Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ 123456...

Tài liệu 123456

.DOC
34
375
82

Mô tả:

Lêi nãi ®Çu Tõ §¹i héi §¶ng VI (1986), thùc hiÖn chñ tr¬ng ®êng lèi ®æi míi, më cöa nÒn kinh tÕ theo ph¬ng ch©m “§a ph¬ng hãa, ®a dang hãa c¸c quan hÖ chÝnh trÞ, kinh tÕ, ®èi ngo¹i, kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a viÖc khai th¸c cã hiÖu c¸c nguån lùc trong níc lµ chÝnh víi viÖc huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc bªn ngoµi”, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· ®Æc biÖt quan t©m ®Õn ho¹t ®éng ®Õn ®Çu t níc ngoµi. ViÖc ban hµnh LuËt ®Çu t níc ngoµi ®Çu tiªn (29/12/1987) víi nh÷ng quy ®Þnh th«ng tho¸ng hÊp dÉn nh mét luång giã míi thæi vµo nÒn kinh tÕ ViÖt nam lóc ®ã ®ang trong t×nh tr¹ng khñng ho¶ng trÇm träng, c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi b¾t ®Çu chän ViÖt Nam lµm ®iÓm dõng ch©n cña m×nh. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi, nh»m c¶i thiÖn tèt h¬n m«i trêng ®Çu t, khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, n¨m 1990 vµ n¨m 1992, LuËt ®Çu t níc ngoµi ®· 2 lÇn ®îc söa ®æi, bæ sung vµ ®Õn n¨m 1996, ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, t×nh h×nh xu thÕ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam, LuËt ®Çu t níc ngoµi míi ®· ®îc quèc héi th«ng qua ngµy 12/11/1996. Sau ®ã lµ mét lo¹t c¸c v¨n b¶n míi nh»m híng dÉn, bæ sung theo híng khuyÕn khÝch thu hót c¸c nhµ ®Çu t. Qua 17 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc, ViÖt Nam ®· tiÕn nh÷ng bíc dµi trªn bíc ®êng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ thóc ®Çy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong níc víi tèc ®é t¨ng GDP hµng n¨m vµo lo¹i cao trªn thÕ giíi (8,5 - 9%). §¸nh gi¸ c¸c ®éng lùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, mét yÕu tè kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc ®ã lµ vai trß quan träng cña ®Çu t níc ngoµi. §Çu t níc ngoµi “kh«ng chØ gãp phÇn ®Ó nÒn kinh tÕ ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng cao trong nh÷ng n¨m qua mµ cßn lµ ®iÒu kiÖn c¬ së cÇn thiÕt cho c¶ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m tiÕp theo” (Tr¶ lêi pháng vÊn B¸o §Çu t cña cùu Thñ tíng Vâ V¨n KiÖt ). HiÓu ®îc ®iÒu ®ã cµng kh«ng thÓ kh«ng kh¼ng ®Þnh c«ng lao to lín cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. VÊn ®Ò qu¶n lý Nhµ níc nãi chung vµ viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch nãi riªng ®èi víi ®Çu t níc ngoµi ®· vµ ®ang lµ mét vÊn ®Ò ®îc quan t©m, nhiÒu héi th¶o xung quanh ®Çu t trùc tiÕp vµ qu¶n lý Nhµ níc vÒ ®Çu t ®· ®îc tæ chøc, thu hót nhiÒu nhµ kinh tÕ ViÖt Nam vµ thÕ giíi, c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. 1 ChÝnh v× vËy, t«i ®· chän ®Ò tµi "§¸nh gi¸ chÝnh s¸ch ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam trong thêi gian qua vµ ph¬ng hêng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn" lµm tiÓu luËn m«n häc Kinh tÕ quèc tÕ. TiÓu luËn ®îc viÕt thµnh 3 ch¬ng: Ch¬ng I: Nh÷ng lý luËn chung vÒ chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam Ch¬ng II: Thùc tr¹ng chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam Ch¬ng III: Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh ®Õn thÇy gi¸o TS. NguyÔn Thêng L¹ng vµ b¹n bÌ ®· híng dÉn vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i ®Ó hoµn thiÖn bµi tiÓu luËn nµy. Nhng do khu«n khæ cã h¹n vµ tr×nh ®é cßn nhiÒu h¹n chÕ, bµi tiÓu luËn nµy ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh, rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña tÊt c¶ c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n. 2 Ch¬ng I Nh÷ng lý luËn chung vÒ chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam 1. C¬ së lý thuyÕt vÒ ®Çu t - ®Çu t níc ngoµi. 1.1. §Çu t. 1.1.1. Kh¸i niÖm ®Çu t. §Çu t lµ sù bá ra, sù hy sinh nh÷ng nguån lùc ë hiÖn t¹i (tiÒn, søc lao ®éng, trÝ tuÖ.v.v...) nh»m ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ cã lîi cho chñ ®Çu t trong t¬ng lai. Nh vËy, theo kh¸i niÖm trªn, ®Çu t lµ ho¹t ®éng kinh tÕ g¾n víi viÖc sö dông vèn dµi h¹n nh»m môc ®Ých sinh lîi. §Çu t lµ mét bé phËn cña s¶n xuÊt - kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Nã cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc t¨ng tiÒm lùc cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña tõng doanh nghiÖp nãi riªng. Vèn ®Çu t bao gåm cã c¸c d¹ng sau: - TiÒn tÖ c¸c lo¹i - HiÖn vËt h÷u h×nh: t liÖu s¶n xuÊt, tµi nguyªn - Hµng ho¸ h÷u h×nh: søc lao ®éng, c¸n bé, th«ng tin, biÓu tîng uy tÝn hµng ho¸.v.v.. - C¸c ph¬ng tiÖn kh¸c: cæ phiÕu, ®¸ quý.v.v.... 1.1.2. §Æc trng c¬ b¶n cña ®Çu t. §Çu t cã hai ®Æc trng c¬ b¶n sau: tÝnh sinh lîi vµ thêi gian kÐo dµi. - TÝnh sinh lîi lµ ®Æc trng hµng ®Çu cña ®Çu t. Kh«ng thÓ thÓ coi lµ ®Çu t, nÕu viÖc sö dông tiÒn vèn kh«ng nh»m môc ®Ých thu l¹i mét kho¶n tiÒn cã gi¸ trÞ lín h¬n kho¶n tiÒn ®· bá ra ban ®Çu. Nh vËy ®Çu t kh¸c víi: + ViÖc mua s¾m, cÊt tr÷, ®Ó dµnh + ViÖc mua s¾m nh»m môc ®Ých tiªu dïng v× trong viÖc nµy tiÒn cña kh«ng sinh lêi. 3 + ViÖc chi tiªu v× lý do nh©n ®¹o vµ t×nh c¶m. §Æc trng thø hai cña ®Çu t lµ kÐo dµi thêi gian, thêng tõ hai n¨m ®Õn 70 n¨m hoÆc cã h¹n thêng trong vßng mét n¨m kh«ng gäi lµ ®Çu t. §Æc ®iÓm nµy cho phÐp ph©n biÖt ho¹t ®éng ®Çu t vµ ho¹t ®éng kinh doanh. Kinh doanh thêng ®îc coi lµ mét giai ®o¹n ®Çu t. Nh vËy, ®Çu t vµ kinh doanh thèng nhÊt tÝnh sinh lêi nhng kh¸c nhau ë thêi gian thùc hiÖn. 1.2. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi 1.2.1. Kh¸i niÖm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ mét lo¹i h×nh di chuyÓn vèn quèc tÕ, trong ®ã ngêi chñ së h÷u vèn ®iÒu hµnh ho¹t ®éng sö dông vèn. VÒ thùc chÊt. FDI lµ sù ®Çu t cña c¸c C«ng ty nh»m x©y dùng c¸c c¬ së, chi nh¸nh ë së ®ã. §©y lµ h×nh thøc ®Çu t mµ chñ ®Çu t níc ngoµi ®ãng gãp mét sè vèn ®ñ lín vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hoÆc dÞch vô vµ cho phÐp hä trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh ®èi tîng mµ hä bá vèn. 1.2.2. §Æc ®iÓm ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. - C¸c chñ ®Çu t níc ngoµi ph¶i ®ãng gãp mét sè vèn tèi thiÓu vµo vèn ph¸p ®Þnh tuú theo luËt ®Çu t cña mçi níc. - QuyÒn qu¶n lý x©y dùng phô thuéc vµo møc ®é gãp vèn. NÕu gãp 100% vèn th× doanh nghiÖp hoµn toµn do chñ ®Çu t níc ngoµi qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh. - Lîi nhuËn cña c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi thu ®îc phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®îc chia theo tû lÖ gãp vèn trong vèn ph¸p ®Þnh. - §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc x©y dùng doanh nghiÖp míi, mua l¹i hoµn bé hay tõng phÇn doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng hoÆc mua cæ phiÕu ®Ó th«n tÝnh hay s¸p nhËp c¸c doanh nghiÖp kh¸c. - Nguån vèn ®Çu t kh«ng chØ bao gåm vèn ®Çu t ban ®Çu mµ cßn cã thÓ ®îc bæ xung, më réng tõ nguån lîi nhuËn thu ®îc tõ chñ ®Çu t níc ngoµi. - ViÖc c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi bá vèn vµo trong níc ®Ó biÕn sinh lîi, th× qua ®ã bªn phÝa chñ nhµ tiÕp nhËn vèn cã c¬ héi tiÕp thu c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn, häc hái 4 kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i ë níc ngoµi. §©y lµ mét ®Æc ®iÓm chó träng cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi. - §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ h×nh thøc mµ c¸c chñ ®Çu t ®îc tù m×nh ra quyÕt ®Þnh ®Çu t, quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lç l·i. H×nh thøc nµy mang tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cao, kh«ng cã rµng buéc vÒ chÝnh trÞ, kh«ng ®Ó l¹i g¸nh nÆng nî nÇn cho nÒn kinh tÕ. 1.2.3. C¸c lo¹i h×nh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Trong thùc tiÔn, FDI cã nhiÒu h×nh thøc tæ chøc kh¸c nhau. Nh÷ng h×nh thøc ®îc ¸p dông phæ biÕn lµ: + Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång + Doanh nghiÖp liªn doanh + Doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi. Tuú tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ vµ tuú vµo tõng quèc gia kh¸c nhau mµ c¸c h×nh thøc trªn ®îc ¸p dông kh¸c nhau. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t, ChÝnh phñ níc së t¹i cßn lËp ra c¸c khu vùc u ®·i ®Çu t trong l·nh thæ níc m×nh nh: khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp tËp trung, ®Æc khu kinh tÕ, hîp ®ång x©y dùng - vËn hµnh - chuyÓn giao (B.O.T), x©y dùng - chueyÎn giao (B.T), x©y dùng - chuyÓn giao - vËn hµnh (B.T.O). 1.2.4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng thu hót vèn dtttt níc ngoµi. §Çu t níc ngoµi lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ cã vai trß rÊt lín víi c¸c níc trªn thÕ giíi, v× vËy viÖc thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè chñ quan vµ kh¸ch quan. Cô thÓ nh sau: 1.2.4.1. HÖ thèng luËt HÖ thèng luËt lµ mét trong nh÷ng nh©n tè sÏ k×m h·m hay thóc ®Èy gia t¨ng cña ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi. Bëi lÏ, trong hÖ thèng luËt ®Çu t, níc së t¹i s÷ nªu râ quan ®iÓm cña m×nh trªn lÜnh vùc ®Çu t vÒ h×nh thøc ®Çu t, ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c bªn liªn quan nh thÕ nµo.v.v... §ång thêi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi cßn xem xÐt nh÷ng luËt liªn quan nh luËt thuÕ, luËt cho thuª ®Êt ®ai.v.v... Nh÷ng néi dung cña hÖ thèng 5 luËt cµng ®ång bé, chÆt chÏ tiªn tiÕn, cëi më phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ th× kh¶ n¨ng hÊp dÉn thu hót nguån vèn FDI cµng cao. 1.2.4.2. æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ. §©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt nh»m gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro, vît khái sù kiÓm so¸t cña chñ ®Çu t. nh÷ng bÊt æn vÒ kinh tÕ - chÝnh trÞ kh«ng chØ lµm cho dïng vèn FDI bÞ ch÷ng l¹i vµ thu hÑp, mµ cßn lµm cho qu¸ tr×nh huy ®éng ngån vèn trong níc bÞ gi¶m m¹nh. Ngoµi ra c¸c cuéc xung ®ét néi chiÕn hay sù hoµi nghi thiÕu thiÖn c¶m vµ g©y khã dÔ cña giíi l·nh ®¹o, nh©n d©n ®èi víi vèn ®Çu t níc ngoµi ®Òu lµ nh©n tè t¸c ®éng t©m lý tiªu cùc cña c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi. Bëi vËy, æn ®Þnh chÝnh trÞ kh«ng chØ trong thêi gian ng¾n mµ cßn lµ cÇn gi÷ v÷ng l©u dµi, ®Ó cho c¸c nhµ ®Çu t yªn t©m ho¹t ®éng. 1.2.4.3. Sù ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Sù ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng lu«n lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt hµng ®Çu ®Ó c¸c chñ ®Çu t cã thÓ nhanh chãng th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh vµ triÓn khai c¸c dù ¸n ®· cam kÕt. Mét tæng thÓ h¹ tÇng bao gåm: cÇu, c¶ng, ®êng x¸, hÖ thèng ®iÖn níc dåi dµo ph¬ng tiÖn nghe nh×n hiÖn ®¹i.v.v.. Trong c¸c ®iÒu kiÖn vµ chÝnh s¸ch h¹ tÇng phôc vô cho ho¹t ®éng FDI, chÝnh s¸ch ®Êt ®ai vµ bÊt ®éng s¶n cã søc chi phèi m¹nh mÏ ®Õn luång FDI. Khi ®ã cµng t¹o cho c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi an t©m vÒ së h÷u vµ quyÒn chñ ®éng ®Þnh ®o¹t mua b¸n ®Êt ®ai mµ hä cã ®îc b»ng nguån vèn ®Çu t cña m×nh. DÞch vô th«ng tin vµ t vÊn ®Çu t cã vai trß quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin cËp nhËt vµ ®¸ng tin cËy, ®Ó cho c¸c nhµ ®Çu t tiÕp xóc lùa chän bªn ®èi t¸c vµ sÏ ¶nh hëng ho¹t ®éng kinh doanh. 1.2.4.4. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Møc ®é æn ®Þnh cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ mét nh©n tè quan träng gãp phÇn æn ®Þnh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ thu lîi nhuËn cña nhµ ®Çu t níc ngoµi, nhÊt lµ trong chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ tû gi¸ hèi ®o¹i. ViÖc nguån vèn FDI ®æ vµo mét níc thêng tû lÖ nghÞch víi ®é chªnh lÖch l·i suÊt trong - ngoµi níc. NÕu ®é chªnh lÖch l·i suÊt ®ã cµng cao, t b¶n níc ngoµi cµng a ®Çu t theo kiÓu cho vay ng¾n h¹n, Ýt chÞu rñi ro vµ hëng l·i ngay trªn chØ sè chªnh lÖch l·i suÊt ®ã. H¬n n÷a, khi møc l·i suÊt trong níc coa h¬n 6 møc l·i suÊ quèc tÕ th× søc hót víi dßng vãn ch¶y vµo cµng m¹nh. Tuy nhiªn, ®ång nghÜa víi l·i suÊt cao lµ chi phÝ trong ®Çu t lµ cao lµm gi¶m lîi nhuËn cña c¸c nhµ ®Çu t. Ngoµi ra, mét tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t, phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ë tõng giai ®o¹n th× kh¶ n¨ng thu lîi nhuËn tõ xuÊt khÈu cµng lín, søc hÊp dÉn víi vèn níc ngoµi cµng lín, mét níc cã møc t¨ng trëng xuÊt khÈu cao sÏ lµm yªn lßng c¸c nhµ ®Çu t v× kh¶ n¨ng tr¶ nî cña níc ®ã b¶o ®¶m h¬n, møc ®é m¹o hiÓm trong ®Çu t sÏ gi¶m. 1.2.4.5. Sù ph¸t triÓn cña nÒn hµnh chÝnh quèc gia. Lùc c¶n lín nhÊt lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t lµ thñ tôc rêm rµ, phiÒn phøc g©y tèn kÐm vÒ thêi gian, chi phÝ vµ ®· lµm mÊt c¬ héi ®Çu t. §ång thêi, víi nh©n tè nµy cßn g¾n liÒn víi tr×nh ®é kh¶ n¨ng tÝnh tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò c¸n bé trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, kiÓm tra vµ xö lý viÖc ph¸t sinh trong ho¹t ®éng ®Çu t. Do vËy, Bé m¸y hµnh chÝnh ph¶i thËt gän nhÑ víi nh÷ng thñ tôc, hµnh chÝnh cã tÝnh chÊt ®¬n gi¶n, c«ng khai vµ nhÊt qu¸n. §iÒu ®ã sÏ lµm t¨ng tÝnh ho¹t ®éng cña ®Çu t mét c¸ch kh«ng th«ng suèt vµ chÝnh x¸c. 1.2.4.6. §Æc ®iÓm thÞ trêng níc nhËn vèn. §©y cã thÓ níi lµ yÕu tè quan träng ¶nh hëng ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn ë quy m«, dung lîng cña thÞ trêng, søc mua cña c¸c tÇng líp d©n c trong níc, kh¶ n¨ng më réng quy m« ®Çu t.v.v.... ®Æc biÖt lµ sù ho¹t ®éng cña thÞ trêng nh©n lùc. MÆt kh¸c, víi gi¸ nh©n c«ng rÎ sÏ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, nhÊt lµ víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t vµo lÜnh vùc sö dông nhiÒu lao ®éng. Ngoµi ra, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt, tr×nh ®é häc vÊn, kh¶ n¨ng qu¶n lý.v.v... còng cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh. Bëi vËy, lîi thÓ vÒ thÞ trêng sÏ cã søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. 1.3. Mét sè lý thuyÕt vÒ ®Çu t - th¬ng m¹i quèc tÕ. Lý thuyÕt th¬ng m¹i quèc tÕ cña Hecksher - Ohlin cho r»ng: mét níc sÏ chuyªn ho¸ vµo s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt cña nã sö dông nhiÒu nh©n tè s¶n xuÊt t¬ng ®èi rÎ vµ s½n cã cña níc ®ã vµ nhËp khÈu hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt nã sö dông nh©n tè s¶n xuÊt t¬ng ®èi ®¾t vµ kham hiÕm cña níc ®ã. Khi nguån lùc 7 s¶n xuÊt (lao ®éng, vèn, kü thuËt) cña mét níc thay ®æi th× sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ xuÊt nhËp khÈu cña níc ®ã. Sù di chuyÓn nguån lùc gi÷a c¸c níc lµ mét trong níc nguyªn nh©n chÝnh g©y ra sù thay ®æi cña c¸c nguån lùc s¶n xuÊt s½n cã cña c¸c níc. Khi ®ã, mét h×nh di chuyÓn vèn còng lµm t¨ng khèi lîng cña nh©n tè vèn. T¸c ®éng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®Õn x vµ sau ®ã ®Õn th¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ diÔn ra theo hai híng: t¸c ®éng thay thÕ vµ t¸c ®éng bæ sung. - T¸c ®éng thay thÕ: m« h×nh kiÓu Hecksher -Ohlin -Samuelson) mét níc cã hµng rµo th¬ng m¹i mang tÝnh h¹n chÕ cao ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu sÏ lµm t¨ng thu nhËp ®èi víi vèn nguån lùc t¬ng ®èi khan hiÕm cña níc ngµy. Theo t¸c ®éng Rybczynski, s¶n xuÊt cña hµng ho¸ sö dông nhiÒu vèn (tr íc ®©y ®îc nhËp khÈu nÕu cã thuÕ) sÏ t¨ng vµ s¶n xuÊt hµng ho¸ sö dông nhiÒu lao ®éng (tríc ®©y ®îc xuÊt khÈu) sÏ gi¶m. Nh vËy, theo híng nµy, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi sÏ lµm gi¶m khèi lîng xuÊt nhËp khÈu. - T¸c ®éng bæ xung: t¸c ®éng nµy diÔn ra trong m« h×nh kiÓu Riardo khi c¸c níc cã c«ng nghÖ kh¸c nhau. VÝ dô: gi¶ sö hai níc cã n¨ng suÊt lao ®éng nh nhau nhng mét níc cã n¨ng suÊt vèn cao h¬n. Níc cã n¨ng suÊt vèn cao h¬n sÏ xuÊt khÈu hµng ho¸ nhiÒu vèn. Khi vèn di ®éng trªn ph¹m vi quèc tÕ nã sÏ t×m ®Õn n¬i nµo ®ã cã møc thu nhap¹ cao nhÊt vµ v× vËy sÏ ch¶y vµo níc cã n¨ng suÊt vèn cao h¬n. Theo t¸c ®éng Rybcznski, dßng vèn nµy sÏ lµm t¨ng s¶n xuÊt hµng ho¸ sö dông nhiÒu vèn (hµng xuÊt khÈu níc ®ã) vµ gi¶m s¶n xuÊt hµng sö dông nhiÒu lao ®éng (hµng nhËp khÈu cña níc ®ã). V× vËy, dßng vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ch¶y vµo sÏ lµm t¨ng quy m« bu«n b¸n gi÷a c¸c níc. 2. ChÝnh s¸ch Nhµ níc víi vÊn ®Ò ®Çu t níc ngoµi ë ViÖt Nam 2.1. TÝnh tÊt yÕu ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam. HiÖn nay trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan nh÷ng níc giÇu vµ níc nghÌo, hay nãi mét c¸ch kh¸c lµ níc chËm ph¸t triÓn vµ níc ph¸t triÓn. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do ®©u? Khi cã sù c¸ch biÖt vÒ kh¶ n¨ng kinh tÕ, vÒ tµi chÝnh gi÷a c¸c níc th× lóc nµy c¸c níc ph¸t triÓn b¾t ®Çu x¶y ra t×nh tr¹ng d thõa vèn, c«ng nghÖ vµ lîi nhuËn gi¶m. Cßn c¸c níc chËm ph¸t triÓn l¹i r¬i vµo t×nh tr¹ng thiÕu vèn, thiÕu c«ng nghÖ míi, thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý. V× vËy ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, c«ng 8 nghÖ cña hä ra níc ngoµi nh»m môc ®Ých sinh lêi vµ kÐo dµi tuæi thä cña c«ng nghÖ. Trong khi ®ã c¸c níc ®ang ph¸t triÓn míi chØ cã ®îc c«ng nh©n dåi dµo vµ nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n phong phó cha ®îc khai th¸c triÖt ®Ó do cha cã vèn vµ c«ng nghÖ thÝch hîp ®Ó khai th¸c tèt hai nguån lùc nµy, ®©y lµ mét m«i trêng ®Çu t ®Çy triÓn väng cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi trong qu¸ tr×nh t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t nh»m lµm t¨ng lîi nhuËn cho m×nh trong ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi. H¬n n÷a do c¸c níc ph¸t triÓn rÊt dåi dµo s¶n phÈm c«ng nghÖ cao, cã chÊt lîng tèt, mÉu m· ®a d¹ng phong phó, bao b× ®Ñp, ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu dïng cao cho nªn tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ trêng gi÷a c¸c s¶n phÈm hÕt søc gay g¾t. Sù c¹nh tranh nµy nhiÒu lóc kh«ng c©n søc v× trªn thÞ trêng nÕu chóng ta chØ nh×n vµo s¶n phÈm th× kh«ng thÓ biÕt ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh hay yÕu, mµ ph¶i nh×n vµo chiÕn lîc kinh doanh cña ®èi thñ c¹nh tranh th× míi biÕt ®îc. V× vËy, ®Ó tr¸nh rñi ro trªn thÞ trêng néi ®Þa th× buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh ®Çu t ra níc ngoµi. H×nh thøc ®Çu t ra níc ngoµi bªn c¹nh viÖc h¹n chÕ rñi ro th× nã cßn nh»m t¨ng vßng quay cña vèn, tËn dông ®îc c«ng nghÖ h¹ng 2 ë trong níc (níc ph¸t triÓn). Trong qu¸ tr×nh ®Çu t, c¸c nhµ ®Çu t cè g¾ng h¹ thÊp chi phÝ ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt. Muèn lµm ®îc ®iÒu ®ã buéc hä ph¶i ®Çu t ra níc ngoµi ®Ó më réng c¬ héi tèi ®a ho¸ lîi nhuËn khi ®Çu t vµo nh÷ng níc chËm ph¸t triÓn hä tiÕt kiÖm ®îc rÊt nhiÒu chi phÝ nh chi phÝ ®æi míi c«ng nghÖ, chi phÝ thanh lý c«ng nghÖ, chi phÝ lao ®éng chÊt x¸m, chi phÝ lao ®éng phæ th«ng, trong khi ®ã l¹i ®îc u ®·i vÒ thuÕ (thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ xuÊt khÈu....). §ång thêi lîi nhuËn cßn ®îc ®¶m b¶o bëi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña c¸c níc nhËn ®Çu t. ViÖt Nam, xuÊt ph¸t ®iÓm lµ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu. H¬n 70% d©n sè ho¹t ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp: n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, tÝch luü néi bé thÊp, sö dông viÖn trî níc ngoµi kh«ng cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, níc ta võa ra khái chuéc chiÕn tranh b¶o vÖ tæ quèc nªn nhiÒu tµn d mµ ta cha kh¾c phôc ®îc. Tríc nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc ®ã, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®Ò ra nhiÒu môc tiªu quan träng trong giai ®o¹n 2001 – 2010 nh»m n©ng cao ®êi sèng ngêi d©n, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ v÷ng m¹nh. Trong chiÕn lîc 10 n¨m ®Çu thÕ kû 21, §¶ng ta vÉn kiªn ®Þnh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc t¹o lËp nÒn t¶ng cho viÖc h×nh thµnh mét níc c«ng nghiÖp trong giai ®o¹n sau. Sù lùa chän chiÕn lîc nµy lµ mét tÊt yÕu ®îc rót ra tõ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ ®æi míi h¬n 10 n¨m qua, tõ mét tÇm nh×n vÒ triÓn väng ph¸t triÓn ®Êt níc g¾n víi xu thÕ thêi ®¹i. Trong ®ã, vai trß cña vèn ®Çu t níc ngoµi ®· ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc. Trong nh÷ng n¨m qua, cïng víi sù ph¸t triÓn ®Êt níc, nguån vèn ®Çu t níc ngoµi ngµy cµng 9 kh¼ng ®Þnh vai trß cña m×nh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §iÒu ®ã ®îc biÓu hiÖn râ b»ng gia t¨ng nguån vèn, kü thuËt – c«ng nghÖ, ®ãng gãp vµo ng©n s¸h Nhµ níc ®¸ng kÓ. Trong nh÷ng n¨m tíi, viÖc thu hót nguån vèn FDI vÉn ®îc Nhµ níc quan t©m lµ mét xu thÕ tÊt yÕu phï hîp víi xu thÕ cña thÕ giíi vµ yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. 2.2. Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ níc trong ®Çu t níc ngoµi. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc thu hót vèn §TNN, §¶ng vµ Nhµ Níc ta ®· tõng bíc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch §TNN theo híng võa khuyÕn khÝch, thu hót c¸c nhµ §TNN vµo ViÖt Nam nh»m t¹o ®µ ph¸t triÓn kinh tÕ võa theo híng b¶o vÖ quyÒn lîi, lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp trong níc. §ång thêi xuÊt ph¸t tõ chÝnh s¸ch ®æi míi nÒn kinh tÕ më cöa vµ héi nhËp víi níc ngoµi, ngµy 19/12/1987 lÇu ®Çu tiªn Quèc héi níc ta ®· th«ng qua LuËt ®Çu t níc ngoµi cho phÐp c¸c tæ chøc c¸ nh©n lµ ngêi níc ngoµi ®îc ®Çu t vµo ViÖt Nam. Qua 4 lÇn söa ®æi bæ sung vµo c¸c n¨m 1990, 1992, 1996 vµ th¸ng 4 n¨m 2000, m«i trêng ®Çu t ®· c¶i thiÖn th«ng tho¸ng h¬n, gi¶m thiÓu rñi ro cho c¸c nhµ ®Çu t, më réng quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh . Theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®îc ®Çu t theo díi h×nh thøc sau ®©y: - C«ng ty liªn doanh: lµ d¹ng C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®îc thµnh lËp víi sù tham gia cña mét bªn lµ mét hay nhiÒu ph¸p nh©n trong níc vµ bªn kia lµ mét hay nhiÒu thµnh viªn níc ngoµi. Vèn ho¹t ®éng do hai bªn ®ãng gãp, thêi gian ho¹t ®éng tõ 30 ®Õn 50 n¨m. - C«ng ty cã 100% vèn ®Çu t níc ngoµi: lµ d¹ng C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n do tæ chøc hoÆc c¸ nh©n níc ngoµi thµnh lËp, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh , thêi gian ho¹t ®éng tõ 50 ®Õn 70 n¨m. - Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh : lµ d¹ng hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh gi÷a hai bªn hay nhiÒu bªn ®Ó cïng nhau tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh trªn c¬ së ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm, quyÒn lîi nghÜa vô râ rµng vµ kh«ng thµnh lËp mét ph¸p nh©n míi. - X©y dùng, khai th¸c, chuyÓn giao (BOT): lµ h×nh thøc hîp ®ång ®îc ký kÕt gi÷a chñ ®Çu t vµ c¸c c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn ®Ó x©y dùng mét c«ng tr×nh, trong ®ã cã nhµ ®Çu t bá vèn ®Ó kinh doanh vµ khai th¸c c«ng 10 tr×nh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®ñ ®Ó thu håi vèn vµ c¸c lîi nhuËn tho¶ ®¸ng sau ®ã chuyÓn giao c«ng tr×nh cho Nhµ níc khi chÊm døt hîp ®ång mµ kh«ng ®ßi hái bÊt cø kho¶n tiÒn nµo. Nh×n chung, LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã ®é hÊp dÉn cao, phï hîp víi th«nglÖ quèc tÕ. HiÖn nay, LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®ang ®îc tiÕp tôc ®iÒu chØnh bæ sung cho phï hîp víi thùc tiÔn ®iÒu kiÖn ë ViÖt Nam. 2.3.Nguyªn t¾c ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Nhµ níc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi, cÇn ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c sau: + C¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc nh»m thùc hiÖn mét c¸ch tèt nhÊt ®Þnh híng cña LuËt §TNN lµ kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ; võa më cöa ra bªn ngoµi, nh»m tranh thñ mäi nguån lùc quèc tÕ nhng kh«ng coi nhÑ ®Çu t cho s¶n xuÊt trong níc; më cöa cho bªn ngoµi nhng kh«ng quªn nh÷ng biÖn ph¸p "che ch¾n" cÇn thiÕt ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc, b¶o ®¶m an ninh quèc phßng, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ tham gia ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ trong khu vùc vµ thÕ giíi mét c¸ch cã lîi nhÊt. + C¸c chÝnh s¸ch ph¶i nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña Nhµ níc ta trong hîp t¸c ®Çu t víi níc ngoµi lµ thu hót vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý cña c¸c c«ng ty níc ngoµi, t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, gãp phÇn khai th¸c cã hiÖu qu¶ mäi tiÒm n¨ng ®Êt níc phôc vô cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. + C¸c chÝnh s¸ch vÒ ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi ph¶i ®¶m b¶o gi÷ v÷ng ®éc lËp, chñ quyÒn cña ViÖt Nam, ®ång thêi t«n träng quyÒn cña c¸c nhµ ®Çu t, thùc hiÖn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, c¸c bªn cïng cã lîi. Ch¬ng II thùc tr¹ng thu hót ®Çu t níc ngoµi cña ViÖt nam trong giai ®o¹n hiÖn nay 11 2.1. T×nh h×nh §TNN t¹i ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua: 2.1.1. KÕt qu¶ thu hót vèn §TNN: 2.1.1.1. T×nh h×nh thùc hiÖn cña khu vùc §TNN: Sau cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc tõ n¨m 2001 ®Õn nay, §TNN vµo níc ta ®· cã xu híng phôc håi. N¨m 2003 vèn thùc hiÖn t¨ng 8,1% so víi n¨m 2001. N¨m 2004 vèn §TNN thùc hiÖn íc ®¹t 2,75 tû, t¨ng 7,5% so víi n¨m 2003. Trong bèi c¶nh vèn ®¨ng ký cÊp míi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®¹t thÊp, viÖc gia t¨ng vèn ®Çu t thùc hiÖn thÓ hiÖn c«ng t¸c thóc ®Èy ho¹t ®éng cña c¸c dù ¸n cÊp phÐp theo tinh thÇn NghÞ quyÕt 09 cña ChÝnh Phñ vµ ChØ thÞ 19 cña Thñ tíng ChÝnh Phñ ®· ®îc triÓn khai cã hiÖu qu¶. C¸c chØ tiªu kinh tÕ x· héi kh¸c( doanh thu, xuÊt khÈu, nép ng©n s¸ch, t¹o viÖc lµm…) ®Òu t¨ng trëng, n¨m sau cao h¬n n¨m tríc, thÓ hiÖn m«i trêng ®Çu t vµ kinh doanh ë níc ta hiÖn nay ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c dù ¸n sau khi ®îc cÊp phÐp triÓn khai cã hiÖu qu¶. ViÖc t¨ng cêng thu hót §TNN híng vÒ xuÊt khÈu ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiÕp cËn vµ më réng thÞ trêng quèc tÕ, n©ng cao n¨ng lùc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶u khu vùc §TNN t¨ng nhanh: trong thêi kú 1996-2000 ®¹t trªn 10,6 tû USD( kh«ng tÝnh xuÊt khÈu dÇu th«), t¨ng h¬n 8 lÇn so víi 5 n¨m tríc ®; trong 3 n¨m 2001-2003, xuÊt khÈu cña khu vùc §TNN ®¹t 14,6 tû USD, riªng gÇn n¨m 2003 ®¹t 6,34 tû USD, chiÕm 31,4% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ níc. XuÊt khÈu cña §TNN chiÕm tíi 84% gi¸ trÞ xuÊt khÈu mÆt hµng ®iÖn tö, 42% ®èi víi mÆt hµng dµy dÐp vµ 25% hµng may mÆc. Tû träng xuÊt khÈu so víi doanh thu cña doanh nghiÖp §TNN còng ®· t¨ng nhanh: b×nh qu©n thêi kú 1991-1995 ®¹t 30%; thêi kú 1996-2000 ®¹t 48,7%; trong 4 n¨m 2001-2004 ®¹t kho¶ng 60%. C¬ cÊu §TNN cã chuyÓn biÕn tÝch cùc, nhÊt lµ viÖc gia t¨ng tû träng ®Çu t vµo lÜnh vùc n«ng, l©m, ng nghiÖp. Trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2004 tæng vèn thùc hiÖn cña khu vùc §TTTNN( FDI) ®¹t ®îc 2.37 tû USD, t¨ng 5.3% so víi cïng kú n¨m 2003 vµ ®¹t 86% so víi dù kiÕn vèn thùc hiÖn cña c¶ n¨m ( môc tiªu n¨m 2005 lµ 2.75 tû USD). Doanh thu cña khu vùc §TNN trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2004 d¹t 14 tû USD, t¨ng 30.8% so víi cïng kú. Tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu( kh«ng kÓ dÇu th«) cña khu vùc §TNN 10 th¸ng ®Çu n¨m 2004 lªn ®Õn 7.06 tû USD, t¨ng 36,2% so víi cïng kú n¨m 2003. Tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch nhËp khÈu cña khu vùc §TNN 10 th¸ng ®Çu n¨m 2004 lªn 8,8% tû USD, t¨ng 22,2% so víi cïng kú. Tæng thu ng©n s¸ch tõ khu vùc §TNN( kh«ng kÓ thu tõ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu) trong 10 th¸ng ®Çu n¨m lªn 659 triÖu USD, t¨ng 37,3% so 12 víi cïng kú. Trong 10 th¸ng ®Çu n¨m c¸c doanh nghiÖp §TNN t¹o thªm viÖc lµm cho 12 ngh×n lao ®éng, ®a tæng sè lao ®éng trùc tiÕp lªn 73 v¹n ngßi. Nh vËy sau 17 n¨m thùc hiÖn LuËt §TNN ( tõ n¨m 1988 ®Õn hÕt th¸ng 10/2004) ®Õn cuèi th¸ng 10 n¨m 2004 c¶ níc ®· cÊp giÊy phÐp ®Çu t cho 5.995 dù ¸n §TNN víi tæng vèn ®¨ng ký kÓ c¶ t¨ng vèn lµ 56,9 tû USD, trong ®ã cã 4.965 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t ®¨ng ký trªn 44,76% tû USD. Ph©n theo ngµnh: LÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chiÕm tû träng lín nhÊt, chiÕm 67,1% vÒ sè dù ¸n vµ 57,8% tæng vèn ®Çu t ®¨ng ký. TiÕp theo lµ lÜnh vùc dÞch vô, chiÕm 19,2% vÒ sè dù ¸n vµ 34,7% vÒ vèn ®Çu t ®¨ng ký, lÜnh vùc n«ng, l©m, ng nghiÖp chiÕm 13,7% vÒ sè dù ¸n vµ 7,5% vÒ vèn ®Çu t ®¨ng ký. Ph©n theo h×nh thøc ®Çu t: H×nh thøc 100% vèn níc ngoµi chiÕm 71,7% vÒ sè dù ¸n vµ 45,7% vÒ tæng vèn ®¨ng ký; h×nh thøc liªn doanh chiÕm 24,5% vÒ sè dù ¸n vµ 42,6% vÒ tæng vèn ®¨ng ký; cßn l¹i thuéc lÜnh vùc hîp doanh vµ BOT. Ph©n theo níc: Trong sè 66 níc vµ vïng l·nh thæ cã dù ¸n ®Çu t t¹i ViÖt Nam, c¸c níc Ch©u ¸ chiÕm trªn 76% sè dù ¸n vµ trªn 70% vèn ®¨ng ký; c¸c níc Ch©u ¢u chiÕm gÇn 16% sè dù ¸n vµ gÇn 24% vèn ®¨ng ký; Hoa Kú chiÕm 4,2% sè dù ¸n vµ 2,8% vèn ®¨ng ký; cßn l¹i lµ c¸c níc ë khu vùc kh¸c. Riªng 5 nÒn kinh tÕ ®øng ®Çu trong ®Çu t vµo ViÖt Nam lµ Singapore, §µi Loan, NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ H«ng K«ng ®· chiÕm 63,4% vÒ sè dù ¸n vµ 62,2% tæng vèn ®¨ng ký. ViÖt KiÒu tõ 15 n íc kh¸c nhau chñ yÕu lµ tõ CHLB §øc, Liªn Bang Nga vµ Ph¸p ®· ®Çu t 118 dù ¸n víi vèn ®Çu t ®¨ng ký 362,66 triÖu USD chØ b»ng 0,8% tæng vèn ®Çu t ®¨ng ký cña c¶ níc. Ph©n theo ®Þa ph¬ng: C¸c thµnh phè lín, cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi thuËn lîi thuécc¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm vÉn lµ nhùng ®Þa ph¬ng d·an ®Çu thu hót §TNN theo thø tù nh sau: TP. Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, §ång Nai, B×nh D¬ng, Bµ RÞa – Vòng Tµu, H¶i Phßng. Riªng vïng träng ®iÓm phÝa Nam( TP Hå ChÝ Minh, §ång Nai, B×nh D¬ng, Bµ RÞa – Vòng Tµu) chiÕm 56,1% tæng vèn §TNN cña c¶ níc. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c ( Hµ Néi, H¶i Phßng, H¶i D¬ng, VÜnh Phóc, Qu¶ng Ninh) chiÕm 25,2% tæng vèn §TNN ®¨ng ký cña c¶ níc. HiÖn t¹i c¸c dù ¸n §TNN ®Çu t vµo c¸c KCN, KCX( kh«ng kÓ c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng h¹ tÇng KCN) cßn hiÖu lùc, chiÕm 33% vÒ sè dù ¸n vµ 29,8% tæng vèn ®Çu t ®¨ng ký cña c¶ níc. 2.1.1.2. T×nh h×nh cÊp míi vµ t¨ng vèn cña khu vùc §TNN: TÝnh ®Õn 20/10/2004 ®· cã 579 dù ¸n ®îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t víi tæng vèn ®Çu t ®¨ng ký 1.740,1 triÖu USD, b»ng 98% vÒ sè dù ¸n vµ t¨ng 17,2% vÒ vèn ®¨ng ký míi so víi cïng kú n¨m 2003. §ång thêi trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2004 ®· cã 388 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký t¨ng thªm 1.496,77 triÖu USD, t¨ng 66,9% so víi cïng kú n¨m 2003 vÒ vèn ®¨ng ký t¨ng thªm. Trong tæng sè c¸c dù ¸n t¨ng vèn, cã 5 dù ¸n cã 13 quy m« vèn t¨ng thªm trªn 50 triÖu USD, lín nhÊt lµ C«ng ty Chinfon H¶i Phßng víi tæng sè vèn t¨ng thªm 161,7 triÖu USD, C«ng ty Sun Steel t¨ng 147 triÖu USD vµ 2 c«ng ty Canon vµ Saigon Mas ®Ò t¨ng vèn thªm 100 triÖu USD. C¸c dù ¸n chñ yÕu t¨ng vèn tËp trung tronglÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, chiÐm 75% tæng vèn t¨ng thªm. Ba ®Þa ph¬ng thuéc vïng träng ®iÓm phÝa Nam theo thø tù lµ B×nh D¬ng, TP Hå ChÝ Minh vµ §ång Nai ®· chiÕm 65,2% tæng vèn t¨ng thªm. Hai ®Þa ph¬ng cña vïng träng ®iÓm phÝa B¾c: H¶i Phßng vµ Hµ Néi chiÕm 21,1% tæng vèn t¨ng thªm. TÝnh chung tæng vèn ®¨ng ký cña dù ¸n cÊp míi vµ dù ¸n t¨ng vèn trong 10 th¸ng ®Çu n¨m ®¹t 3.236,9 triÖu USD, t¨ng 35,9 so víi cïng kú n¨m 2003 vµ b»ng 95% dù kiÕn kÕ ho¹ch n¨m 2004( 3,4 tû USD). Víi kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc trong 10 th¸ng ®Çu n¨m, dù b¸o môc tiªu ®Ò ra vÒ thu hót vµ thùc hiÖn vèn DTNN cho n¨m 2004 sÏ ®¹t vµ vît. 2.2. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc cña c¸c chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi cña ViÖt Nam : 2.2.1. C«ng t¸c x©y dùng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch: Trong thêi gian qua hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vÒ §TNN ®· ®îc c¶i thiÖn theo híng t¹o m«i trêng ngµy cµng th«ng tho¸ng, thuËn lîi h¬n cho ho¹t ®éng §TNN. Riªng tõ n¨m 2000, sau khi Quèc Héi th«ng qua LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt §TNN, ChÝnh Phñ ®· ban hµnh NghÞ §Þnh 24/2000/N§-CP ngµy 31 th¸ng 07 n¨m 2000 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam. Ngµy 19/03/2003 ChÝnh Phñ ®· ban hµnh NghÞ §Þnh 27/2003/N§-CP söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ §Þnh 24/2000/N§-CP theo híng: më réng lÜnh vùc khuyÕn khÝch §TNN; xo¸ bá tû lÖ xuÊt khÈu b¾t buéc ®èi víi mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp còng nh h¹n chÕ vÒ tû lÖ vèn gãp b»ng chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ vÒ tuyÓn dông lao ®éng; quy ®Þnh cô thÓ, minh b¹ch h¬n c¸c tiªu chÝ ¸p dông u ®·i ®Çu t…NghÞ §Þnh 38/2003/N§-CP ngµy 15/04/2003 cña ChÝnh Phñ vÒ viÖc chuyÓn ®æi mét sè doanh nghiÖp §TNN sang ho¹t ®éng theo h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn ®Ó t¹o c¬ së ph¸p lý nh»m ®a d¹ng hãa h×nh thøc §TNN, më thªm kªnh míi ®Ó thu hót nguån vèn nµy; Ngoµi ra ChÝnh Phñ còng ®· cã QuyÕt ®Þnh 146/2003/QQ§-TTg ngµy 11/03/2003 vÒ viÖc gãp vèn, mua cæ phÇn cña nhµ §TNN trong c¸c doanh nghiªp ViÖt Nam. HÖ thèng v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng §TNN còng tiÕp tôc ®îc bæ sung, hoµn thiÖn víi viÖc Quèc héi th«ng qua c¸c luËt: LuËt ®Êt ®ai( söa ®æi, Bé LuËt lao ®éng9 söa ®æi), LuËt X©y dùng, LuËt thuû s¶n, LuËt ThuÕ TNDN, LuËt ThuÕ GTGT…. Thñ tíng ChÝnh Phñ còng ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 53/2004/QQ§_TTg ngµy 05/04/2004 vÒ mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t t¹i Khu c«ng nghÖ cao. Uû Ban Thêng Vô Quèc Héi còng ®· th«ng qua Ph¸p 14 lÖnh söa ®æi ThuÕ Thu nhËp c¸ nh©n cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/07/2004 theo híng gi¶m thuÕ ®èi víi ngêi cã thu nhËp cao.Ngoµi ra cßn ban hµnh c¸c v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh cã hiÖu lùc tõ 01/01/2004 ®· quy ®Þnh danh môc lÜnh vùc, ®Þa bµn khuyÕn khÝch ®Çu t còng nhu thuÕ suÊt vµ c¸c møc u ®·i thèng nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®ång thêi bæ sung mét sã tiªu chÝ ¸p dông u ®·i míi nh»m khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n ®Çu t øng dông c«ng nghÖ, kü thuËt cao vµ sö dông nhiÒu lao ®éng. Ngoµi mét sè h¹n chÕ cÇn ®îc nghiªn cøu gi¶i quyÕt trong thêi gian tíi, viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n nãi trªn lµ bíc tiÕn quan träng trong lé tr×nh híng tíi x©y dùng mét mÆt b»ng ph¸p lý chung cho ®Çu t trong níc vµ §TNN. T¹i kú häp thø 4 th¸ng 11 n¨m 2003 Quèc héi ®· th«ng qua Ch¬ng tr×nh x©y dùng ph¸p luËt n¨m 2004 trong ®ã cã viÖc chuÈn bÞ x©y dùng LuËt §Çu t chung cho ®Çu t trong níc vµ §TNN. Khung ph¸p lý song ph¬ng vµ ®a ph¬ng vÒ ®Çu t tiÕp tôc ®îc hoµn thiÖn. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú (BTA) cã hiÖul ùc tõ th¸ng12/2001 më ra c¬ héi míi cho doanh gnhiÖp trong níc vµ doanh nghiÖp §TNN tiÕp cËn thÞ trêng Hoa Kú vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót §TNN vµo c¸c lÜnh vùc cã lîi thÕ xuÊt khÈu vµo thÞ tr êng nµy. MÆt kh¸c, nh÷ng cam kÕt trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh nµy còng t¹o c¬ së ph¸p lý quan träng ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ §TNN. NhiÒu cam kÕt ®· ®îc thùc thi ngay khi HiÖp ®Þn cã hiÖu lùc( xo¸ bá sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a ng¬× tiªu dïng trong níc vµ níc ngoµi vÒ gi¸, phÝ mét sè hµng ho¸,dÞch vô; gi¶m dÇn nh÷ng h¹n chÕ vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ, qu¶n lý ngo¹i hèi, sö dông ®Êt ®ai). Cïng víi viÖc thùc hiÖn BTA, ChÝnh Phñ ViÖt Nam ®· ký kÕt HiÖp ®Þnh song ph¬ng vÒ ®Çu t víi mét sè ®èi t¸c ®Çu t hµng ®Çu t¹i ViÖt Nam( V¬ng Quèc Anh, Hµn Quèc…). Trong th¸ng 11/2003, HiÖp ®Þnh vÒ tù do ho¸, khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t ViÖt Nam- NhËt B¶n ®· ®îc ký kÕt víi nh÷ng cam kÕt m¹nh mÏ cña hai bªn trong viÖc t¹o dùng m«i tr êng kinh doanh thuËn lîi, minh b¹ch, æn ®Þnh vµ b×nh ®¼ng cho c¸c nhµ ®Çu t.Th¸ng 12/2003 s¸ng kiÕn chung ViÖt Nam – NhËt B¶n nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ViÖt Nam ®· ®îc c«ng bè víi c¸c nhãm gi¶i ph¸p c¬ b¶n gåm: x©y dùng vµ thùc hiÖn chÝh s¸ch thu hót ®Çu t; hoµn thiÖn khung ph¸p luËt vÒ §TNN; n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan chÝnh phñ; c¶i tiÕn thñ tôc ®Çu t; ph¸t triÓn h¹ tÇng kinh tÕ – x· héi. C¬ chÕ ph¸p lý ®a ph¬ng vÒ ®Çu t còng tiÕp tôc ®îc cñng cè, më réng víi viÖc ChÝnh Phñ ViÖt Nam ký kÕt NghÞ ®Þnh th söa ®æi HiÖp ®Þnh khung vÒ Khu vùc ®Çu t ASEAN, tham gia HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c kinh tÕ toµn diÖn ASEAN – Trung Quèc vµ c¸c HiÖp ®Þnh t¬ng tù víi NhËt B¶n , Ên §é… §Æc biÖt, ph¶i kÓ ®Õn diÔn ®µn ®Çu t ®îc tæ chøc míi ®©y trong hai ngµy 17 vµ 18/08/2004 trªn c¬ së phèi hîp tæ chøc vµ ®ång chñ tr× cña Bé KH&§T vµ C¬ 15 quan ®Çu t quèc tÕ Singapore(IE) ®· thu hót ®îc trªn 500 c¸c nhµ ®Çu t( trong ®ã cã h¬n 300 c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®Õn tõ Singapore vµ c¸c níc kh¸c) tham dù ®· ®¹t ®îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt ®Ñp ®ùoc céng ®ång quèc tÕ, c¸c nhµ ®Çu t ®¸nh gi¸ cao, høa hÑn tiÒm n¨ng míi trong thu hót §TNN trong thêi gian tíi. ViÖc triÓn khai “S¸ng kiÕn chung ViÖt Nam – NhËt B¶n”, “Häp nhãm ®Çu t vµ th¬ng m¹i NËt B¶n - ViÖt Nam”,Tho¶ thuËn hîp t¸c xóc tiÕn ®Çu t víi Singapore nh»m ®Èy m¹nh ®Çu t víi níc thø ba( NhËt B¶n), HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú còng nh c¸c tho¶ thuËn hîp t¸c ®Çu t song ph¬ng vµ ®a ph¬ng kh¸c ®· t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c ®Çu t, më réng thÞ trêng xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp, trong ®ã cã c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN. ChÝnh Phñ còng ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 61/2003/N§-CP ngµy 6/6/2003 vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña Bé KÕ ho¹ch ®Çu t trong ®ã cã viÖc thµnh lËp Côc §TNN t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thèng nhÊt ®Çu mèi qu¶n lý nhµ níc vÒ §TNN. Lé tr×nh ¸p dông c¬ chÕ mét gi¸ ®· ®îc ®Èy nhanh. Tõ ®Çu n¨m 2004, gi¸ vÐ m¸y bay ®îc ¸p dông chung cho ngêi ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi. ChÝnh Phñ ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p hç trî nhµ ®Çu t gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt nh c¾t gi¶m cíc phÝ viÔn th«ng, hç trî chi phÝ c¸c c«ng tr×nh ®iÖn ngoµi hµng rµo, n©ng tû lÖ chi phÝ qu¶ng c¸o tiÕp t©n kh¸nh tiÕt. ViÖc më thªm mét sè ®êng bay trùc tiÕp tíi c¸c níc nh Hµ Néi – osaka ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i cña c¸c nhµ ®Çu t. Tõ ngµy 01/01/2004, ChÝnh Phñ còng ¸p dông quy chÕ miÔn thÞ thùc nhËp c¶nh ®èi víi c¸c níc trong khèi ASEAN vµ kh¸ch du lÞch tõ mét sè níc( NhËt B¶n) vµo ViÖt Nam. C«ng t¸c chØ ®¹o, ®iÒu hµnh cña ChÝnh Phñ, cña c¸c Bé, ngµnh vµ sù quan t©m chØ ®¹o cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®· ®Èy nhanh lé tr×nh ¸p dông c¬ chÕ mét gi¸, hç trî nhµ ®Çu t gi¶m chi phÝ s¶n xu©t, tiÕp tôc thùc hiÖn viªc c¶i c¸ch hµnh chÝnh, kÞp thêi th¸o gì nh÷ng khã kh¨n co viÑc triÓn khia dù ¸n trong c«ng t¸c ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng vµ ®Çu t x©y dông, hç nhµ ®Çu t tíi ch©n hµng rµo c«ng tr×nh…ChÝnh Phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 61/2003/N§-ChÝnh Phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña Bé KH&§T trong ®ã cã viÖc thµnh lËp Côc §TNN, t¹o ®iÒu kiÖn thèng nhÊt c«ng t¸c qu¶n lý §TNN vÒ mét ®Çu mèi trong Bé KH&§T ®· ®îc d luËn vµ c¸c nhµ ®Çu t rÊt quan t©m. 2.1.3. C«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t: - C«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t ®· ®îc triÓn khai tÝch cùc: Thùc hiÖn NghÞ quyÕt 09 cña ChÝnh Phñ vµ ChØ thÞ 19 cña Thñ tíng ChÝnh Phñ, kÕ thõa nh÷ng n¨m tríc( tõ 2001 trë l¹i ®©y), c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t ®· cã nh÷ng bíc 16 chuyÓn biÕn m·nh mÏ. ViÖc vËn ®éng xóc tiÕn §TNN ®îc tiÕn hµnh ë nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊp, ë c¶ trong níc vµ níc ngoµi díi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng nh tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o vËn ®éng ®Çu t ë trong níc vµ ngoµi níc vµ ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶n bíc ®Çu nh sè lîng doanh nghiÖp §TNN t¨ng lªn ë mét sè ®Þa bµn c¸c tØnh thuéc ®ång b»ng S«ng Hång( nh VÜnh Phóc, H¶i D¬ng …) phÝa §«ng Nam Bé( §ång Nai, B×nh D¬ng) vµ gãp phÇn quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Þa ph¬ng. Thªm vµo ®ã, Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu T cïng c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng tæ chøc hµng chôc héi th¶o xóc tiÕn ®Çu t kh¸c ë trong vµ ngoµi níc, thÓ hiÖn sù chuyÓn biÕn tÝch cùc vÒ nhËn thøc cña chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph¬ng trong viÖc thu hót c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi níc cho ®Çu t ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, ®Ó chÊn chØnh t×nh tr¹ng tù ph¸t, néi dung héi th¶o ®¬n ®iÖu, kÐm hiÖu qu¶ cña c¸c héi th¶o xóc tiÕn ®Çu t, Bé trëng Bé KH&§T ký c«ng v¨n sè 4416BKH/§TNN ngµy 22/07/2003 nh»m híng dÉn, n©ng cao chÊt lîng xóc tiÕn ®Çu t cña c¸c ®Þa ph¬ng. 2.1.4. C«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n: ViÖc tiÕp nhËn, thÈm ®Þnh vµ cÊp phÐp cho c¸c dù ¸n ®îc tiÕp tôc thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh ph©n cÊp cña Thñ tíng ChÝnh Phñ vµ quyÕt ®Þnh uû quyÒn cña Bé trëng Bé KH&§T cho c¸c Ban qu¶n lý KCN – KCX. C«ng t¸c thÈm ®Þnh cÊp phÐp ®Çu t ®îc tiÕn hµnh chÆt chÏ. Tuy nhiªn thñ tôc thÈm ®Þnh vÉn cßn phøc t¹p, thêi gian thÈm ®Þnh mét sè dù ¸n kÐo dµi do c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh cha râ rµng, phÇn kh¸c ®èi víi kh«ng Ýt dù ¸n thiÕu ý kiÕn thèng nhÊt gi÷a c¸c Bé, ngµnh. ChÝnh phñ kh«ng ngõng hoµn thiÖn m«i trêng ®Çu t ®Ó t¹o m«i trêng ®Çu t ®Ó m«i trêng thuËn lîi thu hót ®Çu t níc ngoµi, LuËt ®Çu t ®· kh«ng ngõng ®îc c¶i thiÖn víi tèc ®é nhanh ®Ó phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh héi nhËp. 2.4.3.1 Nguyªn nh©n cña nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc a/ Thµnh c«ng trong lÜnh vùc thu hót vèn §TNN tríc hÕt vµ chñ yÕu b¾t nguån tõ ®êng lèi, chñ tr¬ng cña §¶ng vÒ ®æi míi kinh tÕ vµ nh÷ng tiÕn bé trong æn ®Þnh nÒn kinh tÕ vÜ m«. - HÖ thèng chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam ngµy mét hoµn chØnh ®¸p øng víi nh÷ng ®ßi hái míi cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nhÊt lµ c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tù 17 do ho¸ th¬ng m¹i, lµnh m¹nh ho¸ c¸c quan hÖ tµi chÝnh tiÒn tÖ, t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè cña thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô, thÞ trêng lao ®éng vµ vèn... - C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi ho¹t ®éng §TNN dÇn ®i vµo nÒn nÕp; bé m¸y tæ chøc, qu¶n lý FDI ®· h×nh thµnh vµ tõng bíc kiÖn toµn tõ Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng, ®ñ søc ®¶m ®¬ng nhiÖm vô míi mÎ vµ quan träng nµy. - C¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph¬ng ®· cã sù phèi hîp víi nhau trong viÖc x©y dùng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, quy ho¹ch liªn quan ®Õn FDI; x©y dùng kÕ ho¹ch, danh môc dù ¸n thu hót vèn FDI lµm c¬ së cho viÖc tæ chøc vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t; phèi hîp trong viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n vµ cïng gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh, triÓn khai vµ thùc hiÖn dù ¸n §TNN. . ViÖc ph©n cÊp GiÊy phÐp ®Çu t, giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu, vµ giao quyÒn thùc hiÖn viÖc qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c¸c dù ¸n FDI trªn ®Þa bµn l·nh thæ cho mét sè ®Þa ph¬ng vµ Ban qu¶n lý Khu c«ng nghiÖp theo híng më réng quyÒn cho c¸c ®Þa ph¬ng ®· gãp phÇn ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc ®Çu t, rót ng¾n thêi gian cÊp giÊy phÐp, n¾m ch¾c h¬n ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp FDI vµ cã ®iÒu kiÖn xö lý kÞp thêi c¸c vÊn ®Ò víng m¾c ph¸t sinh... Ngoµi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, ®Õn nay ®· cã 16 tØnh, thµnh phè thuéc Trung ¬ng vµ 10 Ban qu¶n lý Khu c«ng nghiÖp ®· ®îc ph©n cÊp giÊy phÐp. 2.2.Nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ cßn tån t¹i : 2.2.1.Nh÷ng h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam : Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc trong viÖc thùc hiÖn thu hót vèn §TNN trong nh÷ng n¨m qua viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ §TNN cßn thÓ hiÖn nhiÒu ®iÓm h¹n chÕ trªn nhiÒu ph¬ng diÖn, cô thÓ: VÒ H¶i quan: + Thñ tôc h¶i quan kh«ng râ rµng, tuú tiÖn ¸p m· sè ®Ó tÝnh, gi÷ hµng ®Ó kiÓm tra qu¸ l©u, tuú tiÖn tÞch thu hµng ho¸, ®Æc biÖt lµ t×nh tr¹ng tiªu cùc cña c¸n bé h¶i quan. + H¶i quan cöa khÈu thùc hiÖn kh«ng thèng nhÊt víi nhau vµ trong mét sè trêng hîp kh«ng tu©n thñ chØ ®¹o cña Tæng côc H¶i quan. Khi cã ý kiÕn kh¸c nhau gi÷a Tæng côc H¶i quan vµ H¶i quan cöa khÈu, chñ ®Çu t thêng ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian chê ®îi ®Ó ®îc xö lý døt ®iÓm. NhiÒu doanh nghiÖp phµn nµn vÒ thñ tôc hµnh chÝnh cña H¶i quan mét sè ®Þa ph¬ng nh thµnh phè HCM, §ång Nai... cßn nÆng nÒ, lµm cho hä mÊt nhiÒu thêi gian. 18 Nh÷ng víng m¾c trªn b¾t nguån tõ nh÷ng quy dÞnh chång chÐo cña nhiÒu c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vµ sù thiÕu cô thÓ, chi tiÕt cña c¸c v¨n b¶n híng dÉn cña c¸c Bé, ngµnh ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. VÒ thuÕ : - ThuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu ®¸nh vµo linh kiÖn, phô tïng, phô kiÖn, nguyªn vËt liÖu ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt trong níc thÊp h¬n kh«ng ®¸ng kÓ, thËm chÝ cao h¬n thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu s¶n phÈm hoµn chØnh. Do vËy, kh«ng khuyÕn khÝch ngêi s¶n xuÊt v× lµm th¬ng m¹i cã lîi h¬n. - RÊt chËm quy ®Þnh chÝnh s¸ch néi ®Þa hãa, lµm cho c¸c nhµ ®Çu t lóng tóng trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ®Çu t cho s¶n xuÊt. HÖ thèng ph©n lo¹i thuÕ theo tiªu chuÈn SKD, CKD, IKD (tiªu chuÈn riªng cã ë ViÖt Nam) kh«ng râ rµng vµ rÊt phøc t¹p, g©y khã kh¨n cho viÖc tÝnh thuÕ ®èi víi phô tïng linh kiÖn nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ nh÷ng phô tïng, linh kiÖn nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt l¾p r¸p « t«, xe m¸y, ti vi, hµng ®iÖn gia dông lµ nh÷ng s¶n phÈm míi cã ë ViÖt Nam. Mét sè doanh nghiÖp ph¶n ¸nh r»ng, cïng mét lo¹i linh kiÖn nhËp khÈu, H¶i quan cã thÓ ¸p dông nhiÒu m· thuÕ kh¸c nhau lµm cho doanh nghiÖp kh«ng biÕt tríc ®îc møc thuÕ ph¶i chÞu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ ký hîp ®ång b¸n s¶n phÈm. - Thêi h¹n hoµn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn liÖu nhËp vµo ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu chØ cã 90 ngµy (theo quy ®Þnh t¹i LuËt thuÕ xuÊt, nhËp khÈu) qu¸ ng¾n. H¬n n÷a, thñ tôc hoµn tr¶ thuÕ phøc t¹p, cha râ rµng lµm cho doanh nghiÖp mÊt nhiÒu thêi gian. NÕu ®îc hoµn tr¶ th× doanh nghiÖp còng kh«ng ®îc nhËn tiÒn mµ thêng ®Ó khÊu trõ vµo c¸c kho¶n ph¶i nép sau. - ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n cßn kh¸ cao mÆc dï trong n¨m 2004 Ph¸p lÖnh thuÕ Thu nhËp c¸ nh©n vµ theo ®ã lµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn( NghÞ ®Þnh 147/2004/N§-ChÝnh Phñ vµ Th«ng tu sè 81/2004/TT-BTC ®· ®îc söa ®æi bæ sung theo híng cã lîi ngêi nép thuÕ. Mét sè doanh nghiÖp ph¶n ¸nh vÒ viÖc hä kh«ng thÓ tuyÓn chuyªn gia tr×nh ®é cao vµo lµm viÖc t¹i ViÖt Nam v× sù bÊt hîp lý trong viÖc ®¸nh thuÕ thu nhËp c¸ nh©n. NhiÒu doanh nghiÖp VÒ ®Êt ®ai : - Gi¸ ®Êt cña ta cßn qu¸ cao so víi nhiÒu níc trong khu vùc. NÕu tÝnh c¶ chi phÝ ®Òn bï gi¶i to¶ th× gi¸ ®Êt bÞ ®Èy lªn qu¸ cao. §©y lµ mét yÕu tè lµm gi¶m søc c¹nh tranh thu hót ®Çu t. - Thñ tôc cÊp ®Êt cßn phøc t¹p, kÐo dµi. - ViÖc giao ®Êt, nhÊt lµ ®èi víi c¸c dù ¸n cã ®Òn bï gi¶i to¶ kÐo dµi, nhiÒu khi vµi ba n¨m, thËm chÝ cã dù ¸n ®Õn 5 n¨m. 19 - Thêi ®iÓm tÝnh gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn liªn doanh hîp lý. - Trong thùc tÕ, vÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho doanh nghiÖp rÊt chËm, th«ng thêng ph¶i mÊt tõ 3-6 th¸ng, cã dù ¸n tíi 2 n¨m. Khi cha cã giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, doanh nghiÖp kh«ng thÓ triÓn khai dù ¸n ®îc nhng nhµ ®Çu t vÉn ph¶i tr¶ tiÒn thuª ®Êt. VÒ X©y dùng: - NhiÒu ®Þa ph¬ng, ®Æc biÖt lµ ë Hµ néi vµ thµnh phè HCM cha cã ®ñ quy ho¹ch chi tiÕt tÊt c¶ c¸c khu vùc nªn kh«ng thÓ cÊp ngay chøng chØ quy ho¹ch cho chñ ®Çu t ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc tiÕp theo nh lªn ph¬ng ¸n kiÕn tróc, thiÕt kÕ kü thuËt... - Thñ tôc, ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vµ tr×nh tù thÈm kÕ c«ng tr×nh x©y dùng thuéc nhãm B ë mét sè ®Þa ph¬ng nh Hµ néi, thµnh phè HCM cha râ rµng. - ViÖc ¸p dông quy chÕ ®Êu thÇu cßn lµm chËm tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n. VÒ nhËp thiÕt bÞ ®· qua sö dông. - Quy ®Þnh chÊt lîng thiÕt bÞ cßn l¹i kh«ng Ýt h¬n 80% so víi nguyªn thuû vµ møc t¨ng tiªu hao nguyªn liÖu, n¨ng lîng kh«ng vît qu¸ 10% so víi nguyªn thuû cÇn ph¶i cô thÓ ho¸ míi cã thÓ thùc hiÖn ®îc. - Quy ®Þnh trong mäi trêng hîp khi nhËp khÈu thiÕt bÞ ®· qua sö dông ph¶i nép chøng th gi¸m ®Þnh chÊt lîng hµng ho¸ mµ kh«ng cã bÊt cø miÔn trõ nµo g©y phiÒn hµ cho c¸c doanh nghiÖp. Quy ®Þnh ph¶i cã v¨n b¶n x¸c nhËn t c¸ch ph¸p nh©n cña tæ chøc gi¸m ®Þnh chÊt lîng do c¬ quan chøc n¨ng cña níc së t¹i cÊp cho phÐp hµnh nghÒ gi¸m ®Þnh kü thuËt chØ mang tÝnh h×nh thøc vµ dÔ g©y bÊt b×nh cho nhµ ®Çu t. - Quy ®Þnh viÖc kiÓm tra b¾t buéc ®èi víi thiÕt bÞ, d©y chuyÒn, cxÝ nghiÖp lín víi tæng gi¸ trÞ hîp ®ång mua tõ 1tr.USD trë lªn lµm cho nhiÒu nhµ ®Çu t lo ng¹i. VÊn ®Ò lao ®éng: - Thñ tôc tuyÓn dông lao ®éng lµ ngêi níc ngoµi qu¸ phøc t¹p, khã thùc hiÖn. - ViÖc tuyÓn dông lao ®éng ph¶i qua trung t©m dÞch vô g©y mÊt nhiÒu thêi gian, chi phÝ cao nhng chÊt lîng l¹i thÊp - Tû lÖ lao ®éng ngêi níc ngoµi trong mét sè lÜnh vùc bÞ h¹n chÕ( thËm chÝ cã nh÷nh lÜnh vùc bÞ h¹n chÕ lao ®éng ngêi níc ngoµi chØ phÐp ®îc 3 ngêi) 2.2.2.Nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc thu hót §TNN : 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan