ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai níc b¾t ®Çu n¸o ®éng h¼n lªn,víi tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai níc n¨m 1994 ®¹t 223 triÖu USD, n¨m 1995 ®¹t 451,8 triÖu USD, n¨m 1996 lµ 1039,5 triÖu USD, trong ®ã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña viÖt nam sang thÞ trêng mü t¬ng øng qua tõng n¨m lµ50,9 triÖu USD (1994), 198,9 triÖu USD (1995) vµ 319,2 triÖu USD (1996).ChØ sau hai n¨m bá lÖnh cÊm vËn tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu 3 gi÷a hai níc ®· t¨ng rÊt nhanh vµ ®¹t trªn 1 tû USD vµo n¨m 1996.§©y lµ sù kh¼ng ®Þnh tiÒm n¨ng th¬ng m¹i gi÷a hai níc lµ rÊt lín vµ sÏ cßn t¨ng lªn. Cïng víi sù ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trªn , qu¸ tr×nh b¾t ®Çu cho viÖc thùc hiÖn c¸c vßng ®µm ph¸n ®i ®Õn ký kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng vµ b×nh thêng ho¸ hoµn toµn quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai níc. Qu¸ tr×nh ®µm ph¸n th¬ng m¹i gi÷a hai níc b¾t ®Çu tõ n¨m 1996, tr¶i qua 4 n¨m liªn tôc víi 9 vßng ®µm ph¸n ®Ó ®i ®Õn ký kÕt ngµy 13/7/2000. Vßng ®µm ph¸n thø nhÊt diÔn ra t¹i Hµ néi tõ ngµy 21 ®Õn 26/9/ 1996. Vßng thø hai diÔn ra t¹i Hµ néi tõ ngµy 9 ®Õn 11/12/1996. Vßng thø ba diÔn ra t¹i Hµ néi tõ ngµy 12 ®Õn 17/4/1997 ,t¹i vßng ®µm ph¸n nµy phÝa Mü chÝnh thøc trao cho phÝa ViÖt nam mét b¶n dù th¶o s¬ bé cña hiÖp ®Þnh . Vßng thø t diÔn ra t¹i Washington tõ ngµy 6 ®Õn 11/10/1997 ®· s¬ bé trao ®æi vÒ nh÷ng quy ®Þnh chung vµ ch¬ng th¬ng m¹i hµng ho¸ . Bèn vßng ®µm ph¸n tiÕp theo hai bªn tiÕp tôc trao ®æi c¸c ch¬ng tiÕp theo vÒ së h÷u trÝ tuÖ ,th¬ng m¹i dÞch vô vµ ho¹t ®éng ®Çu t. Tõ ngµy 23 ®Õn 25/7/1999 t¹i Hµ néi cuéc gÆp cÊp Bé trëng ®· tuyªn bè hiÖp ®Þnh ®îc tho¶ thuËn vÒ nguyªn t¾c. Vßng ®µm ph¸n thø chÝn diÔn ra tõ ngµy 28 / 8 ®Õn 2 / 9 / 1999 t¹i Washington ®Ó xö lý c¸c vÊn ®Ò vÒ mÆt kü thuËt vµ ngµy 3/7/ 2000 kÕt thóc th¶o luËn hiÖp ®Þnh. Ngµy 13/7/2000 th× hiÖp ®Þnh chÝnh thøc ®îc ký kÕt bëi hai bªn t¹i Washington vµ kÕt thóc ®îc qu¸ tr×nh ®µm ph¸n kÐo dµi ,më ra mét bíc tiÕn míi cho quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc . Trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ®ã , ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu , ®Çu t gi÷a hai níc vÉn tiÕp tôc diÔn ra ®· phÇn nµo kh¼ng ®Þnh ®îc mèi quan hª th¬ng m¹i hai níc lµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn m¹nh. VÒ ho¹t ®éng ®Çu t tÝnh ®Õn th¸ng 5/1997 ®Çu t cña Mü vµo ViÖt nam lµ 69 dù ¸n víi tæng sè vèn ®Çu t lªn ®Õn 1,2 tû USD vµ Mü trë thµnh níc cã møc ®Çu t lín thø 6 t¹i ViÖt nam ë thêi ®iÓm ®ã . TÝnh ®Õn th¸ng 3 / 2000 th× sè dù ¸n ®îc phÐp ®Çu t lµ 118 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 1479,7 triÖu USD , thÕ nhng cã 21 dù ¸n víi sè vèn ®¨ng ký lµ 329,18 triÖu USD bÞ gi¶i thÓ tríc thêi h¹n. VÒ c¬ cÊu ngµnh ®Çu t , c¸c dù ¸n cña Mü chñ yÕu tËp trung vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng víi 55 dù ¸n chiÕm 57 % vÒ sè dù ¸n hiÖn cã vµ chiÕm tíi 69 % sè vèn ®Çu t , lÜnh vùc dÞch vô ( x©y dùng v¨n phßng, c¨n hé cho thuª, y tÕ , 4 gi¸o dôc, ng©n hµng... ) chiÕm 28 % sè dù ¸n vµ chiÕm 18 % sè vèn ®Çu t , lÜnh vùc n«ng s¶n ®øng thø ba chiÕm 15 % sè dù ¸n vµ 13 % sè vèn ®Çu t. Cßn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu th× l¹i bÞ ch÷ng l¹i bëi ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë c¸c níc ch©u ¸. Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai níc n¨m 1997 chØ ®¹t 705,8 triÖu , n¨m 1998 lµ 748,39 triÖu , n¨m 1999 lµ 838,39 triÖu, trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu cña viÖt nam sang mü lµ : Kim ng¹ch hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Hoa kú giai ®o¹n 1998-2000: §¬n vÞ tÝnh: triÖu usd N¨m 1998 1999 4 th¸ng ®Çu n¨m 2000 Tæng kim ng¹ch 519,5 601,9 238,2 Cµ phª 142,6 100,1 55,3 Giµy dÐp 114,9 145,7 47,7 H¶i s¶n 79,5 108,1 46,4 DÇu th« 66,1 83,8 32,7 QuÇn ¸o 27,9 36,4 16,2 Rau qu¶ 23,4 23,7 10 Thùc phÈm chÕ 13,8 1,5 2,4 biÕn tõ c¸ Nguån: thêi b¸o kinh tÕ sµi gßn ngµy 10.8.2000. MÆc dï cha ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc hay quan hÖ b×nh thêngNTR nhng hµng ho¸ ViÖt nam xuÊt sang thÞ trêng Mü vÉn tiÕp tôc t¨ng. Do vËy khi ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü sÏ cã kh¶ n¨ng t¨ng lªn nhanh chãng vµ thÞ trêng Mü sÏ lµ thÞ trêng hÊp dÉn ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng ViÖt nam trong thÕ kû 21. Ch¬ng II Néi dung chñ yÕu cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam -Hoa kú: HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ®îc ký kÕt lµ kÕt qu¶ nç lùc kh«ng ngõng tõ hai phÝa dùa trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn toµn vÑn l·nh thæ ,kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau vµ cïng cã lîi.HiÖp ®Þnh ®îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c chung cña tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO),tu©n thñ c¸c quy t¾c , tiªu chuÈn cña c¸c cam kÕt quèc tÕ, ®ång thêi cã tÝnh ®Õn ViÖt nam lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp , ®ang cßn trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ ,héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi.§iÒu nµy cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn néi dung , c¸c 5 cam kÕt ,c¸c quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh nµy.Lµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i nhng ®· liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau th¬ng m¹i hµng ho¸, th¬ng m¹i dÞch vô ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t vµ b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ. Néi dung cña hiÖp ®Þnh gåm cã 7 ch¬ng vµ c¸c phô lôc kÌm theo , c¸c ch¬ng ®Òu cam kÕt dùa trªn nguyªn t¾c tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia, c¸c c«ng íc quèc tÕ cïng víi nguyªn t¾c cã ®i cã l¹i gi÷a hai níc . Ch¬ng 1 nãi vÒ th¬ng m¹i hµng ho¸ : Ch¬ng nµy gåm cã 9 ®iÒu ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng th¬ng m¹i hµng ho¸ mµ chñ yÕu lµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ gi÷a hai níc . §©y lµ néi dung quan träng vµ c¬ b¶n ®Ó ®i ®Õn ®µm ph¸n vµ ký kÕt hiÖp ®Þnh , bëi ho¹t ®éng nµy chiÕm tû träng rÊt lín trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai níc . HiÖn nay ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña ViÖt nam víi Mü vÉn lµ xuÊt khÈu hµng ho¸ nªn ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh nµy nh»m ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.Ch¬ng nµy ®a ra c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn th¬ng m¹i hµng ho¸ gåm c¸c néi dung sau: Quy chÕ tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ : Mçi bªn dµnh ngay lËp tøc vµ v« ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ cã xuÊt xø hoÆc xuÊt khÈu tõ l·nh thæ bªn kia sù ®èi xö kh«ng kÐm phÇn thuËn lîi h¬n sù ®èi xö dµnh cho hµng ho¸ t¬ng tù cã xuÊt xø hoÆc xuÊt khÈu tõ l·nh thæ cña níc thø ba còng nh sù ®èi xö b×nh ®¼ng ,t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¹nh tranh víi hµng ho¸ trong níc. C¸c cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan : §©y lµ néi dung ®îc c¸c doanh nghiÖp rÊt chó ý vµ cã ¶nh hëng lín ®Õn kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai níc.VÒ phÝa Mü cam kÕt thùc hiÖn ngay lËp tøc viÖc c¾t gi¶m thuÕ theo quy ®Þnh cña quy chÕ tèi huÖ quèc MFN khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Cßn phÝa ViÖt nam cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan b×nh qu©n kho¶ng tõ 1/3 ®Õn 1/2 tuú tõng mÆt hµng xuÊt khÈu cña Mü trong giai ®o¹n tõ 3 ®Õn 5 n¨m ®îc quy ®Þnh ë phô lôc E. Nh÷ng biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®èi víi hµng ho¸ : PhÝa Mü cam kÕt kh«ng thùc hiÖn c¸c hµng rµo phi thuÕ ®èi víi hµng xuÊt khÈu tõ phÝa viÖt nam trõ mÆt hµng dÖt may bÞ h¹n chÕ bëi h¹n ng¹ch (kho¶n 4 ®iÒu 1) . ViÖt nam cam kÕt bá tÊt c¶ c¸c h¹n chÕ, h¹n ng¹ch, yªu cÇu giÊy phÐp ,kiÓm so¸t xuÊt nhËp khÈu ®èi víi mäi lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô trõ c¸c mÆt hµng quy ®Þnh trong phô lôc B vµ C. ViÖt nam cam kÕt lo¹i bá tÊt c¶ c¸c h¹n chÕ vÒ biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®èi víi c¸c mÆt hµng ë phô lôc B trong giai ®o¹n tõ 6 3 ®Õn 7 n¨m phô thuéc vµo tõng lo¹i mÆt hµng . Theo ®iÒu 6 cña ch¬ng nµy cã quy ®Þnh mçi bªn ®îc quyÒn cã hµnh ®éng khÈn cÊp ®èi víi nhËp khÈu khi bªn kia g©y ra hoÆc ®e do¹ g©y ra hoÆc gãp phÇn ®¸ng kÓ lµm rèi lo¹n thÞ trêng trong níc. VÒ viÖc ®Þnh gi¸ gi¸ trÞ ®¸nh thuÕ h¶i quan vµ c¸c lÖ phÝ h¶i quan ph¶i tu©n thñ c¸c luËt lÖ cña WTO. Sau 2 n¨m kÓ tõ ngµy hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ,c¸c bªn ¸p dông hÖ thèng ®Þnh gi¸ h¶i quan dùa trªn gi¸ trÞ giao dÞch cña hµng ho¸ nhËp khÈu hoÆc cña hµng ho¸ t¬ng tù ®Ó tÝnh thuÕ . §ã lµ gi¸ trÞ thùc tÕ ®· thanh to¸n hoÆc ph¶i thanh to¸n cho hµng ho¸ khi ®îc b¸n ®Ó xuÊt khÈu sang níc nhËp khÈu phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn ®îc thiÕt lËp trong hiÖp ®Þnh vÒ thùc hiÖn thi hµnh ®iÒu VII cña GATT-1994 (theo kho¶n 4 ®iÒu 3 ch¬ng nµy ) . VÒ quyÒn kinh doanh th¬ng m¹i : Sau khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc , mçi bªn dµnh cho c«ng d©n ,cong ty bªn kia thùc hiÖn quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu . VÊn ®Ò nµy cã tÝnh ®Õn tr×nh ®é cña viÖt nam tøc lµ cho phÐp ViÖt nam cã lé tr×nh quy ®Þnh thêi gian ®èi víi c¸c c«ng d©n ,c«ng ty Mü trong viÖc thùc hiÖn quyÒn kinh doanh thÓ hiÖn ë phô lôc D cña hiÖp ®Þnh. Trong phô lôc D quy ®Þnh thêi gian ®îc thùc hiÖn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cho c¸c c«ng d©n vµ c«ng ty Mü ®èi víi mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh . Ch¬ng 2 vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ : Gåm cã 18 ®iÒu quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kho¶n chñ yÕu vµ gi¶i tr×nh nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ mµ c¸c bªn cÇn ph¶i b¶o hé vµ cã biÖn ph¸p b¶o hé . Ch¬ng nµy còng ®Ò cËp ®Õn nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia tøc lµ mçi bªn dµnh cho c«ng d©n cña bªn kia sù b¶o hé vµ thùc thi ®Çy ®ñ ,cã hiÖu qu¶ ®èi víi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong l·nh thæ cña níc m×nh vµ ph¶i nhanh chãng tham gia c¸c c«ng íc quèc tÕ cã liªn quan ®Õn së h÷u trÝ tuÖ. Ch¬ng nµy chñ yÕu ®a ra c¸c vÊn ®Ò së h÷u trÝ tuÖ liªn quan ®Õn th¬ng m¹i, ®ã lµ quyÒn t¸c gi¶, tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch¬ng tr×nh ®· ®îc m· ho¸, nh·n hiÖu hµng ho¸ , s¸ng chÕ, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp , bÝ mËt th«ng tin vµ kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. Ch¬ng nµy ®· ®a ra c¸c quy ®Þnh vÒ xö lý vi ph¹m, c¸c thñ tôc vµ c¸c chÕ tµi tè tông d©n sù vµ hµnh chÝnh. Theo kho¶n 1 ®iÒu 11 quy ®Þnh mçi bªn quy ®Þnh trong luËt quèc gia cña m×nh nh÷ng thñ tôc cho phÐp hµnh ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ chèng l¹i viÖc x©m 7 phËm c¸c quyÒn së h÷u trÝ tuÖ thuéc ph¹m vi cña ch¬ng nµy vµ cã c¸c biÖn ph¸p kÞp thêi vµ chÕ tµi ®ñ m¹nh ®Ó ng¨n ngõa x©m ph¹m . Ch¬ng 3 vÒ th¬ng m¹i dÞch vô : Gåm cã 11 ®iÒu ¸p dông cho ho¹t ®éng dÞch vô mang tÝnh chÊt th¬ng m¹i dùa trªn hai nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia. C¸c cam kÕt trong ch¬ng nµy thùc hiÖn dùa trªn c¸c quy ®Þnh ë hiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i vµ dÞch vô ( GATS ) cña WTO. Néi dung cña ch¬ng nµy ®a ra c¸c biÖn ph¸p ®IÒu chØnh chung c¸c ho¹t ®éng dÞch vô nh tiÕp cËn thÞ trêng , ®îc quyÒn hëng vµ tõ chèi lîi Ých khi thùc hiÖn dÞch vô vµ ®a ra c¸c cam kÕt cô thÓ cña tõng lÜnh vùc , tõng ngµnh cô thÓ ë phô lôc F vµ G cña hiÖp ®Þnh nµy. Phô lôc F quy ®Þnh c¸c cam kÕt vÒ dÞch vô tµi chÝnh,vÒ di chuyÓn thÓ nh©n vµ vÒ viÔn th«ng cïng víi tµi liÖu tham chiÕu . Phô lôc G quy ®Þnh lé tr×nh cam kÕt vÒ th¬ng m¹i dÞch vô cña mçi bªn . PhÝa Hoa kú lé tr×nh cam kÕt cô thÓ lµ lé tr×nh cam kÕt cña Hoa kú ë trong hiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô ( GATS ) cña WTO vµ ®îc ®iÒu chØnh trong tõng thêi kú . §èi víi ViÖt nam ®ã lµ cam kÕt trong phô lôc G cña ViÖt nam vÒ cam kÕt chungvµ c¸c cam kÕt cô thÓ ®èi víi tõng lÜnh vùc , tõng ngµnh vÒ giíi h¹n trong tiÕp cËn thÞ trêng vµ vÒ ®èi xö quèc gia. Trong mçi lÜnh vùc ,mçi ngµnh còng cã c¸c quy ®Þnh vÒ phÇn vèn gãp vµ thêi gian ®îc gãp phÇn vèn ®ã cña c¸c c«ng ty Hoa kú. Ch¼ng h¹n trong lÜnh vùc bu chÝnh viÔn th«ng , ViÖt nam quy ®Þnh sau 3 n¨m kÓ tõ khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc cho phÐp c¸c c«ng ty cña Mü liªn doanh cung cÊp dÞch vô Internet, sau 4 n¨m cho phÐp liªn doanh cung cÊp dÞch vô ®iÖn tho¹i di ®éng vµ sau 6 n¨m cho phÐp cung cÊp dÞch vô ®Iön tho¹i cè ®Þnh víi phÇn vèn gãp trong c¸c liªn doanh viÔn th«ng kh«ng vît qu¸ 49 %. Ch¬ng 4 vÒ ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t : Gåm cã 15 ®iÒu quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n cã liªn quan ®Õn viÖc hai cam kÕt ®èi xö víi c¸c dù ¸n ®Çu t cña níc bªn kia dùa trªn nguyªn t¾c tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia . Ch¬ng nµy ®a ra c¸c tiªu chuÈn ®èi xö vµ c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp , c¸c quyÒn tham gia ®Çu t . C¸c cam kÕt cña ch¬ng nµy còng kÌm theo phô lôc H – quy ®Þnh vÒ phÇn vèn gãp vµ thêi gian gãp vèn ®Çu t vµo mét sè lÜnh vùc vµ c¸c cam kÕt b·i bá c¸c biÖn ph¸p ®Çu t liªn quan ®Õn th¬ng m¹i ( TRIMs ) ë phô lôc I. PhÝa Hoa kú còng nh phÝa ViÖt nam ®Òu cã cam kÕt vÒ viÖc ¸p dông c¸c trêng hîp ngo¹i lÖ trong ddèi xö quèc gia vµ ®èi xö tèi huÖ quèc ®èi víi mét sè ngµnh ë phô lôc H . Mét vÊn ®Ò trong ®Çu t mµ c¸c bªn lu«n 8 quan t©m ®ã lµ phÇn vèn gãp vµ bé m¸y nh©n sù trong liªn doanh . Sau 3 n¨m kÓ tõ ngµy hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ViÖt nam ph¶i huû bá quy ®Þnh vÒ sè thµnh viªn nhÊt ®Þnh lµ ngêi ViÖt nam trong Ban gi¸m ®èc vµ cho phÐp tuyÓn chän nh©n sù qu¶n lý kh«ng phô thuéc vµo quèc tÞch. Nhng trong kho¶n 4 cña phô lôc H cã quy ®Þnh trong 3 n¨m ®Çu phÝa ViÖt nam ®îc phÐp cã ngêi trong ban gi¸m ®èc . Ch¬ng 5 vÒ néi dung t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh doanh: Gåm cã 3 ®iÒu quy ®Þnh mçi bªn cam kÕt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¸ nh©n vµ c«ng ty cña bªn kia tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh thµnh lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn , tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu , tiÕn hµnh qu¶ng c¸o vµ nghiªn cøu thÞ trêng ,... trªn thÞ trêng níc ®ã . Ch¬ng 6 nãi ®Õn c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn tÝnh minh b¹ch ho¸, c«ng khai vµ quyÒn khiÕu n¹i: Gåm cã 8 ®iÒu quy ®Þnh viÖc c¸c bªn c«ng khai , minh b¹ch ho¸ vµ cung cÊp ®Þnh kú kÞp thêi tÊt c¶ c¸c luËt vµ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña doanh nghiÖp. ViÖc c«ng khai th«ng tin vµ luËt ph¸p ph¶i ®îc tiÕn hµnh sao cho c¸c c¬ quan , tæ chøc c¸ nh©n tham gia ho¹t ®éng th¬ng m¹i cã thÓ lµm quen víi chóng tríc khi chóng cã hiÖu lùc vµ ¸p dông theo quy ®Þnh. Ch¬ng 7 lµ ch¬ng cuèi cïng nãi vÒ c¸c quy ®Þnh chung ®èi víi c¸c vÊn ®Ò giao dÞch , chuyÓn tiÒn, mèi quan hÖ gi÷a c¸c ch¬ng víi c¸c phô lôc , th tõ trao ®æi vµ c¸c b¶n cam kÕt cïng víi c¸c ®iÒu kho¶n vÒ thêi h¹n , hiÖu lùc , ®×nh chØ vµ kÕt thóc hiÖp ®Þnh. HiÖp ®Þnh cßn cã mét phÇn n÷a ®ã lµ c¸c th tõ trao ®æi, ngay sau khi hiÖp ®Þnh ®îc ký, Bé trëng Vò Khoan ®· trao cho bµ Barshefsky mét l¸ th kh¼ng ®Þnh hai bªn ®· tho¶ thuËn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÕ ®é cÊp phÐp ®Çu t , trong ®ã ViÖt nam vÉn duy tr× viÖc thÈm ®Þnh vµ cÊp phÐp ®Çu t ®èi víi mét sè lÜnh vùc vµ thùc hiÖn chÕ ®é ®¨ng ký cÊp phÐp ®Çu t trong mét sè ngµnh. VÝ dô nh trong vßng 2 n¨m kÓ tõ ngµy hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ¸p dông chÕ ®é ®¨ng ký cÊp phÐp ®Çu t vµo khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp; c¸c dù ¸n ®Çu t cã tû lÖ xuÊt khÈu tèi thiÓu 50 % ; c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t ®Õn 5 triÖu USD . Sau ®ã bµ Barshefsky ®· tr¶ lêi phóc ®¸p b»ng th x¸c nhËn nh÷ng tho¶ thuËn nµy vµ hai l¸ th nµy ®îc xem nh mét phÇn cña b¶n hiÖp ®Þnh ®· ký . 9 Ch¬ng III ¶nh hëng cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹I viÖt nam - hoa kú ®Õn xuÊt khÈu viÖt nam. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®ang mong ®îi sù phª chuÈn hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kúcña quèc héi hai níc . HiÖp ®Þnh nµy ®îc nhËn ®Þnh ®a l¹i rÊt nhiÒu c¬ héi trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai níc nãi chung vµ cho c¸c doanh nghiÖp nãi riªng . Sau khi hiÖp ®Þnh ®îc ký kÕt ngµy 13/7/2000 cña ®¹i diÖn th¬ng m¹i hai níc th× cßn ph¶i chê quèc héi hai níc phª chuÈn míi cã hiÖu lùc ph¸p lý trong viÖc sö dông nã . HiÖp ®Þnh sÏ ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc cho ViÖt nam vµ cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam khi mµ nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®ang cßn ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp . HiÖn nay ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña ViÖt nam víi c¸c níc nãi chung vµ víi Hoa kú nãi riªng chñ yÕu lµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ , trong ®ã xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü so víi c¸c níc kh¸c cßn rÊt nhá bÐ vµ tÝnh c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt nam trªn thÞ trêng Mü cßn rÊt kÐm. XuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü chiÕm mét tû lÖ bÐ nhá trong kim ng¹ch nhËp khÈu cña Hoa kú , chiÕm cha ®Çy 0,1 %. V× thÕ khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i nµy cã hiÖu lùc cã thÓ c¶i thiÖn ®îc kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam nh thÕ nµo vµ sÏ ®em l¹i lîi Ých còng nh nh÷ng th¸ch thøc g× cho xuÊt khÈu ViÖt nam hay kh«ng ? §ã lµ mét c©u hái cÇn ®Æt ra khi nghiªn cøu hiÖp ®Þnh , bëi thÞ trêng Mü lu«n lµ thÞ trêng hÊp dÉn ®èi víi tÊt c¶ c¸c níc , c¸c doanh nghiÖp vµ lµ thÞ trêng réng lín ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau , tõ nh÷ng hµng ho¸ cao cÊp ®¾t tiÒn ®Õn nh÷ng hµng ho¸ b×nh d©n rÎ tiÒn. Theo c¸c nhµ kinh tÕ ®¸nh gi¸ hiÖp ®Þnh høa hÑn mét sù thay ®æi lín cho xuÊt khÈu ViÖt nam sang thÞ trêng Mü v× sù u ®·i cña nã cho hµng ho¸ ViÖt nam trªn thÞ trêng Mü. 1 - T¸c ®éng thóc ®Èy xuÊt khÈu cña ViÖt nam do hiÖp ®Þnh ®em l¹i: HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ch¾c ch¾n sÏ t¹o ra mét c¬ héi nhÊt ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam vµ nÕu c¸c doanh nghiÖp n¾m b¾t ®îc , quan träng h¬n lµ vît qua c¸c th¸ch thøc th× kÕt qu¶ ®¹t ®îc kh«ng ph¶i lµ nhá . HiÖp ®Þnh sÏ kh«ng ®em l¹i ngay lËp tøc mét kÕt qu¶ lín cho nÒn kinh tÕ mµ ViÖt nam muèn thu ®îc lîi Ých tõ nã th× ph¶i t×m c¸ch ph¸t huy tiÒm lùc cña m×nh cïng víi viÖc tËn dông ®îc c¸c c¬ héi cã ®îc tõ hiÖp ®Þnh , khi ®ã míi cã thÓ 10 thóc ®Èy ®îc nÒn kinh tÕ nãi chung còng nh xuÊt khÈu cña ViÖt nam ph¸t triÓn ®i lªn. T¸c ®éng thø nhÊt lµ kh¶ n¨ng n©ng cao ®îc søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo thÞ trêng Mü : Lîi Ých c¬ b¶n trùc tiÕp nhÊt mµ hµng ho¸ ViÖt nam cã ®îc tõ hiÖp ®Þnh ®ã lµ viÖc ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia cho c¸c mÆt hµng cña ViÖt nam khi xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü , mµ c¬ b¶n lµ viÖc c¾t gi¶m thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu cña Mü cho c¸c hµng ho¸ xuÊt khÈu tõ ViÖt nam . Theo cam kÕt khi hiÖp dÞnh cã hiÖu lùc , Hoa kú sÏ c¾t gi¶m ngay lËp tøc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu cho hµng ho¸ ViÖt nam vµ tuú tõng mÆt hµng cô thÓ mµ møc c¾t gi¶m thuÕ suÊt sÏ kh¸c nhau nhng nh×n chung møc thuÕ suÊt sÏ gi¶m tõ 3 ®Õn 10 lÇn. BiÓu thuÕ quan cña Hoa kú cã ¸p dông hai biÓu thuÕ cho hang ho¸ nhËp khÈu vµo Hoa kú cña c¸c níc kh¸c nhau . BiÓu thuÕ thø nhÊt quy ®Þnh thuÕ suÊt theo quy chÕ tèi huÖ quèc (cßn gäi lµ quy chÕ MFN) , thuÕ suÊt nµy dµnh cho c¸c hµng ho¸ nhËp vµo Mü cña c¸c níc thµnh viªn tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ c¸c níc cã ký kÕt tho¶ íc th¬ng m¹i song ph¬ng víi Mü. BiÓu thuÕ suÊt thø hai quy ®Þnh thuÕ suÊt ®Çy ®ñ ( thuÕ suÊt phæ th«ng ) , ®©y lµ biÓu thuÕ ph¸p ®Þnh ¸p dông cho c¸c hµng ho¸ cña c¸c níc kh«ng ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc . B¶ng thuÕ suÊt tríc vµ sau khi hëng quy chÕ MFN cña hµng ho¸ ViÖt nam nhËp vµo thÞ trêng Mü : MÆt hµng ThuÕ suÊt phi ThuÕ suÊt MFN ( % ) MFN ( % ) 1: Rau qu¶ 25,5 2 2: DÖt may 68,9 13,4 3: Giµy dÐp 33 5,6 4: C¸c s¶n phÈm b»ng da 22,7 8,4 5: H¶i s¶n ( chñ yÕu lµ t«m ) 0 0 6: Nhãm cµ phª , gia vÞ ,chÌ 0 0 7: S¶n phÈm chÕ biÕn tõ gç 37,7 3,5 8: Thñ c«ng mü nghÖ 45 9 9: S¶n phÈm ®iÖn tö 34 2,8 10: S¶n phÈm tõ kho¸ng s¶n 40,4 3,8 11: S¶n phÈm tõ kim lo¹i 45 4,9 12: G¹o chÕ biÕn 35 8,8 13: DÇu th« 1,3 0,4 11 Nguån : UNCTAD. HiÖn nay c¸c mÆt hµng ®ang chiÕm tû träng lín tronh kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Hoa kú lµ do hai møc thuÕ MFN vµ phi MFN rÊt thÊp nh h¶i s¶n , cµ phª , dÇu má , c¸c lo¹i n«ng s¶n chÕ biÕn, ... §©y lµ nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt nam cã u thÕ xuÊt khÈu nhng vÉn ®ang chÞu c¸c rµo c¶n th¬ng m¹i kh¸c cña Mü khi muèn xuÊt sang thÞ trêng nµy. Do ®ã khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc c¸c mÆt hµng nµy sÏ t¨ng lªn m¹nh mÏ nhê ®· ®Þnh h×nh ®îc thÞ trêng tõ tríc vµ ®îc ®èi xö b×nh ®¼ng , kh«ng bÞ ¶nh hëng bëi hµng rµo phi thuÕ. C¸c mÆt hµng giµy dÐp , dÖt may xuÊt khÈu hiÖn nay cßn thùc hiÖn díi h×nh thøc gia c«ng lµ chñ yÕu . MÆt kh¸c møc thuÕ suÊt phi MFN hiÖn nay l¹i cao vµ bÞ ¶nh hëng bëi c¸c rµo c¶n kh¸c nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña hai mÆt hµng nµy sang Mü cßn nhá bÐ cha t¬ng xøng víi kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ViÖt nam . hµng dÖt may cña ViÖt nam xuÊt sang Mü chØ chiÕm cha ®Çy 2 % kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt nam , trong khi ®ã xuÊt sang Ch©u ¢u lµ 70 % vµ sang NhËt b¶n lµ 23 %. Hµng giµy dÐp cña ViÖt nam xuÊt sang Mü chiÕm 11 % , trong khi xuÊt sang EU chiÕm 74 % vµ sang NhËt b¶n lµ 8 %. Khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc víi thuÕ suÊt gi¶m kho¶ng 4-5 lÇn so víi hiÖn nay, hy väng sÏ thu hót nhiÒu nhµ lµm xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cña ViÖt nam xuÊt khÈu sang thÞ trêng Hoa kú. Hai mÆt hµng nµy còng lµ hai mÆt hµng cã thÓ lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü bëi kh¶ n¨ng nhËp khÈu cña ®ãi víi hai mÆt hµng nµy lµ rÊt lín . Víi mÆt hµng dÖt may ph¶i chÞu h¹n ng¹ch nhng vÉn ®îc hëng thuÕ suÊt cña quy chÕ MFN khi xuÊt sang Mü vµ theo c¸c nhµ qu¶n lý dÖt may nh÷ng n¨m ®Çu khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc cã kh¶ n¨ng Mü cha ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi dÖt may ViÖt nam. Do ®ã c¸c c«ng ty dÖt may ViÖt nam vÉn ®ang chê thêi c¬ ®Ó xuÊt hµng ho¸ sang thÞ trêng Mü khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc . C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü ®îc coi lµ cã tèc ®é t¨ng trëng nhanh nhÊt khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc lµ c¸c mÆt hµng rau qu¶ , hµng thñ c«ng mü nghÖ , hµng thùc phÈm chÕ biÕn ( chñ yÕu lµ s÷a vµ thÞt ) . Bëi v× hiÖn nay kim ng¹ch c¸c mÆt hµng nµy xuÊt sang thÞ trêng Mü cßn rÊt nhá vµ ®©y lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu mµ ViÖt nam cã tiÒm n¨ng vµ cã u thÕ khi xuÊt khÈu còng nh khi xuÊt sang Mü, ®ång thêi c¸c mÆt hµng nµy sÏ ®îc hëng thuÕ suÊt thÊp h¬n nhiÒu lÇn so víi thuÕ suÊt hiÖn nay . ThuÕ suÊt ®¸nh 12 theo khèi lîng cña rau gi¶m tõ 22 cent/kg xuèng 1 cent/kg , cña qu¶ t¬I gi¶m tõ 10 cent/kg xuèng 0,4 cent/kg , thuÕ suÊt døa hép gi¶m kho¶ng 10 lÇn , thuÕ suÊt c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ gi¶m kho¶ng 5 lÇn. C¸c mÆt hµng cßn l¹i ®· x©m nhËp nh s¶n phÈm ®iÖn tö ,s¶n phÈm cña c¸c ngµnh khai kho¸ng, luyÖn kim còng nh c¸c mÆt hµng kh¸c cha cã mÆt trªn thÞ trêng Mü sÏ lµ nh÷ng mÆt hµng cã ®ãng gãp vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü nhê cã ®îc c¸c u ®·i thuÕ quan , thuËn lîi trong ®èi xö vµ ®ã lµ c¬ héi ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt më réng thÞ trêng cho s¶n phÈm cña m×nh . VËy víi viÖc hëng u ®·i vÒ thuÕ quan ,hµng ho¸ viÖt nam sÏ cã c¬ héi lín ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh bëi viÖc gi¶m ®îc chi phÝ cho hµng ho¸ khi xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü vµ cã u thÕ ®Ó ®èi mÆt víi hµng ho¸ cña c¸c níc kh¸c trªn thÞ trêng Mü, nh hµng ho¸ cña Trung quèc ,c¸c níc ASEAN – lµ nh÷ng níc cã c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Mü t¬ng tù nh cña ViÖt nam vµ còng ®îc hëng quy chÕ MFN cña Mü. Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých trùc tiÕp ®ã, khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt nam cßn cã thÓ cã ®îc c¸c lîi Ých gi¸n tiÕp th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu t vµ sù x©m nhËp cña c¸c c«ng ty Mü vµo ViÖt nam . Khi c¸c c«ng ty Mü ®Çu t vµo ViÖt nam hä sÏ trang bÞ cho c¸c ngµnh cña ViÖt nam (®¸ng chó ý lµ c¸c ngµnh cã mÆt hµng xuÊt khÈu vµ c¸c ngµnh hç trî xuÊt khÈu nh ng©n hµng, bu chÝnh viÔn th«ng) mét hÖ thèng thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. MÆt kh¸c ®©y còng lµ c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam t×m kiÕm ®Çu t ®îc c¸c c«ng nghÖ nguån vµ ®æi míi hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ ®· l¹c hËu th«ng qua liªn doanh liªn kÕt víi c¸c c«ng ty cña Mü. Khi ®· thay thÕ ®îc c¸c thiÕt bÞ míi , hiÖn ®¹i sÏ cã kh¶ n¨ng n©ng cao ®îc chÊt lîng hµng ho¸ , gi¶m ®îc chi phÝ trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ sÏ n©ng cao ®îc søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ . §©y lµ yÕu tè rÊt quan träng ®Ó t¹o sù c¹nh tranh lín cho hµng ho¸ khi xuÊt khÈu vµ yÕu tè ®em l¹i sù thµnh c«ng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu mµ ViÖt nam hiÖn nay cßn rÊt kÐm . Khi cã sù x©m nhËp cña c¸c c«ng ty Mü vµo thÞ trêng ViÖt nam, hä còng ®îc phÐp thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kÓ c¶ thùc hiÖn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ nh c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam. Cïng víi sù u ®·i, ®èi xö gi÷a c¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n b×nh ®¼ng, c«ng b»ng theo nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh khèc liÖt ,m¹nh mÏ gi÷a c¸c 13 doanh nghiÖp. Khi ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn hä ph¶i ®èi phã tèt tríc søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ Mü . §iÒu ®ã buéc hä ph¶i n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó gi¶m gi¸ b¸n , tõ ®ã n©ng cao ®îc søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ cña m×nh c¶ trªn thÞ trêng trong níc còng nh trªn thÞ trêng thÕ giíi . T¸c ®éng thø hai lµ kh¶ n¨ng thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhê viÖc ph¶i ®iÒu chØnh, söa ®æi luËt ph¸p cho phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh : Khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt ®Ò ra trong hiÖp ®Þnh ®ång nghÜa víi viÖc níc ta ph¶i ®èi xö c«ng b»ng b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam víi c¸c doanh nghiÖp Mü trªn thÞ trêng ViÖt nam vµ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi nhau. ThÕ nhng hÖ thèng luËt kinh tÕ cña ViÖt nam l¹i cha thÓ lµm ®îc ®iÒu ®ã bëi víi mét hµnh vi kinh tÕ sÏ cã sù ®iÒu chØnh kh¸c nhau ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau . C¸c doanh nghiÖp nhµ níc chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt doanh nghiÖp nhµ níc , c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam, c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c trong níc l¹i chÞu sù ®iÒu chØnh cña luËt doanh nghiÖp. MÆt kh¸c hÖ thèng luËt kinh tÕ cña ViÖt nam cßn cha ®ång bé, tÝnh æn ®Þnh cña luËt ph¸p cßn thÊp vµ cßn cã sù chång chÐo m©u thuÉn lÉn nhau g©y ra sù khã kh¨n víng m¾c cho c¸c doanh nghiÖp khi ¸p dông . HÖ thèng luËt ®IÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i cßn thiÕu bëi luËt th¬ng m¹i n¨m 1997 cha thÓ ®iÒu chØnh mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c cam kÕt trong hiÖp ®Þnh nµy nh vÊn ®Ò b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ , tÝnh c¹nh tranh , chèng ®éc quyÒn ... Bªn c¹nh ®ã tÝnh minh b¹ch ho¸ cña luËt ph¸p cha cao vµ thêi gian cã hiÖu lùc ¸p dông cßn ng¾n thêng chØ 1 th¸ng sau khi ban hµnh còng g©y ra rÊt nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm vµ nghiªn cøu ®Ó ¸p dông . HiÖn nay cha cã mét t¹p chÝ nµo chÝnh thøc ®îc nhµ níc quy ®Þnh chuyªn ®¨ng t¶i vµ c«ng bè c¸c luËt , ph¸p lÖnh cña quèc héi mµ míi chØ cã mét t¹p chÝ duy nhÊt lµ t¹p chÝ “ c«ng b¸o “ cã ®¨ng t¶i c¸c v¨n b¶n cña chÝnh phñ , cña thñ tíng chÝnh phñ , cña chñ tÞch níc vµ cña c¸c bé ngµnh kh¸c ë trung ¬ng. §iÒu nµy còng cha phï hîp víi quy ®Þnh cña ch¬ng VII cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i nµy. V× vËy ®Ó cã ®îc hÖ thèng luËt ph¸p phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i nµy còng nh c¸c cam kÕt quèc tÕ vµ c¸c cam kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c mµ ViÖt nam tham gia buéc nhµ níc ta ph¶i cã sù söa ®æi , ®IÒu chØnh c¸c luËt t¹o nªn sù ®ång bé , hoµn thiÖn ®em l¹i sù dÔ dµng trong 14 viÖc qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c cam kÕt ®ã. Khi ®ã sÏ cã sù t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cu¶ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng . Thø nhÊt lµ khi cã sù ®iÒu chØnh luËt ph¸p sÏ t¹o ra mét m«i trêng kinh doanh b×nh ®¼ng, th«ng tho¸ng ,tù do cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Khi ®ã sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trë nªn gay g¾t, ¸c liÖt h¬n vµ sù ph¸p triÓn cña c¸c doanh nghiÖp sÏ nhanh chãng . Bëi v× khi mét doanh nghiÖp nµo ®ã kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c¹nh tranh , kh«ng ®øng v÷ng ®îc tríc c¹nh tranh ®ã th× sÏ bÞ tôt hËu vµ dÉn ®Õn ph¸ s¶n cßn c¸c doanh nghiÖp tån t¹I ®îc trªn thÞ trêng th× sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn . Víi nh÷ng th¸ch thøc ®ã buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n cã ý thøc n©ng cao søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ cña m×nh ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸p triÓn ®îc trªn thÞ trêng . §iÒu ®ã sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao cho hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam trªn thÞ trêng trong níc còng nh trªn thÞ trêng thÕ giíi. Vµ kh¶ n¨ng x©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng sÏ tèt h¬n , tõ ®ã míi cã kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng ra thÞ trêng quèc tÕ trong ®ã ®¸ng chó ý lµ c¸c thÞ trêng lín nh thÞ trêng Mü .V× mét doanh nghiÖp cã ®øng v÷ng trªn thÞ trêng trong níc míi cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ më réng trëng ra bªn ngoµi vµ viÖc më réng thÞ trêng ra níc ngoµi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh . h¬n n÷a khi thÞ trêng trong níc kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng khai th¸c th× viÖc më réng sang c¸c thÞ trêng kh¸c hÊp dÉn h¬n nh thÞ trêng Mü lµ ®iÒu ph¶i lµm cña c¸c doanh nghiÖp. Thø hai lµ khi thay ®æi luËt sÏ t¹o ra c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi . HÖ thèng luËt ph¸p ®· th«ng tho¸ng , b×nh ®¼ng sÏ lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi , kh«ng riªng g× c¸c nhµ ®Çu t Mü khi x©m nhËp vµ ®Çu t vµo ViÖt nam , v× trong luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam quy ®Þnh kh«ng ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi t¸t c¶ c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi , kh«ng ph©n biÖt quèc tÞch . §ång thêi cïng víi viÖc hµng ho¸ ViÖt nam ®îc hëng c¸c u ®·i cña Mü khi xuÊt khÈu sÏ thu hót ®îc nhiÒu nhµ ®Çu t ®Êu t vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ lµm hµng xuÊt khÈu ®Ó xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü vµ nh vËy sÏ t¸c ®éng rÊt lín ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü . T¸c ®éng thø ba lµ t¹o ra kh¶ n¨ng thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ViÖt nam gia nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi : HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú lµ 15 mét hiÖp ®Þnh toµn diÖn dùa trªn c¸c th«ng lÖ quèc tÕ mµ quan träng nhÊt lµ c¸c nguyªn t¾c cña th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) - ®©y lµ c¸c nguyªn t¾c mµ hiÖn nay hÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu ¸p dông . Thµnh c«ng cña ViÖt nam trong viÖc ký kÕt ®îc hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi hoa kú ®· chøng minh ®îc phÇn nµo kh¶ n¨ng cña ViÖt nam trong viÖc ®¸p øng c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña WTO. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ®îc ký kÕt ®· ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn míi trong tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt nam vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi . HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú cã hiÖu lùc sÏ ®a nÒn kinh tÕ ViÖt nam vµo luËt ch¬i chung cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu vµ buéc kinh tÕ ViÖt nam ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh toµn cÇu , c¹nh tranh trong khu vùc vµ c¹nh tranh ë tõng ngµnh cô thÓ. Khi ®ã hµng ho¸ ViÖt nam ph¶i bíc vµo cuéc c¹nh tranh khèc liÖt víi c¸c hµng ho¸ cña c¸c níc kh¸c c¶ vÒ chÊt lîng lÉn gi¸ thµnh s¶n phÈm , trong qu¸ tr×nh ®ã sÏ kh«ng cã chç ®øng cho c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ vµ c¸c doanh nghiÖp ®ã sÏ bÞ lo¹i khái cuéc ch¬i . Víi thÞ trêng Mü lµ thÞ trêng cã ®ßi hái rÊt nghiªm ngÆt vÒ chÊt lîng hµng ho¸ còng nh c¸c yªu cÇu kh¸c ®èi víi hµng ho¸ ®iÒu ®ã buéc c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ph¶i thËn träng khi thùc hiÖn xuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy . Khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ®¸p øng ®îc c¸c ®iÒu nµy th× kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trªn thÞ trêng thÕ giíi sÏ dÔ dµng h¬n. 2- Xu híng thay ®æi xuÊt khÈu cña ViÖt nam do hiÖp ®Þnh ®em l¹i: a : Kh¶ n¨ng lµm thay ®æi luång mËu dÞch cña ViÖt nam : HiÖn nay thÞ trêng xuÊt khÈu cña viÖt nam ®ang nghieng h¼n vÒ thÞ trêng Ch©u ¸ , trong ®ã xuÊt khÈu ViÖt nam sang c¸c níc ASEAN lµ chñ yÕu sau ®ã lµ thÞ trêng NhËt b¶n. ThÞ trêng Ch©u ¢u lµ thÞ trêng nhËp khÈu lín thø hai cña viÖt nam, trong khi ®ã xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo thÞ trêng Mü chØ chiÕm mét tû träng rÊt nhá bÐ trong kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam , chiÕm cha ®Çy 5 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, chØ b»ng kho¶ng 28 % kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng NhËt b¶n vµ b»ng 20 % kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng EU. ë ®©y cã sù chªnh lÖch rÊt lín cña xuÊt khÈu ViÖt nam ®Õn c¸c trung t©m kinh tÕ cña thÕ giíi . §iÒu ®ã nãi lªn r»ng c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt nam cha ®îc hîp lý vµ ®ßi hái ph¶I cã sù thay ®æi nµo ®ã cho phï hîp h¬n. Kh¶ n¨ng ®ã sÏ ®îc thùc hiÖn khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü cã hiÖu lùc. Khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt 16 nam - Hoa kú cã hiÖu lùc ph¸p lý sÏ ®em ®Õn sù thay ®æi cho xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü vµ høa hÑn mét sù chuyÓn dÞch luång mËu dÞch lín sang thÞ trêng Mü ®èi víi xuÊt khÈu ViÖt nam . Theo dù b¸o cña Bé th¬ng m¹i th× nÕu hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i nµy cã hiÖu lùc trong n¨m 2001 th× kh¶ n¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo thÞ trêng Mü ®¹t kho¶ng 800 triÖu USD t¨ng 35 % so víi n¨m 2000 cßn nÕu cha ®îc quèc héi hai níc th«ng qua trong n¨m 2001th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña viÖt nam sang mü dù kiÕn chØ ®¹t 680 - 700 triÖu USD t¨ng kho¶ng 20 % so víi n¨m 2000 .Víi nh÷ng n¨m tiÕp theo khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc th× tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü b×nh qu©n ®¹t kho¶ng 30-35 %/ n¨m vµ ®¹t kho¶ng 2,8 tû USD vµo n¨m 2005 chiÕm kho¶ng 9 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam . Sau ®ã nÕu c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt nam kh«ng cã nh÷ng thay ®æi lín trong ®Çu t nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n sÏ gi¶m dÇn vµ chØ ®¹t kho¶ng 20 %/n¨m cho nh÷ng n¨m tõ 2005 trë ®i, chØ ®¹t kho¶ng 8 tû USD vµo n¨m 2010, cßn vÉn gi÷ ®îc tèc ®é t¨ng trëng trªn (kho¶ng 30 %/ n¨m) th× sÏ ®¹t kho¶ng 11 tû USD vµo n¨m 2010 . Nh vËy kÕt qu¶ trªn ( víi møc t¨ng trëng kho¶ng 30 %/ n¨m ) chØ x¶y ra khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc cïng víi kh¶ n¨ng n¾m b¾t c¸c c¬ héi cña c¸c doanh nghiÖp vµ khai th¸c ®îc c¸c c¬ héi do hiÖp ®Þnh t¹o ra . Cßn víi c¸c thÞ trêng kh¸c : Theo dù b¸o cña Bé th¬ng m¹i ,xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng ASEAN ®ang cã xu híng gi¶m dÇn n¨m 2001 chiÕm kho¶ng 17 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam ®Õn n¨m 2005 gi¶m xuèng cßn kho¶ng 14 % cho dï c¸c níc ASEAN b¾t ®Çu thùc hiÖn chÕ ®é u ®·I thuÕ quan chung CEPT nhng c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo thÞ trêng nµy vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ra mÆt hµng nµy cña c¸c níc ASEAN lµ t¬ng tù nhau chØ xuÊt ®îc khi cã lîi thÕ nªn møc ®é hÊp dÉn cña thÞ trêng ASEAN ®èi víi doanh nghiÖp ViÖt nam lµ kh«ng lín. Víi thÞ trêng NhËt b¶n do hai níc ®· dµnh cho nhau quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) kÓ tõ ngµy 26/5/1999 thÕ nhng tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo thÞ trêng nµy lµ t¬ng ®èi æn ®Þnh nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng NhËt b¶n chØ chiÕm kho¶ng 14 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam trong giai ®o¹n 2001 - 2005 . Cßn víi thÞ trêng EU, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng nµy sÏ t¨ng lªn dÇn ®¹t kho¶ng 4 - 6 tû 17 USDvµo n¨m 2005 vµ chiÕm kho¶ng 23 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam bëi v× thÞ trêng nµy hiÖn nay ®ang lµ thÞ trêng träng t©m ®èi víi xuÊt khÈu cña ViÖt nam . VÒ c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu: §èi víi tõng thÞ trêng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña tõng mÆt hµng sÏ kh¸c nhau tuú thuéc vµo møc ®é hÊp dÉn cña tõng thÞ trêng ®ã . VÒ mÆt hµng dÖt may lµ mÆt hµng ®ang cã ®ãng gãp lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam , hiÖn nay thÞ trêng EU vÉn ®ang lµ thÞ trêng chÝnh cho mÆt hµng nµy chiÕm kho¶ng 70 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt nam chñ yÕu th«ng qua d¹ng gia c«ng , ®Æt hµng vµ theo dù b¸o cña Bé th¬ng m¹i xuÊt khÈu mÆt hµng dÖt may cña ViÖt nam cã kh¶ n¨ng gi¶m xuèng cßn 40 % vµo n¨m 2005 ®èi víi thÞ trêng nµy . XuÊt khÈu mÆt hµng nµy vµo NhËt b¶n chiÕm kho¶ng 23 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt nam vµ theo dù b¸o tû träng nµy còng cã xu híng gi¶m xuèng cßn kho¶ng 20 % vµo n¨m 2005 . Trong khi ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü n¨m 1999 chØ ®¹t 70 triÖu USD chiÕm cha ®Çy 2 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt nam .khi hiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc hµng dÖt may cña ViÖt nam sÏ ®îc hëng thuÕ suÊt MFN th× kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sÏ t¨ng lªn vµ theo dù b¸o cña c¸c nhµ qu¶n lý dÖt may kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt nam xuÊt sang thÞ trêng Mü chiÕm tû träng kho¶ng 20 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt nam vµo n¨m 2005 MÆt hµng thø hai cã kh¶ n¨ng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu thay ®æi nghiªng sang thÞ trêng Mü ®ã lµ mÆt hµng giµy dÐp : HiÖn nay xuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt nam chñ yÕu sang thÞ trêng EU chiÕm kho¶ng 74 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cña ViÖt nam nhng theo dù b¸o tû träng xuÊt kh©ñ mÆt hµng nµy sang thÞ trêng EU sÏ gi¶m xuèng cßn 55 % vµo n¨m 2005 . Cßn xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü hiÖn nay chiÕm kho¶ng 11 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt nam vµ do mÆt hµng giµy dÐp ViÖt nam cßn cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®ång thêi thÞ trêng Mü lµ thÞ trêng hÊp dÉn cho mÆt hµng nµy bëi mçi n¨m Mü nhËp kho¶ng 14 tû USD ®èi víi mÆt hµng nµy nªn cã kh¶ n¨ng tû träng xuÊt khÈu mÆt hµng nµy sang Mü sÏ t¨ng lªn 15 % vµo n¨m 2005 . MÆt hµng thø ba mµ thÞ trêng Mü cßn cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn lµ c¸c mÆt hµng h¶i s¶n : MÆt hµng nµy lµ mÆt hµng ViÖt nam cã thÕ m¹nh vµ cã thÓ 18 ph¸t triÓn m¹nh trong t¬ng lai . §©y lµ mÆt hµng cã u thÕ nhÊt khi xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü nhng hiÖn nay ViÖt nam míi chØ xuÊt sang thÞ trêng Mü 200 triÖu USD n¨m 2000 trong khi ®ã mçi n¨m Mü nhËp kho¶ng 3 tû USD mÆt hµng nµy .Do vËy kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy sang Mü sÏ t¨ng lªn khi c¸c doanh nghiÖp tËn dông ®îc c¸c u ®·I mµ hiÖp ®Þnh ®em l¹i . MÆt hµng thø t cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang Mü chiÕm tû träng lín lµ mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ . HiÖn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng nµy cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü chiÕm cha ®Çy 0,1 % tæng kim ng¹ch nhËp khÈu mÆt hµng nµy cña Mü víi lý do lµ møc thuÕ suÊt phi MFN qu¸ cao .V× vËy trong t¬ng lai kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt nam sang Mü sÏ cã kh¶ n¨ng t¨ng lªn con sè tr¨m triÖu USD lµ ch¾c ch¾n bëi thuÕ suÊt sÏ gi¶m ®I rÊt nhiÒu vµ chÊt lîng mÆt hµng nµy cña ViÖt nam còng kh«ng thua kÐm g× hµng cña Trung quèc . b: Kh¶ n¨ng thay ®æi lîi thÕ so s¸nh cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü : Theo häc thuyÕt HECSHER - OHLIN : mét níc sÏ cã lîi khi xuÊt khÈu lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra nã cÇn sö dông nhiÒu yÕu tè rÎ vµ t ¬ng ®èi s½n cã ë níc ®ã vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra nã cÇn nhiÒu yÕu toã ®¾t vµ t¬ng ®èi khan hiÕm ë níc ®ã . Víi Mü lµ mét níc cã tr×nh ®é khoa häc, kü thuËt, c«ng nghÖ rÊt cao vµ cã vèn lín th× kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang thÞ trêng Mü chØ cã lo¹i khi xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt nam cã u thÕ vÒ lao ®éng, vÒ nguyªn vËt liÖu. Bëi ViÖt nam ®îc ®¸nh gi¸ lµ níc cã chi phÝ nh©n c«ng thÊp nhÊt vµ lùc lîng lao ®éng nhiÒu nhng chñ yÕu lµ lùc lîng lao ®éng phæ th«ng cßn lao ®éng cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt rÊt Ýt vµ lµ níc cã nguån tµI nguyªn rÊt phong phó trong c¸ lÜnh vùc n«ng, l©m, thuû s¶n v× vËy ViÖt nam chØ cã mét sè mÆt hµng cã lîi thÕ khi xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü: Thø nhÊt lµ nhãm c¸c mÆt hµng thu hót vµ cÇn nhiÒu lao ®éng , ®ã lµ nhãm nh÷ng mÆt hµng dÖt may, giµy dÐp, c¸c mÆt hµng chÕ biÕn, c¸c mÆt hµng gia c«ng. §©y lµ nh÷ng mÆt hµng cÇn rÊt nhiÒu lao ®éng phæ th«ng trong khi ®ã ViÖt nam rÊt cã u thÕ vÒ mÆt nµy, do vËy chÝnh phñ còng nh c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc nµy cÇn cã chiÕn lîc u tiªn vµ ph¸t huy lîi thÕ nµy ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cho mÆt hµng nµy trong viÖc xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü . 19 Thø hai lµ nh÷ng mÆt hµng sö dông mhieeuf nguyªn vËt liÖu trong níc - ®ã lµ nh÷ng mÆt hµng rau qu¶ , h¶i s¶n , thñ c«ng mü nghÖ .§©y lµ nh÷ng mÆt hµng sö dông nguyªn liÖu chñ yÕu lµ ®îc s¶n xuÊt trong níc ®Ó chÕ biÕn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu . §©y còng lµ nh÷ng mÆt hµng mµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña níc ta cßn t¬ng ®èi lín nÕu cã chiÕn lîc khai th¸c vµ sö dông hîp lý cã hiÖu qu¶ . ThÕ nhng ®Ó cã thÓ thu ®îc nh÷ng lîi Ých trªn khi hiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam . Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü sÏ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam kh«ng t×m ®îc c¸ch khai th¸c c¸c c¬ héi do hiÖp ®Þnh ®em l¹i . Theo «ng §ç Thanh Hång - Phã tæng gi¸m ®èc tæng c«ng ty da giµy , mÆc dï hiÖn nay cã tíi 150 doanh nghiÖp da giµy chuÈn bÞ tiÕp cËn thÞ trêng Mü nhng chØ cã mét vµi doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng trô l¹i ®îc ë thÞ trêng nµy do hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ da giµy vµ dÖt may hiÖn nay ®Òu ph¶i nhËp nguyªn vËt liÖu chÝnh víi khèi lîng lín ( da giµy chiÕm kho¶ng 80 % , dÖt may chiÕm kho¶ng 70 % ) , c¬ së vËt chÊt l¹c hËu , n¨ng lùc s¶n xuÊt thiÕt bÞ cßn h¹n chÕ sÏ lµm gi¶m ®i søc c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ tõ c¸c quèc gia kh¸c ®ang kinh doanh trªn thÞ trêng Mü . Bªn c¹nh ®ã cung c¸ch lµm ¨n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam cßn manh món s¶n xuÊt cßn ph©n t¸n r¸t khã cho viÖc t¹o nguån mua hµng ®Ó xuÊt khÈu vµ còng sÏ h¹n chÕ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp . 20